3.650.000kcal per jaar – hoe goedkoop kun je voorzien in je caloriën behoefte?

Deze blogpost is de eerste van een serie over “eten en drinken”. Dit gaat niet zozeer in op afvallen of gezondheid, maar over hypothetische kwesties: hoeveel kilogram voedingsmiddelen heb ik nodig van X of Y om aan de behoeftes te voldoen, en wat kost dit. Maar ook: hoeveel van deze caloriën kan ik zélf verbouwen in mijn tuin?

Ons gezin bestaat uit 5 personen, en samen wegen wij ongeveer 200kg. Het exacte maakt niet zoveel uit, het gaat om de rekensom. Ik besefte laatst tijdens het honden uitlaten dat dit betekent dat wij met z’n allen ongeveer 10.000kcal per dag verbruiken. En dit is 3.650.000 kcal per jaar. Een behoorlijke hoeveelheid. In kilojoules gerekend is dit iets meer dan 15 miljoen kilojoule (de officiële eenheid voor energie). Dit komt overeen met 462( komma 7758) liter benzine per jaar. Ofwel, 10.000 kilometer rijden staat ongeveer gelijk aan het voeden van een gezin van 5 op jaarbasis.

Enfin. Ik bedacht: laat ik eens uitrekenen wat dit allemaal betekent. Hoeveel kilogram koolhydraten, vet, eiwitten of vezels heb ik hier voor nodig.

Waaruit bestaat ons eten?

Ons eten is opgebouwd uit koolhydraten (suikers), eiwitten, vetten, vezels en natuurlijk mineralen, vitamines etc. Ik beperk me echter tot de eerste vier. Koolhydraten zijn de primaire brandstof van het lichaam: suikers worden getransporteert door je bloed naar alle cellen en daar afgebroken tot Adenosine triphosphate (ATP) wat dient als brandstof. Complexer ga ik het niet maken. Belangrijk om te weten: hersenen en zenuwen kunnen uitsluitend suikers gebruiken om te functioneren. Zonder koolhydraten ga je dood. Koolhydraten worden opgeslagen in spieren, maar voornamelijk in je lever.

De opslag van koolhydraten in spieren en lever is beperkt tot een paar honderd gram en een overschot wordt door het lichaam opgeslagen als vet. Ook een overschot aan vet wordt opgeslagen als vet, en een overschot aan eiwitten eveneens.

Vet is heel belangrijk: het is een opslag van energie en feitelijk een extra orgaan die onder andere je lichaam op temperatuur houdt (als isolatie) en de energiehuishouding reguleert. Het heeft ook invloed op je hongergevoel.

Eiwitten zijn de bouwstenen van je lichaam: hiermee worden spieren opgebouwd en in stand gehouden.

Ieder lichaam werkt hetzelfde: als je 2000 caloriën binnenkrijgt en je verbrandt er 2000, dan kom je niet aan. Als je er 3000 binnenkrijgt en je verbrandt er 3000, dan kom je niet aan. Als er 3000 verbrand worden en je krijgt er 2000 binnen, dan maakt je lichaam gebruik van reserves: koolhydraten uit spieren & lever en wanneer dit op is (de suikerspiegel in het bloed wordt te laag) schakel je over op vetverbranding. Dit is een stapsgewijs proces, de “drempelwaarde” bestaat niet in de praktijk. Het is niet zo dat je bij lage intensiteit geen koolhydraten verbrand en bij hoge intensiteit geen vet. Maar goed, daar gaat het hier allemaal niet om :-).

Overigens zijn er uiteraard factoren die een rol spelen bij gewichtstoename & verlies: er zijn genetische afwijkingen waardoor het hongergevoel extreem groot is en moeilijk af te remmen is. Er zijn ook condities waarbij het verbrandingsproces anders is (trager of sneller). Bedenk hierbij dat het om bandbreedtes gaat: een menselijk lichaam is niet dubbel zo efficiënt als een ander lichaam. Maar een verschil van 10% bij een inname van 2000kcal per dag is reeds 2 ons per week, ofwel 10kg per jaar!

Energie-inhoud

Iedere voedingsstof heeft zijn eigen energie-inhoud. Ik heb de waardes van het voedingscentrum overgenomen.

Energie inhoud per gram, in kcal
Eiwitten	4
Vet	9
Koolhydraten	4
Vezels	2

Met deze waardes kan ik bepalen hoeveel voedingsmiddelen ik nodig heb per jaar. Als ik uitsluitend suiker óf eiwit zou eten, zouden we 912.5kg per jaar nodig hebben. Als we deze caloriën zuiver als vet binnenkrijgen heb ik maar iets meer dan 400kg per jaar nodig en bij het eten van uitsluitend vezels maar liefst 1825kg per jaar. Da’s 5kg per dag aan droge vezels.

In de praktijk is dit vrijwel onhaalbaar. Ik zeg “vrijwel”. Er zijn vrijwel geen voedingsstoffen die bestaan uit uitsluitend vet, koolhydraten, vezels of eiwitten. Maar wel een paar.

Suiker bestaat bijvoorbeeld uit 100% koolhydraten. Er zit absoluut geen enkele verder voedingswaarde in suiker: geen vezels, geen vetten, geen eiwitten, vitamines, mineralen. Uitsluitend koolhydraten. Een kg suiker kost 0,49 EUR. Voor 447 EUR per jaar kan ik dus álle energiebehoeftes van het gezin afdekken!

Ook vet kun je in zuivere vorm kopen: 1kg vast frituurvet bevat 9000kcal. Een hogere energiedichtheid is in eten niet te vinden! Vloeibaar frituurvet heeft altijd een kleine hoeveelheid water er in, waardoor deze zelden boven de 95% vet uitkomen. Een kg frituurvet kost echter 2,85 EUR per kilo. Dit kost dus 1155,83 EUR per jaar!

Bij eiwitten wordt het al lastiger. Het product met de meeste eiwitten dat je kunt kopen is…Amandelen. Maar die bestaan ook voor >50% uit vetten. Kaas is een goede, doorgaans tot 25% eiwitten. Maar dit loopt al snel op in kosten. Moest je alle caloriën binnenkrijgen via amandelen (dus vet & eiwitten) dan kost dit bijna 6000 EUR per jaar.

De optie met amandelen is uiteraard het duurst. Misschien ook het meest smakelijk en zeker het meest gezond. Het is namelijk niet eenzijdig; het bevat vezels, koolhydraten, eiwitten en vetten en zelfs wat vitamine.

Ook leuk: je kunt natuurlijk ook voor groentes gaan. Zie jij jezelf al 24 ton ijsbergsla per jaar naar binnen duwen? Da’s 66kg per dag ;-).

De conclusie van dit eerste artikel over dit onderwerp: je hebt voedingsmiddelen nodig met een hoge energetische waarde om het letterlijk behapbaar te houden. Zuiver vet & suiker is geen optie. Niet alleen is dit niet lekker, het is ook ongelooflijk ongezond – niet alleen door wat er ín zit, maar vooral wat er niet in zit. We moeten op zoek naar de balans.

Volgende artikel: op zoek naar de balans. Wat kost een gevarieerd dieet?