Binnentemperatuur: waarom is 18 graden in de winter anders dan nu?

Recentelijk las ik op het Zuinigaanblog van Aaf (wat ik vrijwel dagelijks lees) een opmerking onder een blogpost van Aaf. Het ging over de temperatuur in huis, en dat die nu anders lijkt te voelen dan in de winter: “Al weken de verwarming niet mee aangehad. 16gr is nu aangenamer dan 16gr in februari. Geen idee hoe dat komt.”

Dit is een gevoel wat mij meer mensen leeft. En ik kan je geruststellen: het is geen gevoel, het is een feit. Maar hoe komt dat nu?

Gevoelstemperatuur & natte bol temperatuur in huis

Grofweg komt het door de gevoelstemperatuur in huis. De gevoelstemperatuur is een afgeleide van de werkelijke temperatuur in combinatie met wind. Een andere factor is de natteboltemperatuur. De absolute temperatuur is de drogeboltemperatuur en de natteboltemperatuur is min of meer de “ervaringstemperatuur”.
De factor wind telt in huis overigens wel degelijk mee, al zul je het dan “tocht” of “trek” noemen. Een bewegende luchtmassa voelt kouder dan een stilstaande luchtmassa: het stelt je lichaam in staat om meer warmte af te voeren. Toch laat ik dat verder buiten beschouwing.

Het gaat met name om de luchtvochtigheid, in relatieve zin. In absolute zin is het namelijk zo dat warme lucht méér water kan bevatten dan dezelfde hoeveelheid lucht met een lagere temperatuur. Waarom dat zo is doet er niet toe, maar het is zo. Om het concreet te maken: in 1m3 lucht zit bij 18 graden Celsius en 50% luchtvochtigheid 7.69 gram water in de lucht. Bij 16 graden is dit 6.82 gram, bijna 13% minder.

Om het nog concreter te maken: een luchttemperatuur van 18 graden en een luchtvochtigheid van 50% leidt tot een natteboltemperatuur van ongeveer 12 graden Celsius. Dezelfde luchttemperatuur (de drogeboltemperatuur dus) van 18 graden leidt bij een luchtvochtigheid van 30% tot een natteboltemperatuur van 9.5C. Een significant verschil!

En hierdoor is de temperatuur in huis in de winter wel degelijk anders qua ervaring dan in de lente. In de lente is de buitenlucht warmer en die hoeft minder ver opgewarmd te worden in huis. Immers, bij een buitentemperatuur van 18C zul je niet meer verwarmen (hoop ik dan toch voor je rekening!). De luchtvochtigheid blijft dus gelijk.
Wil je in de winter een temperatuur van 18C bereiken in huis, maar is het buiten koud? Dan droog je de lucht flink uit bij het opwarmen!

Stel je een temperatuur voor van 0C buiten en een luchtvochtigheid van 80%. Niet ongewoon. De absolute hoeveelheid vocht bedraagt 3.87 gram water per m3. Om deze lucht op te warmen tot 18C voeg je energie toe. Het wordt warmer. Maar je voegt geen water toe. De luchtvochtigheid neemt rap af: 3.87 gram water per m3 lucht betekent bij 18 graden slechts 25% luchtvochtigheid. En 18 graden en 25% luchtvochtigheid? Dát betekent een natteboltemperatuur van 8.8C

Wat kun je hier nu mee?

Ten eerste kun je het delen met je partner en vrienden. Ja, je hebt gelijk: de temperatuur is niet altijd hetzelfde. Het gezeur over de thermostaatkranen op de radiatoren is niet altijd rechtlijnig en soms kun je het wel degelijk beter iets warmer maken.

Maar bedenk dat als je de temperatuur met 2 graden verhoogt tot 20C, de natteboltemperatuur stijgt tot slechts 9.7C.

Het toevoegen van vocht is véél effectiever. Een verhoging van de luchtvochtigheid tot 50% leidt tot een verhoging van de natteboltemperatuur tot bijna 13C!