<insert blank page here>
Veel mensen twijfelen of ze het vaccin wel of niet moeten nemen als het verkrijgbaar is. Nu ben ik geen viroloog, verre van, en ga ik dus ook niet in op de inhoudelijkheid van het vaccin. Ik weet niets van de werkzaamheid, hoe lang het werkt etcetera. Maar, ik ben wel redelijk onderlegd in “operations management”. En wat ik begrijp van veel mensen in de media en om me heen (familie, collega’s snappen het wél) is dat men zich zorgen maakt om hoe snel een vaccin ontwikkelt is.
Ook hier teken ik aan dat ik niets weet van de ontwikkeling van vaccins – medisch inhoudelijk. Maar ik weet wel het een en ander van research en development (want dat is mijn werk). Dit kunnen we combineren en noemen we “white space analysis”. Dit is feitelijk een wachttijden analyse.
Stel je bent viroloog, en je wilt een vaccin gaan ontwikkelen voor bijvoorbeeld ebola. Wat heb je nodig? Ten eerste moet je “project charters” gaan schrijven: waarom wil je dit? Wat zijn de beoogde middelen die noodzakelijk zijn? Welke investeringen moeten gedaan worden? Hoe groot is de markt? Is er een externe factor die hierom vraagt (bijvoorbeeld WHO)?
Vervolgens moet er iemand alles verzamelen en een investeringsplan schrijven. Middelen moeten vrijgemaakt worden, gebudgetteerd etc. Een plan wat je in januari bedenkt zal in de meeste bedrijven pas in september worden opgenomen in de budgetten voor volgend jaar.

Het volgende jaar begin je met het opzetten van je project. Hierin zitten allerlei activiteiten. Geen idee wat, maar het kost tijd. Vervolgens moet je na een bepaalde periode allerlei rapportages maken. Het is donderdagmiddag. Het is een mooie dag, het zonnetje schijnt. Je gaat iets eerder naar huis, en verplaatst de meeting over de resultaten van vrijdag naar volgende week dinsdag. Niemand wéét dat er aan een vaccin gewerkt wordt voor ebola, dus is er minder druk. Geen externiteiten.
Op dinsdag komt er iets tussen: die mafkezen die bezig zijn met Mazelen 2.0 hebben óók hun review gepland op dinsdag. En Kinkhoest 4 heeft via hoger hand gevraagd of zij niet de beste medewerkers uit je team mogen “lenen” want ze staan voor een doorbraak die nú moet gebeuren.
Verdere vertraging. Je mist je “slot” met de authoriteiten om je Fase 1 resultaten te bespreken. Enfin: ik kan dit heel lang maken. Want het duurt soms wel 10 jaar.
Maar stel je dit voor:

Wat nu, als er een wereldwijde pandemie is? 7.5 miljard mensen zitten grotendeels binnen, tienduizenden mensen per dag sterven, onrust is groot en hele sectoren liggen op hun gat. Er gaat nauwelijks een vliegtuig de lucht in, toerisme is beperkt tot het binnenland, zakenreizen bestaan niet meer. Horeca is dicht, bierbrouwers maken veevoer en stewardessen gaan de zorg in. Staalproductie neemt af, want autoverkoop klapt in elkaar door onzekerheid. Wellicht, en dat zou zomaar kunnen, is er geen enkele wachttijd om aan de “board” van je bedrijf de urgentie uit te leggen voor een vaccin. Wellicht zegt deze board zelfs: koop wat je nodig hebt, we zien het vanzelf. De rekeningen kunnen naar om het even welke overheid, we komen er wel uit. We MOETEN winnen. Neem Klaas van Kinkhoest 4, en Jannie van Mazelen 2.0. Schrap al het andere werk als dit in de weg staat. Ga in ploegendienst werken, er is geen enkele reden waarom een review niet op zondagavond plaats kan vinden!
Door het schrappen van wachttijden kan je productiviteit zomaar met 1000% toenemen. Echt, ik heb het meegemaakt in mijn eigen werk. Er moest een hele grote matrijs gemaakt worden voor een autofabrikant, en het zou 6 maanden gaan duren. Vervolgens nog enkele maanden “debuggen” voordat we in productie konden gaan. Met voldoende druk op de ketel werd de matrijs gemaakt in 6 weken, op vrijdagavond in een vrachtwagen gehesen en om 05:45 op zaterdagochtend op een machine gezet. Vóór 12 uur die zaterdag hadden we delen in de hand en we zijn 24/7 doorgegaan met de trials totdat we voldoende statistisch bewijs hadden om de matrijs vrij te geven. De hele fabriek lag verder stil: het meet-laboratorium was uitsluitend voor onze vrijgave geboekt.
Onder druk wordt alles vloeibaar. Dat wil niet zeggen dat je routes af gaat snijden. Het wil wel zeggen dat iedereen in de keten dezelfde urgentie moet voelen. Als jij verantwoordelijk bent bij de FDA voor het vrijgeven van een vaccin met deze urgentie, dan neem je de telefoon wel op: ook als dit op zondagochtend 04:50 zal zijn. En je team staat al klaar om alles door te nemen.
Complottheoriën
Het belangrijkste bij complottheoriën is altijd te bedenken: wie zou er belang hebben bij een (alternatieve) waarheid? Het bekende “Bill Gates wil een chip in ieder vaccin stoppen” is een veelgehoorde. Grappig genoeg zie je dit soort uitingen vooral op social media. Waarschijnlijk geplaatst met een smartphone. De realiteit? Gates, Zuckerberg, Page & Brin, Bezos: zij hóeven geen chip te implementeren. Via jouw surf-gedrag online, de apps die je gebruikt en overige data zoals GPS maken dat zij al meer van je weten dan de informatie die je uit een chip kunt halen. Je iPhone houdt gezondheidsgegevens bij (en deelt die). De ene app leest data uit de andere app. Er zitten microfoons in, die altijd meeluisteren. Zou de microfoon uitgeschakeld zijn, dan zou de telefoon nooit kunnen reageren op “Hey Siri”, tenslotte.
Test dit maar eens zelf (en bedenk dan ook of je Echo of andere “smart speakers” wilt hebben!): heb een willekeurig gesprek met je telefoon bij de hand, over een onderwerp waar je NIET op gezocht hebt online. Heb het over “zwarte Volvo” bijvoorbeeld. Je zult zien dat je vrij snel online allerlei advertenties krijgt van auto’s. Je telefoon luistert mee.
Is dit complotdenken? Helaas niet, het is realiteit. Maar test het vooral zelf.
Een poos geleden had ik een gastcollege van iemand van een Grote Nederlandse Bank. Hij was verantwoordelijk voor “digitaal”, dus oa. de app. Deze app is in staat om bijvoorbeeld informatie uit te wisselen met je dating-app. Aan de hand van deze informatie is de bank in staat om er voor te zorgen dat jij, zonder dat je er bewust van bent, iemand aan de telefoon krijgt die klinkt zoals jij iemand aantrekkelijk vind. Dit voorkomt conflicten en leidt tot hogere conversie-ratio’s. Hij verzekerde ons dat de app dit “zou kunnen” maar “momenteel niet doet”.
Hoe waarschijnlijk acht je het dat een chip in je arm informatie kan uitwisselen met Bill Gates, wat hij nog NIET wist via de combinatie van Office, LinkedIn, Github, Skype & Teams?
Geloof wat je wil geloven
Maar zorg dat je geloof in iets niet gebaseerd is op vage theoriën. Gebruik je gezond verstand. En als je écht geen vertrouwen meer hebt in de wetenschap? Zet dan je telefoon uit, gebruik geen gemechaniseerd vervoer meer en ga je eigen eten verbouwen. Dat is namelijk allemaal op wetenschap gebaseerd. Hou de natte washandjes klaar voor het koelen van de koortsstuipen van de mazelen en hersenvliesontsteking.
Laat ons, de rest van de maatschappij, alstublieft zo snel mogelijk weer normaal functioneren. Op weg naar een groene toekomst, die duurzaam is en doorgegeven kan worden – zonder al teveel ideeën uit bubbelfuiken die nergens toe leiden behalve tot lijden.
Ik las over deze voorbehouden een goed weerwoord van Patricia Bruijning (kinderarts-epidemioloog). Hieronder heb ik het geplakt (het komt van haar twitter-account):
Auteur: Patricia Bruijning, kinderarts-epidemioloog
“Zo snel al een veilig vaccin, hoe kan dat? Ik bemerk in mijn omgeving nogal eens twijfel over de veiligheid van coronavaccins. Een proces dat normaal gesproken jaren duurt, kan dat in zo’n korte tijd een veilig en werkzaam vaccin opleveren. Gaan we niet te kort door de bocht?
Nee, is het antwoord, maar het is goed om uit te leggen waarom het dan wél zo snel kon; 1) Het SARS-CoV-2 virus is een relatief makkelijk doelwit om een vaccin tegen te ontwikkelen. Er was al veel voorwerk verricht op vaccins tegen het SARS en het MERS coronavirus, broertjes die veel op het huidige virus lijken. Zo wisten wetenschappers vrijwel direct op welk eiwit van het virus ze zich moesten richten. Dat scheelt jaren laboratoriumonderzoek.
Ook was al snel bekend hoe het lichaam het virus uitschakelt; met neutraliserende antistoffen. Een vaccin moest dus in ieder geval neutraliserende antistoffen opwekken tegen dat ene eiwit om bescherming te bieden. Daarmee hadden wetenschappers snel de juiste routekaart.
2) De coronavaccins worden ontwikkeld met nieuwe en veel snellere technologie Bij de traditionele manier van vaccins maken wordt eerst virus gekweekt om daarna het virus of delen ervan te verwerken tot vaccin.
Met de nieuwe technologie kunnen met enkel de genetische code van het virus de bestanddelen van het vaccin gemaakt. Die code werd al in januari bekend, waarop wetenschappers direct aan de slag konden.
In maart lag er al een eerste vaccin op de plank, klaar voor proeven in mensen. De nieuwe methode is het resultaat van heel veel jaren onderzoek en technologische ontwikkelingen, waar we nu de vruchten van plukken.
3) Geld was geen probleem De ontwikkeling van een vaccin gaat in achtereenvolgende stappen: Van laboratoriumonderzoek, naar dierproeven, en daarna onderzoek bij mensen. Eerst in kleine groepen vrijwilligers en tenslotte grootschalige ‘trials’.
Vooral dat laatste is heel kostbaar. Normaal gesproken investeert een vaccinbedrijf daarom pas in die laatste stap, als zeker is dat alle voorgaande stappen succesvol zijn afgerond. Door steun van overheden en gezondheidsorganisaties verviel een belangrijke financiële barrière.
Zo kon het dat, terwijl de eerste proeven in mensen nog moesten starten, de voorbereidingen voor de grootschalige trials wereldwijd al in volle gang waren.
Door de financiële steun konden bedrijven ook de grootschalige productie van hun vaccin opstarten, terwijl nog niet eens vast stond of het de eindstreep zou halen. Hierdoor liggen er nu al miljoenen doses vaccin klaar.
4) Toelatingsinstanties voor vaccins waren vanaf het begin nauw betrokken. Vaccins worden pas toegelaten voor gebruik na een uitgebreid beoordelingsproces door onafhankelijke instanties zoals de European Medicines Agency (EMA).
Daar gaat soms meer dan een jaar overheen. Nu zijn deze instanties al vanaf het begin betrokken in wat heet een ‘rolling review’. Waar mogelijk werden stukjes van het dossier al beoordeeld terwijl de trials nog liepen.
Er werden vooraf afspraken gemaakt met de vaccinbedrijven waar het vaccin aan moest voldoen voor toelating. Het sneller en flexibeler doorlopen van dit reviewproces scheelt heel veel tijd.
5) Vrijwilligers te over Het vinden van de benodigde tienduizenden geschikte vrijwilligers voor een vaccinonderzoek is doorgaans een tijdrovende klus. Er gaan al snel meerdere jaren overheen.
Maar voor studies naar coronavaccins stonden vrijwilligers letterlijk in de rij. De klus kon daarmee in een paar maanden geklaard.
Door al deze factoren kon het coronavaccin in recordtempo ontwikkeld, getest en straks goedgekeurd. En dus niet omdat er bochten zijn afgesneden. De veiligheid is op exact dezelfde wijze onderzocht en beoordeeld als voor andere vaccins, met dezelfde hoge eisen.
Met minder zou de wereld immers geen genoegen nemen.”
Bedankt voor de toevoeging. Dat is inderdaad de benadering van iemand die weet waar ze ’t over heeft (vakinhoudelijk). Ik heb alleen het “operations management” stuk bekeken.
Wat zijn de andere beloofde 9 redenen?
Ik kon geen enkel argument bedenken om het vaccin niet te nemen :-). Dus het is een beetje een valse kop. En wel expres.
Maar ik zou kunnen denken:
2 Het is onbekend wat de lange-termijn bijwerkingen zijn (het alternatief is 10 jaar wachten met het vaccin nemen, zodat je weet dat anderen niet of wel ziek geworden zijn. Maar daar wacht je bij kinderinentingen ook niet mee).
3 Het coronavirus bestaat niet (breng een bezoekje aan een IC. Hoef ik niet te doen, mijn vrouw werkt in een ziekenhuis).
4. Een sterk immuunsysteem lost het vanzelf op (ja, gezonde mensen hebben minder risico om ziek te worden. Maar onbekende infecties kunnen wel vrij ernstig zijn. Kijk naar de Maya’s en de Azteken, die uitgeroeid zijn dankzij volledig onschuldige Europese ziektes. Onschuldig voor ons).
5. Het is een manier van de elite om “ons” onder controle te krijgen (wie is die elite, en als het al zo moeilijk is om 1 partij bij elkaar te houden, hoe waarschijnlijk is het dat er een groepering zou zijn die wereldwijd zó goed georkestreerd kan handelen?)
6. Je wordt er maar een beetje ziek van (yep, het gros wel. Je oma ook?)
Hmmz, nu is de inspiratie op.