ABP, wat doe je nu?

Vorige week kwam in het nieuws dat het ABP, schijnbaar Nederlands grootste pensioenfonds, uit Shell stapt in een poging om te vergroenen. Een op papier begrijpelijke stap, al hebben ze eerder in het jaar juist hun belang uitgebreid.

En ik begrijp er geen barst van. De vaste lezers zullen inmiddels wel weten dat ik een soort energie-fanaticus ben, die zo bewust mogelijk leeft, zonder te stoppen met leven. Noem me hypocriet, met 3 kinderen.

Maar zoals gezegd, ik snap er niets van. Het ABP is een pensioenfonds. De taak van een pensioenfonds is een langetermijn-visie om de pensioenen van ambtenaren als ze stoppen met “werken” (sorry, ik kon het niet laten ;-)) te garanderen. Rendement is dus een zeer belangrijk criterium. Maar ook de lange termijn: tientallen jaren, als het al niet tot 2100 gaat.

En juist dáárom snap ik er niets van. Het zit (volgens mij namelijk als volgt:
De gevestigde fossiele bedrijven financieren hun toekomstige bedrijfsactiviteiten niet vanuit de aandelenposities die gehouden worden. Die worden voor het grootste deel verhandeld tussen Pietje en Klaasje, zonder enige tussenkomst van Shell.

Shell financiert zijn nieuwe activiteiten uit de cashflow die gegenereerd worden door “winst”. Winst tussen aanhalingstekens. Er is immers winst die geen cash is, en er zijn verliezen die geen geld kosten. Dit noemen we afschrijvingen. Zo boekte Shell vorig jaar een groot verlies, omdat ze gelegenheid zagen om bedrijfsonderdelen lager in te schatten qua waarde: een afschrijving op papier. Er is geen euro voor overgemaakt naar een andere bankrekening.

Onderliggend was er zelfs een sterke positieve cashflow. Met cash doet een bedrijf een aantal dingen. Uiteraard zijn bedrijfsmodel financieren (personeelskosten, inkoop, onderhoud), toekomstige winsten veiligstellen (investeringen, die je later weer afschrijft en de cashflow toekomstig mede daardoor vergroten) en uitbetalen als dividend. Uiteraard wordt er ook een stuk in reserve gehouden.

Door het houden van aandelen ontvangt het ABP ieder kwartaal dividend. Mooi voor de pensionado’s en goed voor de dekkingsgraad. Het verkopen van het belang betekent geen dividend (van Shell). Is dat slim? Weet ik niet, mogelijk krijgen ze elders een beter rendement.
Maar om het andere doel te bereiken, een “groener” portfolio? Nee. Zeker niet. Je maakt nu in één keer een draai die veel aandacht vestigt en vraagt. Het beïnvloedt echter op geen enkele manier het beleid van Shell: het geld van ABP hebben ze niet nodig (zie bovenstaande uitleg). En tegelijkertijd heeft het ABP geen inspraak meer in het beleid. En juist dáármee kun je vergroeningen teweeg brengen. Gebruik je stem om alternatieven op te zetten. Immers, de vraag naar olie en gas wordt niet minder – dus om de wereld echt te vergroenen moet je zorgen dat er geen olie en gas meer gebruikt wordt.

Als ik bij het ABP verantwoordelijk was voor de centen, had ik dus het volgende gedaan:

1. Herinvesteer het dividend in andere bedrijven dan Shell. Hiermee onttrek je wél kapitaal aan het bedrijf (anders dan bij de verkoop van aandelen, waarbij het kapitaal simpelweg naar een ander gaat).
2. En zorg dat dit bedrijven zijn die een alternatief vormen voor de klanten van Shell. Dit is breed: verpakkingsmaterialen (anders dan plastic, wat gemaakt wordt van olie en gas), vervoer (elektrisch ipv. fossiel of waterstof), PV-installaties, windturbines etc.
3. Houd je stem in de aandeelhoudersvergadering. Hiermee kun je de koers bepalen en voorkomen dat er bedrijfsonderdelen worden afgestoten aan bedrijven die het allemaal niets interesseert. Immers, het afstoten van een bedrijfsonderdeel of het verkopen van een olieveld aan een ander is geen oplossing voor de wereld. Alleen voor de score van het bedrijf wat rapporteert…

Ik vrees echter dat we weinig kunnen verwachten van visieloze pensioenfondsen, die trots zijn dat ze zelfs in 2020 “belangen in steenkool” hebben verkocht.