Huize Geldsnor wordt niet alleen bewoond door een aantal Homo Sapiens. Nee, ook door 2 specimen van het soort Canis lupus familiaris, meer specifiek: 2 zwarte labradors. Ze hebben al een hele aardige leeftijd. De oudste is 13, de jongste is 12. Behoorlijke leeftijden voor honden van dit formaat. 60cm schofthoogte, 30 kg en altijd vrij actief geweest.
Maar de laatste maanden gaat het hard achteruit. Echt concrete klachten zijn er niet. Ze hebben soms veel jeuk (en we hebben parasieten ed. uitgesloten). De een is doof, de ander half blind. Maar ze zijn vrolijk en lief. Opstapjes komen ze niet meer op, of af. En lopen…Lopen wordt steeds moeilijker. Waar we vroeger 20km gingen hardlopen is dit nu flink afgenomen: we halen meestal maar nét het eind van de straat.
De behoefte is dan al op de straat gedaan door de oudste: die heeft zulke spastische jeukreflexen dat ze in het gras gewoon neervalt omdat de jeuk de overhand krijgt. Ze gaat het gras dus niet meer in. Dat is vreselijk om te zien, eigenlijk. Want het zit haar duidelijk niet lekker: vroeger (tot een jaar geleden) had ze nog nóóit op straat gepoept. En ja, uiteraard ruim ik het op!
Sinds onze verhuizing bijna 2 jaar geleden is de afstand van de wandelingen nog verder teruggeschroefd. We wonen dichter bij de rand van het dorp en zeker in de winter is het dan niet prettig om verder te lopen over een quasi-doorgaande weg met weinig verlichting en 2 gitzwarte honden. Die hebben wel lampjes om, maar toch. De afstand van de gewone uitlaatroute is gewijzigd van 800m naar 400m. Stiekem een flinke vermindering van de hoeveelheid lichaamsbeweging, ook voor ons.
Nu met de warmte hebben ze het nog moeilijker dan anders. Ze zijn nog vrolijk, er is geen pijn en geen ondraaglijk lijden. Inslapen is voorlopig (hopelijk) nog niet aan de orde.
(overigens is de frequentie van het kopen van hondenvoer met ruim 15% afgenomen. We voeden “op het oog”, dus als ze te zwaar worden krijgen ze minder. En minder beweging is dus automatisch minder voer, dikke honden zijn niet gezond.)
Na een ruime 2 maanden vertraging bij de aannemer zijn ze gister eindelijk begonnen met het slopen van de schoorsteen. Triviaal klusje zou je denken. Waarom doe je dat niet zelf? De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik het best zelf zou kunnen. Maar ik wil het niet zelf…
De schoorsteen staat letterlijk centraal in de woning: op ongeveer 40% tov. de diepte (4m van de voorgevel) en halverwege de dakconstructie. Ofwel: het is een dragend onderdeel van ons dak. De spanten & gordingen steunen af op deze schoorsteen. Dat betekent ook dat de zolder nu grotendeels onbruikbaar is. In het voorste deel (of het achterste deel, eigenlijk, tegen de achtergevel) is mijn kantoor, maar om de schoorsteen heen kun je nauwelijks lopen. Het is 1.70 hoog aan beide kanten van de schoorsteen. Bukken dus!
De achtergevel, met schoorsteen in het midden.Links een 3-in-1 dakraam, rechts een enkel dakraam. Daaronder staat mijn bureau.
Maar, met het verwijderen van de schoorsteen is er gewoon een hoogte van 255cm beschikbaar. En daarmee maar liefst 20m2 extra beschikbaar: de nieuwe slaapkamer van zoonlief. Op dat deel van de zolder hebben we al een 3-voudig dakraam geplaatst. Ook hangt er al een airco op onze zolder. Onderstaand fotootje komt van de website van Velux overigens.
Da’s echt fijn, zo’n studiodakraam!
Al met al wordt de zolder een stuk bruikbaarder de komende weken. Ik moet nog wel de elektra aanleggen, wandjes plaatsen, wandjes afwerken en vloeren leggen. Maar dan zijn we ook een heel eind klaar! Het zal nog wel een hoop werk zijn, en helaas ben ik momenteel ook bijna gedwongen om gewoon naar kantoor te gaan: werken met deze herrie is niet te doen…!
Airco. Heerlijk, mits goed gebruikt. Niet te koud instellen, en niet direct in de luchtstroom gaan zitten. En goed bedenken dat er ook andere methodes zijn om je huis af te koelen. Ventilatie en zonwering doen al wonderen, zeker als je een “zwaar huis” hebt.
Maar goed: er zijn momenten in de zomer dat het zo warm wordt, dat het onvermijdelijk is dat je de warmte in de woning krijgt. Muren worden warm en die warmte slaat vanzelf naar binnen. Airco is dan je grote vriend. Maar hoeveel elektriciteit gebruikt die airco en wanneer zet je ‘m aan?
Energieverbruik van de airco: de parameters
In de eerste plaats hangt het werkelijke gebruik af van een aantal parameters. Nogal een open deur. Maar dat is dan ook één van de belangrijkste parameters: airco aan = ramen & deuren dicht. Je stookt immers in de winter ook niet met de ramen open?
Ook de ligging, grootte en massa van de woning bepaald veel: instraling van de zon en hoeveel zonwering er aan de buitenzijde is. Gordijnen open of dicht maakt niets uit, die zitten aan de binnenkant en de warmte is al in huis.
Verder geldt uiteraard dat des te groter het gewenste verschil is, des te meer energie je gebruikt. Het kost meer energie om een woning of kantoor tot 20 graden te koelen dan tot 24.
En een airco is gewoon een warmtepomp: de grootste efficiency haal je door te koelen als het buiten koel is. En dat is juist een fijne paradox, net als bij verwarmen met de airco: als het buiten koel is, dan staat de airco nog niet aan…
Begin in ieder geval met koelen als het nog koel is in huis: probeer niet de reeds opgenomen warmte weg te koelen. Dat kost enorm veel energie en zodra je de airco uitzet is het binnen no-time zweten geblazen!
Het energieverbruik van de airco dus!
Oké, ik kom al ter zake. Belangrijk is het verschil te kennen tussen thermische energie en elektrische energie. Je koelt de thermische energie weg met een aantal BTU (een oude unit, nog steeds gebruikt in airco land) per uur. En uiteraard reken je dit om naar echte eenheden, zoals KWh. Maar dat is nog steeds thermische energie. Door de COP (Coefficient Of Performance) bepaald hoeveel vermogen er wordt geleverd om dit weg te koelen. Al is geloof ik EER de officiële term bij koeling. Maar het principe is hetzelfde. Het leuke aan de EER is dat de “referentiewaarde” geldt bij een temperatuur van 35C. Bij een lagere temperatuur buiten is het proces nog iets efficiënter. Manieren om mijn EER of COP te meten heb ik niet. Op het moment dat ik de airco gebruik, schijnt namelijk de zon en lever ik altijd energie terug. Dus moet ik gaan rekenen.
Gelukkig kan ik dat. Ik ga uit van het totale te koelen volume & massa binnen de “geïsoleerde schil”. Zo is het dak heel erg zwaar, maar tel ik het niet mee: 99,5% van de massa van het dak ligt buiten de geïsoleerde schil. Mijn dak is namelijk van Unidek platen gemaakt en het enige stukje wat niet geïsoleerd is, is de afdekplaat aan de binnenkant. 6mm dik en dus verwaarloosbaar ten opzichte van de rest.
Huize Geldsnor weegt op de benedenverdieping 51.000kg. Hier komt de bovenverdieping bij, met nog eens 15 ton. De reden waarom de bovenverdieping zoveel lichter is? Welnu: we hebben een hellend dak reeds vanaf de eerste verdieping. En de vloer van de verdieping heb ik ook al meegeteld als massa van de benedenverdieping, alleen toen als plafond. Verder zit er afgezien van wat dragende muren en tegels in de badkamer bijzonder weinig massa in. Totaal heb ik het nu dus over 66.000kg. Hier komt nog wat lucht bij: 542m3 is de inhoud van de woning. Dit weegt 700kg, net iets meer dan 1% van de (geïsoleerde) massa van de woning. Totaal komen we op 66.700 kg. Ik kan wel gaan afronden om “makkelijker te rekenen”, maar excel maakt geen onderscheid en 66.700 is net zo moeilijk als 66.000kg.
Grafiek van Buienradar: Eindhoven op 8 augustus 2020.
Op deze bijzonder warme dag zie je dat rond 9 uur de zomerse grens al werd overschreden en het om middernacht onder de 25C zakte.
We moeten een aantal aannames doen hoeveel warmte er binnenkomt. Je houdt immers alles zoveel mogelijk gesloten, maar de lucht buiten is warm en de zon schijnt. Maar stel dat het zonder airco 30C wordt in huis, dan is het opgenomen vermogen van de woning (schrik niet) 1.32 miljoen BTU, in vergelijking met een temperatuur van 25C.
1,32 miljoen BTU staat gelijk aan 387,2 kwh. Dat is nogal een verbruik. Gelukkig is de praktijk iets “weerbarstiger”. Ten eerste: de woning begon niet op 25C, waarschijnlijk. In de nacht heb je het gekoeld tot een temperatuur die lager lag. Iedere graad koeler dan 25C heeft reeds 264.234BTU geabsorbeerd. Als het in de ochtend 22C in huis is, is de “voorsprong” dus 792.000BTU.
Bij dezelfde hitte-doorslag het huis in, hoef je nu nog “maar” 528,500 BTU weg te koelen: 155kwh thermisch vermogen. Bij een EER van 4 betekent dit een elektrisch verbruik van 38,75kwh. Gemiddeld 2,58kwh per uur dat er gekoeld wordt.
Een airco kost dus, onder “worst-case” (want 8 augustus was een zéér hete dag!) omstandigheden 8,52 EUR voor mijn woning. Let op dat je airco überhaupt wel de capaciteit moet hebben om dit weg te koelen. Wij hebben in totaal 34.000 BTU koelcapaciteit per uur en dat zou betekenen dat het systeem 15,5 uur moet draaien om die 528,500 BTU weg te koelen: net zo lang als de temperatuur bóven de 25C is buiten. Later deze week gaan we het keurig zien…Want het wordt heet!
Er schijnt een voetbal toernooi te zijn dit jaar. Als gevolg daarvan zijn er allerlei reclames. Superirritant. Maar is je wel eens opgevallen hoezeer alles gaat om “NU” iets doen? Logisch bij reclames, er is een “call-to-action” zoals marketeers dat noemen.
Maar het is bij alles: graag gaan we ons te buiten aan lekker veel snoepen, vreten en schransen. Maar vervolgens willen we wel direct een oplossing om af te vallen. We willen dus wel eten, maar niet het werk verrichten om fit te blijven.
Ook zijn we massaal op zoek naar methodes om “een 6-pack” te kweken, zonder daarvoor de moeite te doen. Specifieke trainingen op lichaamsdelen om daar vet te verbranden, zonder de kennis dat je vet nooit lokaal verbrandt. Wel een marathon willen lopen, maar niet de uren aan training er aan besteden.
Of manieren om snel geld te verdienen, of meedoen aan loterijen. Het resultaat wat in dat geval telt, en niet de reis er naar toe. Hetzelfde zien we bij vakanties: we willen niet urenlang in een auto zitten, maar vliegen naar de andere kant van de wereld. Daar zitten we al dan niet opgesloten in een resort, ver van de “andere cultuur” die we in de brochures zo gaaf vonden. Nee, er komt wel een lokaal animatie-team dansen, zodat we toch het gevoel krijgen dat we weten hoe men daar leeft. Instant-beloning, zonder het afzien.
Gemakzucht, die veel verder gaat dan het gemak: niet zelf een pizzaatje of een maaltijd in elkaar draaien, maar een kant-en-klaartje in de oven gooien of een maaltijdbezorger door de stad sturen. Gemak. Gemakzucht? Ik weet het niet. Wat doen we met de tijd die we overhouden? Langer op de bank zitten?
Tuinen bestraten we. Tegels er in, onderhoudsarm. Zodat we uiteindelijk meer tijd hebben om op de stoel in de nieuwe bakoven-tuin te zitten, vooral niet gehinderd door bijen en vlinders, of hinderlijk groen door de tegels heen?
Graag willen we ook klagen over de directie of het management. Dat is makkelijk, en risicoloos. Vooral moeiteloos. We klagen dat we geen carriere maken, maar willen niet de moeite er in steken om bijvoorbeeld wat extra werk te verzetten. Of studies te volgen. We willen niet het werk, maar wel het resultaat.
Het is een ieder zijn of haar eigen keuze. En het is maar een observatie. Maar hé, ik ben er weer even vanaf!
Gisteravond heb ik wellicht het mooiste en lekkerste rondje hardlopen ooit gemaakt. Een kleine 13 km, op een eenvoudig tempo maar een moeilijk parcours: honderden meters hoogteverschil in totaal… Heerlijk door het bos gehobbeld. Fluitende vogels, reetjes, herten, spechten, muisjes, eekhoorns: de fauna op zijn best.
Maar ook hellingen vol met varens, vingerhoedskruid en hoge grassen en braamstruiken, en tientallen planten die ik niet direct herken in het voorbijgaan. Maar wat was het heerlijk! Gewoon een dik uur buiten gerend, vlak voor zonsondergang in een prachtig stukje Nederland. Geen mens gezien, geen auto’s te horen en geen knetterende motoren. Eenvoudig genieten!
We hebben dit weekend exact 0 plannen, afgezien van “de moetjes”. Het moetje van zaterdag is zwemles van Zoonlief. En zondag “moeten” we naar het oefenuurtje omdat hij zwemles niet zo leuk dreigt te vinden. Dus even de lol er terug in brengen.
En verder hebben we gewoon geen plannen. Niets, noppes, niente, nada. Wellicht gaan we zaterdagavond allebei (om de beurt) sporten. Ik fietsen, Lieftallige Echtenote hardlopen. Helaas had ze de laatste keer nogal last van haar voet (zij heeft “moeilijke voeten” en moet nieuwe inlegzooltjes), dus of ze het gaat doen weet ik niet. Alternatief is dat zij ook een rondje gaat fietsen, maar dan moet eerst haar voorband vervangen worden. Het ventiel is lek en daar is weinig aan te lijmen. Wellicht dat dit meteen een andere activiteit naar boven brengt, want ik weet wel wie de band mag gaan vervangen…
Ook zal ik de zolder op moeten ruimen: dinsdag beginnen ze eindelijk aan de zolderverbouwing. Het had nogal wat voeten in aarde om de aannemer eindelijk aan het werk te krijgen, maar gelukkig is het dan volgende weekend klaar: de schoorsteen is dan weg en dan kan ik zelf aan de slag om het “even af te maken”. De plannen voor het volgende weekend liggen dus al wél klaar…
Dit weekend zal verder ingevuld worden met, vermoedelijk, uitgebreid koken. En een bezoekje aan mijn ouders want die gaan binnenkort 5 weken op vakantie (pensionado’s…). En natuurlijk flink in de tuin aan de slag, want het onkruid groeit als een malle. Dat haal ik niet allemaal weg: ik haal het pas echt weg als ik een alternatieve plant er voor heb. Maar ik moet het wel in toom zien te houden: ik heb namelijk een “wortelonkruid”. En die moet ik uitputten. En da’s vermoeiend werk!
Bij het kiezen van een nieuwe keuken krijg je al snel de vraag: hoe ga je de kookgeuren afzuigen? Dat gaat niet alleen om welke afzuigkap (kookplaatafzuiging of boven je hoofd, al dan niet afgeschuind, in het plafond etc).
Nee, de belangrijke vraag is: ga je voor recirulatie of directe afzuiging? Met directe afzuiging blaas je de luchtjes direct naar buiten. Met recirculatie wordt de geurtjes en het vocht verwijderd en de lucht teruggeblazen. Dit hangt af van hoe je huis gebouwd is: centrale afzuiging (met of zonder warmteterugwinning ofwel WTW), of een “losse pijp” zoals in Huize Geldsnor het geval is. Ofwel: is er ventilatieafvoer?
Nadelen aan recirculatie zijn er ook: niet al het vocht wordt afgevangen en niet alle geurtjes er uitgehaald. Die filters moeten ook vervangen worden (en ze kosten ~100EUR!)…Ook is er meer weerstand in het systeem waardoor de motor harder moet werken en dus meer geluid maakt. Maar ook voordelen: minder tocht en je hebt geen ventilatieafvoer nodig. Handig voor je kookeiland. Maar die heb ik niet.
Een punt wat een bepaalde keukenverkoper ons aan wilde praten is “duurzaamheid”. Je zuigt niet alle warme lucht naar buiten, die je met kostbare middelen hebt verwarmd. Met zo’n opmerking prikkel je mij behoorlijk uiteraard!
Warmteverlies door de afzuigkap
Het warmteverlies is iets wat we kunnen quantificeren. Het is namelijk een rekenkundig dingetje. Hou ik niet van, maar ik offer me graag op voor de mensheid.
Op de eerste plaats: ja, je verliest warmte. Je kookt in een huis met een bepaalde temperatuur en je gaat lucht onttrekken aan die ruimte. Automatisch betekent dit dat er verse lucht van elders komt en als “elders” buiten is en de temperatuur daar lager is, dan moet die lucht verwarmd worden. Als je met een WTW werkt is dit allemaal niet van toepassing: je afzuiging is dan mét ventilatieafvoer aangesloten op de WTW die de warmte keurig behoud.
Op de tweede plaats: hoe groot is dat warmteverlies? Dit hangt af van hoeveel je afzuigt. Bij een Bora Xpure is dit maximaal 626m3 per uur. Als ik een beetje rondkijk op Coolblue dan is rond de 600m3 per uur een aardige waarde. Daar rekenen we dus maar mee.
Op de derde plaats: op hoeveel dagen van het jaar is dit relevant? Grofweg van mei tot oktober staat de verwarming hier uit: het is warm genoeg. Maar dat is niet het enige criterium: doorgaans koken wij aan het eind van de middag. Zo tussen 17 en 18 uur. Hoe vaak staat op dát moment de verwarming aan, ofwel hoe vaak is het op dat tijdstip buiten kouder dan binnen én in hoeverre is dat ongewenst? Ik ga even uit van 180 dagen per jaar: 180 dagen per jaar is het buiten kouder dan binnen en zuig ik dus koude lucht aan.
Hoe koud? Ik moet wederom een aanname doen. Daarvoor kijk ik naar de gemiddelde maximumtemperatuur in mijn omgeving. Ik kook immers op vrijwel het warmste moment van de dag. En die lucht zuig ik naar binnen. De minimale temperatuur of het gemiddelde van een etmaal kan ik dus niets mee.
Gemiddelde maximumtemperatuur voor mijn locatie (bij benadering), KNMI station Eindhoven.
En hoe ver moet ik deze lucht weer opwarmen? Tot 18.5C, dat is onze thermostaat instelling. Dit verschil noemen we “Delta T” en leidt tot een aantal gewogen graaddagen. Dit is de periode waarin de verwarming dus aan staat en je warmte binnen wilt houden.
Goed, nu gaan we rekenen. 600m3 lucht weegt ongeveer 780kg. De afzuigkap laten we een uur draaien. Dat lijkt me ruimschoots lang genoeg, want wie zuigt er nu een uur lang continu op maximaal vermogen? Met de hulp van mijn aloude vriend (dat wil zeggen, met zijn blogpost, niet met hem zelf) heb ik het uitgerekend en omgerekend. Ik zuig 1.1 miljoen BTU af…Per jaar. Ik bespaar je het excelsheet…
Wow! Dat klinkt als veel. Nou. Enorm. Of toch niet? Denk even mee: de vloer van mijn huis weegt 15 ton. De muren nog eens 21 ton, en het plafond grofweg 15 ton. Dit is allemaal massa die een temperatuur heeft en dus meewerkt aan het opwarmen (of het afkoelen vertraagt): 51.000kg, en ik tel alleen de benedenverdieping. Om deze massa 1 graad af te laten koelen heb je 202.000BTU nodig!
Dus stel je dit eens voor, in theorie: als ik alle lucht die ik in 1 jaar afzuig via de afzuigkap op 1 dag zou doen, putje winter, dan koelt mijn huis 5,5 graad af. Dat is aardig te overzien…
Je kunt het natuurlijk ook anders stellen: 1m3 gas levert 33335 BTU. Om de 1.1 miljoen BTU te compenseren heb ik bijgevolg op jaarbasis 34m3 gas nodig. Dit kost ongeveer 26,52 EUR. Ongeveer 4x zo goedkoop als het vervangen van de koolstoffilters.
’s Ochtends staat bij ons altijd de radio aan. Of eigenlijk bijna altijd, en altijd op Q-music. En onlangs was daar in de ochtendshow een interessante kwestie: Tom van de Intercom (als je luistert ken je ‘m, als je niet luistert: dat is de producer van de show) heeft een nieuw huis gekocht met zijn vriendin en een nieuwe keuken. En hij wilde graag een Airfryer. Zijn vriendin wil dit per sé niet: ze hebben tenslotte al een oven.
Dat zette mij aan het denken: waarom zou je een airfryer willen hebben? De argumenten van Tom waren vooral rondom gemak: een airfryer is lekker snel warm. Haar (tegen)argument was dat ze al een oven hebben en dat eventjes wachten niet zo’n probleem is.
Ik verwonderde mij over het argument van de Airfryer. Nu moet je weten dat mijn echtgenote werkt op het gebied van overgewicht, en daar laat ik het verder bij. Maar haar patiënten hebben 1 ding allemaal gemeen: ze hebben een Airfryer. De gedachte is namelijk dat dit gezonder is dan frituren. Los van de vraag of dit zo is of niet (per portie) heeft zo’n ding wel een ander nadeel: de verleiding is véél groter! Vrijwel alles kan er in, en het is zó klaar. Dat geldt ook voor afbakbroodjes, croissantjes, vlees, snacks en friet. Allemaal dingen die een keertje geen kwaad kunnen, maar meerdere keren per week toch wel een serieuze hoeveelheid caloriën toevoegen. Een kaiserbroodje past in een holle kies, maar bevat per broodje net zo veel caloriën als 2 boterhammen…Een croissantje (afbak) het equivalent van bijna 3 boterhammen!
Airfryer of oven
Maar goed, een airfryer of een oven dus. Ik ben geen voorstander van een airfryer vanwege 3 dingen: het gemak (en dus de verleiding) waarmee je iets klaar kunt maken, de geur (het stinkt nog steeds naar airfryer niets anders dan een hete-luchtoven waar op een speciale manier lucht langs de maaltijd geblazen wordt om het eten lekker knapperig te maken. Zo’n ding heeft nog altijd een flink vermogen: ruim 2200W. Het voorverwarmen schijnt 3 minuten te duren.
Dan de nadelen: ze zijn ontzettend duur. Ongeveer 200 EUR voor een XXL (en ik heb een gezin, dus kleiner is nonsens)…Dat is net zo duur als 3x een dubbele frituurpan. Sterker nog: ik kan 140 liter frituurolie gebruiken van het prijsverschil. 23 x de frituurolie verversen dus (er gaat 5 liter in mijn frituurpan), ofwel 233 keer frituren. En daar doe ik dan weer 10 jaar over. En zo lang gaat een aifryer (als ik de recensies en ervaringen van vrienden mag geloven) niet mee.
Een andere beperking is de temperatuur. Omdat een airfryer niet zo warm wordt, heb je nog steeds een oven nodig. Nog even los van de vorm uiteraard, maar wij bakken nogal eens gerechten die met grote hitte gemaakt worden: pizza’s gaan op 250 graden bijvoorbeeld. Een airfryer wordt maar 200C. Daar bij: onze oven heeft een “snelle opwarm” functie, waarmee deze in ongeveer 5 minuten op 250C is. Niet echt een noemenswaardige wachttijd.
Maar een airfryer is gezonder toch?
Maar, als je de verleidingen kunt weerstaan, is een airfryer gezonder toch? Dat valt te bezien. Dit gaat er vanuit dat, omdat er niet gefrituurd wordt, er minder vet in een airfryer-product zit. Overigens zijn deze producten dezelfde als voor de oven, dus hier zijn deze twee alternatieven zeker gelijk. Maar lieve mensen…Hoe denkt u dat het krokant wordt? Juist! De hete lucht zorgt er voor dat de olie die IN het product zit snel verdampt en naar buiten komt. Dit veroorzaakt de typische frituurlucht, en het korstje.
Een voorbeeld: een kaassoufflé voor de frituurpan bevat 206 kcal en 11.2 gram vet. Van hetzelfde merk (Mora) hebben ze ook airfryer & oven-varianten: 255kcal per stuk en 16.1 gram vet: 44% méér dan de frituurvariant. Dat is een belangrijk verschil. Nu wordt de ene natuurlijk nog gefrituurd, en de andere niet. Dus bij de frituurpan-variant komt er nog een en ander bij. Nu schijnt het nogal af te hangen van het product en dergelijke hoeveel vet er wordt geabsorbeerd bij het bakken. Ik heb vage bronnen gelezen dat het 8-25% van het productgewicht is: bij friet meer en bij frikandellen minder. Om bij de kaassoufflé te blijven: bij 10% zou het product 77 gram moeten wegen (ik ga het de volgende keer checken). Een gram frituurolie bevat 8,28 kcal. 7kcal is dus 58kcal. De gefrituurde kaassoufflé bevat nu dus 264kcal: 3,5% méér dan de airfryer-variant.
Bij friet is de verhouding anders: het product (airfryer-friet van de AH) bevat 196kcal per 100 gram. De frituurvariant doet 126kcal. Het voedingscentrum gaat uit van 264kcal per ons bereid product (vloeibare olie).
Natuurlijk is dit een groot verschil: bijna 70 kcal per ons. Maar wellicht kun je de mayonaise skippen de volgende keer. Scheelt weer 111kcal.
Conclusie: oven of airfryer
Dat moet je lekker zelf weten, uiteraard. Ik hoef geen extra apparaat wat de verleidingen nog groter maakt om vaker ongezond te eten. Een frituurpan aanslingeren is een bewustere keuze (meer werk) en daardoor zullen wij het minder vaak doen dan iets uit de airfryer pakken. Om broodjes te bakken in het weekend heb ik het niet nodig: de oven is snel genoeg warm. En de oven gaat er zéker niet uit. Als je af wilt vallen of gezonder wilt eten is het mijns inziens beter om te frituren dan de airfryer te gebruiken, juist omdat de frituurpan meer werk is. In het aantal caloriën maakt het nauwelijks iets uit. Grote kans dat door vaker op en neer te lopen en dingen klaar te zetten, de frituurpan zelfs nog minder caloriën oplevert dan de airfryer. En die paar honderd EUR kun je mooi in je zak houden. Of aflossen op een schuld. Of beleggen.
Met de komst van de zomer doet de zon leuk mee in de productie van energie. Zo is de piek tegenwoordig rond de 8.5GW – en om dit in perspectief te plaatsen: het vermogen van Nederlands energieverbruik ligt rond de 20GW. Een groot aandeel komt dus van zon. In de zomer spelen er een aantal factoren mee: de zon schijnt langer, feller en staat hoger aan de horizon.
Wanneer levert de zon de meeste energie?
De zon levert de meeste energie als de hoek tov. het zonnepaneel het grootst is: midden op de dag. Maar daarmee is niet alles gezegd: dat is niet per se het moment waarop je ook de meeste energie produceert. Het hangt er namelijk ook in sterke mate van af hoe de hellingshoek van jouw zonnepanelen is. Zo zijn mijn zonnepanelen geplaatst onder een hoek van 45 graden en is de invalshoek in april “rechter” dan in in juni.
Van zonnepanelenboeren hoor je vaak “dat het niet zoveel uitmaakt” of de zon schijnt. Welnu, ik kan feitelijk onderbouwen dat dit keiharde onzin is. Het hangt er vanaf hoe dik de bewolking is: sluierbewolking doet vrij weinig, regen en dikke pakketten bewolking vrij veel. Maar: het is ook onzin om te veronderstellen dat zonnepanelen alleen werken of zinvol zijn bij maximale zonneschijn. Hieronder een plot van mijn 9.6kwp systeem (32 panelen * 300wp, waarbij wattpiek een genormeerde maximale opbrengst is.
Maar de invloed van temperatuur dus op de opbrengst van de zonnepanelen
Doordat de zon het meest schijnt in de zomer, verwacht je de hoogste opbrengst in de zomer. Nu is dit dus niet het geval. Er speelt namelijk nog een hele belangrijke factor mee: de temperatuur. Boven de 25 graden celsius neemt de efficiency af met ongeveer 0.5%. Nu is het belangrijk om te bedenken dat dit gaat om de temperatuur van het zonnepaneel, en niet van de lucht. Maar bij een lagere luchttemperatuur zal het paneel meer afkoelen (IR uitstralen) en dus efficiënter zijn. Een zonnepaneel kan tegen de 100 graden celsius worden. Sommige sites melden “wel 60C”, maar dat is de temperatuur die een bakstenen muur kan behalen in de zomer. Zonnepanelen koelen echter ook razendsnel af: met een zuchtje wind neemt de temperatuur al af. Ze hebben namelijk nauwelijks massa en de massa die er is, is sterk verspreid. Een dunne pizza koelt sneller af dan een dikke, en lasagne duurt nog langer.
Afhankelijk van het seizoen en de ligging, leveren ze energie op gedurende de dag. In de winter leveren ze op een zonnige dag stroom van 9:30 tot 15:30. Eind mei van 6:30 tot 21:20. Een verschil van 9 uur. Ook komt het in de winter wel eens voor dat “ze” uberhaupt niet aan gaan: er is te weinig straling om de omvormer aan te zetten. Dat komt 1-3x per jaar voor en uitsluitend in december en begin januari.
Maar als de zon schijnt in de winter, is het maximale vermogen bijna net zo groot als in de lente. Zo groot is de invloed van temperatuur! Hieronder zie je een plot van een winterdag, vergeleken met een uitgesproken zonnige lentedag: 13 februari van dit jaar en 30 mei 2021.
Goed te zien: op een koude winterdag wordt hetzelfde vermogen gerealiseerd als in de late lente. Alleen de dagduur is aanzienlijk korter. Door schaduwwerking op het westen onder deze hoek is de grafiek in februari minder symmetrisch.
Wat valt er op? Ten eerste dat de zon al veel vroeger begint te schijnen in mei en veel later onder gaat. Maar de piek in het vermogen ligt in februari hóger dan in mei. Het verschil is enerzijds de zeer heldere lucht in februari en de hoeveelheid licht (er lag sneeuw). Maar vooral de temperatuur: in februari was het in de vroege ochtend -13 en overdag -2. In mei was het overdag 22 graden.
Een soortgelijke vergelijking kan ik maken tussen 25 april en 30 mei. Op 25 april lag de temperatuur stukken lager (slechts 12 graden overdag) en zie je in de ochtend nog wat schaduwwerking. In de middag is de piek echter stukken hoger dan in mei: 8640w, versus 8100w, een verschil van ruim 6%.
De totale opbrengst op 25 april was lager dankzij bewolking, maar de pieken op onbewolkte momenten waren véél hoger dankzij de lage temperatuur.
Maar nu gaan we eens kijken naar een hete, onbewolkte dag. 8 augustus 2020. Het was die dag warmer dan 35 graden, namelijk 37 in mijn omgeving. De dagen met 40 graden uit 2019 heb ik helaas niet: toen lagen de panelen nog niet op dit huis.
Een vergelijking tussen de zonnepanelenopbrengst op een zonnige lentedag (31 mei 2021) en een zeer hete zomerdag (8 augustus 2020, met 37.0C in mijn woonplaats). Het is duidelijk te zien dat de zeer zonnige augustusdag een veel lagere opbrengst heeft dan de zeer zonnige meidag. Het primaire verschil? De temperatuur!
Beide dagen waren stralend zonnig. In augustus is de zonnestraling net zo sterk als in maart/april en dat zijn maanden waarin het maximum (8640w) wél bereikt worden. Maar je ziet met de hitte: de piek is aanzienlijk lager. 18.2% lager, om exact te zijn, ten opzichte van het maximale piekvermogen van 8640. Deze relatie is natuurlijk te plotten: hier de karakteristiek voor mijn systeem:
Opvallend lijkt de lage opbrengst bij temperaturen net boven nul. Dat komt door een gebrek aan data: in de winter komen er nauwelijks “zachte” dagen voor die helder zijn: meestal is het helder en koud, of bewolkt en zacht. Een combinatie daarvan (zacht en zonnig) zagen we in februari en is het puntje net voor de 20C…De hoge opbrengsten in februari zijn de eerste 2 punten: koud, zonnig, maar al niet meer “putje winter”. Maar temperaturen net boven nul en zonnig hebben we te weinig (of eigenlijk niet) meegemaakt. Verderop in het seizoen gaat helder weer altijd gepaard met veel hogere temperaturen. In december hebben we wel een paar dagen nét boven nul gehad met veel zon, maar de hoek van de zon is dan zéér laag en het piekvermogen niet representatief door schaduwwerking op mijn huis.
Bovenstaande is karakteristiek voor mijn systeem en uitgedrukt in absolute waardes. Maar dit kan natuurlijk ook relatief: het maximale vermogen per geïnstalleerde wattpiek vermogen. Dit zal vermoedelijk dichterbij de waardes komen voor jouw installatie – mits ook op het zuiden gelegen…
Zo, het was nogal een avontuur en een hele bevalling…Het uitzoeken van de nieuwe keuken. We hebben een tijdje overwogen om het uit te stellen in verband met de start van mijn nieuwe avontuur. Maar door de constructie waarbij ik voorlopig in deeltijd blijf werken hebben we besloten om het toch door te zetten. De oude keuken voldeed niet meer: het is te laag, de kastjes zijn te oud, het werkblad is spuuglelijk en de kitranden zijn vergaan.
Afgelopen week hebben we de keuken dan ook besteld. We hebben diverse keukenzaken bezocht, en uiteindelijk hier in het dorp besteld. We hebben de keuken elders een keer goedkoper aangeboden gekregen, maar we kregen dan niet éxact wat we wilden. Zo zit er onder de spoelbak een Quooker, en die kon bij een andere zaak alleen maar in een kastje met een deur. Gezien we verder alleen maar lades hebben aan die kant is dat geen optie – esthetisch onverantwoord.
De kookplaat is een Bora Xpure geworden. Een vrij dure kookplaat met kookplaatafzuiging – mede door de hoogte (namelijk niet langs je hoofd!) is deze wel vrij stil. Het werkblad is een composiet geworden in een grijze kleur. De schapjes die je ziet maak ik zelf. In de twee hoge kasten zitten 2 Carbon Black ovens: één combi-oven en één gewone oven. Onder de oven zit de koelkast.
Een vaatwasser zit er niet in: in de bijkeuken staat een zeer stille vaatwasser en die hoeft dus niet in de keuken te staan. Nu vraag je je wellicht af: wat kost zo’n keuken nu?
15.000 EUR is het antwoord, inclusief plaatsing en montage. Het slopen van de oude keuken doe ik zelf (met liefde en grof geweld). De stucadoor heeft zijn offerte al gemaakt en die kost me 860 EUR. Verder moeten er nog 2 groepen bijgemaakt worden: 1 kookgroep voor de inductieplaat (waar ik gelukkig in de meterkast al rekening heb gehouden) en nog 1 voor de extra oven. Leuke grap, wat veel mensen zich wellicht niet beseffen: als ik straks op vol vermogen kook verbruik ik bijna het gehele vermogen van mijn elektra-aansluiting…
De ovens hebben samen een vermogen van 6.6KW, de kookplaat 7.4KW. Samen is dat dus 14KW. Ik heb een aansluiting van 3x25A en kan *dus* 17.250W maximaal aan vermogen verbruiken in huis (75A * 230V = 17.250 W). Met een frituurpan er bij aan zit je boven het maximum… Maar goed: ik kan me niet voorstellen dat als ik aan het koken ben met 2 ovens, dat ik ook het maximale vermogen van de kookplaat verbruik en “en passant” naar buiten loop om de dubbele frituurpan aan te zetten…!
