Categorie: Energie

Het is de laatste tijd nogal veel in het nieuws: de discussie omtrent salderen en de wens van netbeheerders om mensen aan de thuisbatterij te krijgen. Dat laatste wil nog niet écht lukken: dankzij de salderingsregeling is de goedkoopste batterij het netwerk.

Maar is dat wel zo? Of valt er toch iets te verdienen aan een thuisbatterij? In deze blogpost ga ik daar zo ver als ik kan op in, met een aantal aannames.

Het idee van een thuisaccu, kort uiteengezet

Als de zon schijnt en je hebt zonnepanelen, dan heb je al snel een grote overproductie. Dit geldt eigenlijk in alle seizoenen, óók in de winter. Het nadeel aan de winter is echter dat de zon minder schijnt. Dit omdat de daglengte uiteraard korter is, maar ook omdat het vaker bewolkt is. En omdat de zon minder krachtig is, heeft ook een dunne laag bewolking al een grote invloed op de opbrengst.
Het idee van een thuisaccu is om de elektriciteit die je op de zonnige momenten produceert, opslaat voor de donkere momenten. Momenteel is het nadrukkelijk NIET mogelijk om met een accu te voorzien in de seizoensbehoefte: de elektriciteits- en warmtevraag in de winter is te groot om dit te overbruggen met een thuisbatterij. Of dit zo blijft in de toekomst valt te bezien: de vooruitgang in accutechniek is ronduit spectaculair. Zowel qua capaciteit als qua efficiency en materiaalgebruik.

De aannames van de thuisbatterij

Om een thuisbatterij aantrekkelijk te maken, moet er aan een aantal voorwaardes worden voldaan. Daarom heb ik een aantal aannames gedaan, gebaseerd op mijn systeem. Zo moet een batterij in staat zijn om het volledige vermogen van de zonnepanelen op te nemen: anders lever ik alsnog terug aan het net! Maar het vermogen om mee op te laden moet ook groot zijn om maximaal te kunnen profiteren van lage prijzen.
Maar ook moet de batterij in staat zijn om te ontladen met een groot vermogen: idealiter draai je immers meerdere machines was, vaatwasser en warmtepomp op de opgeslagen stroom.
Het opladen van de auto laat ik achterwege: er is geen enkele thuisaccu in staat om voldoende opslag te leveren voor de auto.

Hiermee kom ik op een systeem welke moet functioneren op 3-fase om op een maximaal vermogen te komen van 10 tot 11KW. De opslagcapaciteit ligt dan al snel rond de 16kwh en de kosten liggen rond de 15.000 EUR.

Wanneer is een thuisbatterij interessant?

Om een thuisbatterij financieel te laten lonen moet er sprake zijn van een zo groot mogelijk prijsverschil tussen het hoogste en het laagste tarief. En dit op dagbasis. Dit levert voor de traditionele contracten meteen een probleem op: een thuisbatterij is nu per definitie niet interessant. Want als de zon overdag schijnt lever je terug tegen het hoge tarief, terwijl je ’s nachts tegen een laag tarief af had kunnen nemen. Zie daar ook de waanzin van het salderen (wat dus altijd al ging over tarief, en niet over het aantal kwh’s, lieve politici!).

In mijn situatie heb ik te maken met een dynamisch energiecontract. Het maakt daarin niet uit of de zon wel of niet schijnt: het gaat om de “spread” tussen de goedkoopste uren en de duurste uren. Als de zon schijnt, maar het is windstil, dan wíl ik niets opslaan in de batterij! Dan wil ik tegen het hoogste tarief verkopen aan het net. Als het hard waait, en de zon schijnt niet, dan wil ik vermogen opnemen in de batterij tegen een laag tarief en dit gebruiken op momenten dat de elektriciteit duurder is.

Wat levert het maximaal op?

Het enige relevante is deze spread (in de grafiek): het absolute tarief doet niet ter zake, het gaat om het verschil. In mijn spreadsheets hou ik alleen dit verschil in de gaten: het absolute verschil tussen het goedkoopste uur op een dag en het duurste uur. Algemeen kun je stellen dat dit niet helemaal eerlijk is: de goedkoopste uren komen doorgaans meerdere uren per dag voor (6 uur lang 0ct per kwh is niets gek), terwijl het duurste uur maar 1 uur of hooguit 2 relevant is.

Ook ga ik voorbij aan de mogelijkheid om meerdere keren te ontladen per dag: in de praktijk is dit wel degelijk mogelijk. Zo kun je in een winderige nacht de batterij opladen om dit tijdens de dure ochtendpiek weer te verkopen. En in de middag kun je als de stroom goedkoop is opnieuw laden, om dit tussen 17 en 19 weer te ontladen.

Vergeet niet dat je bij opslag altijd verlies hebt: 10% is niets geks. Daar reken ik dan ook mee. Daarom reken ik met een piek die 2 uur duurt, tegen 90% van het bruikbare vermogen van 16: 14.4kwh. Onderstaand is dan de opbrengst per dag:

Dit is bij elkaar opgeteld 234 EUR in 92 dagen: gemiddeld 2.54 EUR per dag. Hiermee komt de terugverdientijd op 5904 dagen (aangenomen dat de genoemde 15.000 EUR installatiekosten valide zijn).
Is het daarmee gunstig? Dat hangt er vanaf hoe je het bekijkt. Het levert wel degelijk iets op in de maandelijkse lasten. Je kunt beter gebruik maken van de laagste tarieven en de hoogste tarieven.
De garantie op dit type thuisaccu die ik heb kunnen vinden ligt op 6.000 laadcycli. Daarna doet de accu het waarschijnlijk nog wel, maar valt buiten de garantieperiode. Meer cycli per dag levert meer op, maar dat doet weinig af aan de terugverdientijd: de garantieperiode is immers ook sneller voorbij.

Voor ons is het momenteel sowieso niet interessant: we hebben een hele grote accu die we gebruiken om zoveel mogelijk zonnestroom in op te slaan. Dit is een 50kwh-auto en een 9kwh. We maken dus al gebruik van een flink deel van de potentiële besparing. We leveren het weliswaar niet terug aan het huishouden, maar zouden ook geen gebruik kunnen maken van het opnemen van goedkoop vermogen: dat overschrijdt onze aansluitcapaciteit. Het is immers niet mogelijk om de auto p te laden met 11KW vermogen én een thuisaccu op te laden met een vergelijkbaar vermogen, op een aansluiting van 17.5KW. Dan zegt de hoofdzekering “poef”.

Conclusie; is een thuisbatterij interessant?

Als je geen elektrische auto hebt om gebruik te maken van de goedkope stroom, dan kan het nét uit. Mits je een dynamisch contract hebt en zolang de salderingsregeling intact is.

Zodra de salderingsregeling afgelopen is (of als je nu al een dynamisch contract hebt), dan wordt het interessant om te gaan verbruiken op de goedkoopste momenten. Bij een dynamisch contract is dit afhankelijk van zon én windenergie. Bij een traditioneel contract met zonnepanelen vooral van de zonneschijn. Het percentage eigen verbruik verhogen is dan de sport: verwarmen met de warmtepomp (zeker in het voor- en najaar), wasmachines en vaatwassers uitstellen en eventuele andere grootverbruikers aanzetten (elektrische boilers).

Isoleren van de woning: een hot item tegenwoordig. En met recht, want er zijn maar weinig dingen zo effectief tegen een hoge energierekening als isoleren.
Voorheen was het zo dat je altijd meerdere isolatie-maatregelen moest nemen: minimaal 2.

Vanaf 1 januari 2023 geldt dit echter niet meer: je mag ook voor 1 uitgevoerde maatregel subsidie aanvragen. Bijzonder prettig voor mensen die maar 1 ding kúnnen doen (zoals wij…). Onze woning is al goed geïsoleerd, maar we gaan het glas vervangen naar triple glas. Vroeger kregen we hier dus geen subsidie voor: vanaf 1 januari wel.
Let op: je mag dit met terugwerkende kracht aanvragen tot 1 april 2022. Voor mensen die alleen de spouwmuren hebben laten isoleren, maar hiervoor niet in aanmerking kwamen voor de subsidie omdat dit het enige was: grijp je kans!

Een klein addertje ben ik wel tegengekomen. Bij het vervangen van glas moet het in één keer, dwz. je mag niet later nog eens subsidie aanvragen voor hetzelfde pand. Zo vervangen wij de ramen beneden gedeeltelijk, maar boven en op een aantal andere plekken nog niet. Als we subsidie aanvragen voor de vierkante meters die we nu laten vervangen, dan hebben we later geen recht meer op subsidie voor de overige ramen! Beter kunnen we dus wachten met de subsidie-aanvraag (wat sowieso pas na uitvoering kan).

Ander dingetje: je moet het door een erkend bedrijf laten uitvoeren. Zelf klussen werkt dus niet mee. Ik vermoed dat dit is om fraude te beperken met het kopen van rollen steenwol, subsidie op te strijken en ze ondertussen terug te brengen naar de Gamma.

Wat ga jij nog doen om je huis energiezuiniger te maken?

Mijn Lieftallige Echtgenote is één dezer dagen jarig. En ze heeft (bescheiden) wensen. Dat mag ook wel: we hebben onszelf namelijk al een elektrische kachel cadeau gedaan. Hartstikke leuk en gezellig, maar ik heb toch besloten dat ze een kleinigheidje verdiende :-).

Op de vraag “wat wil je hebben” kwam het antwoord: een elektrische kruik. Jep. Je leest het goed. Daar waar ik eerder al over geschreven heb, al is dat vóór de energiecrisis geweest. Een Stoov. Maar die dingen hebben wel een paar nadeeltjes. Zo zijn ze behoorlijk aan de prijs, en is het een relatief grote beslaglegging op materialen voor een ding als dit.

Maar ik heb een alternatief gevonden. En nee: dit is geen advertorial! Ik heb een elektrische kruik gekocht. Deze vul je met water zoals een gewone kruik (hoewel, er zit een speciaal doseerdopje bij). Maar daarna kun je deze simpelweg verwarmen met een stekker, omdat er een verwarmingselement in zit. Voordeel: het is een stuk goedkoper en eenvoudiger.

Het liefst had ik ‘m een maatje groter gehad: deze is wat klein. Nog beter zou zijn als je niet je handen er in kunt stoppen, maar je voeten. Daar heeft zij (of eigenlijk ik) het meeste last van. Maar goed: het ding werkt, is op tijd geleverd en was relatief goedkoop. Hopelijk helpt het Lieftallige Echtgenote om het warmer te hebben op de bank. Dan kan ik de verwarming een graadje lager zetten 🙂

Energie, energieverbruik en salderen zijn natuurlijk stokpaardjes van mij. En ik heb dan ook al meerdere mailtjes gehad met de vraag (of de strekking): Geldsnor, wat vind jij nu van die salderingsregeling en de ophef hierover?

Daar heb ik een lang en, ik hoop, genuanceerd antwoord op. In de eerste plaats zal ik nog even uitleggen wat de salderingsregeling inhoudt, om vervolgens mijn blik en visie hierop te geven.
Een kleine tip van de sluier: de ophef is hypocriet en met het oog op verkiezingen (Provinciale Staten, ofwel Eerste Kamer (indirect)) binnenkort op zijn minst “arbitrair”, maar anderzins “populistisch”. In het slechtste geval getuigen ze van geen enkel inzicht of visie.

(Normaliter plaats ik 1 blogje per dag, maar vanwege de actualiteit heb ik besloten dit toch nú te plaatsen)

De salderingsregeling in het kort en volgens politici

De salderingsregeling is in het leven geroepen als vorm van subsidie voor consumenten om stroom aan het net te leveren die zij produceren met hun zonnepanelen, maar op dat moment niet verbruiken.
De meeste stroom wordt nu eenmaal ’s avonds en in de vroege ochtend verbruikt, en dan is de opbrengst het laagst of afwezig. En overdag zijn de meeste mensen aan het werk.
Deze geleverde elektriciteit wordt later weggestreept tegen de afgenomen elektriciteit. Dit gaat in principe op jaarbasis.
Stel, ik produceer 1000kWh méér in juni dan ik verbruik, dan heb ik een “saldo” van 1000kWh. Als ik in december 1000kWh méér verbruik dan ik produceer, dan wordt dit tegen elkaar weggestreept. In feite is de rekening hiermee 0 EUR.

De Salderingsregeling in werkelijkheid

In werkelijkheid werkt het slechts in grote lijnen zoals bovenstaand. Dit is iets wat de meeste mensen zich niet realiseren. De praktijk is namelijk wel degelijk genuanceerder.
De saldering valt uiteen in 2 delen: het tarief van de energieleverancier en een deel overheidsheffingen op het verbruik: Opslag Duurzame Energie (ODE), Energiebelasting (EB) en BTW. Vanaf 2023 geldt er geen ODE meer en is dit opgenomen in de Energiebelasting (EB).

Een voorbeeld uit de praktijk, namelijk een screenshot van mijn afrekening afgelopen augustus. Uiteraard heb ik mijn EAN-code (aansluitnummer) en leveringsadres verwijderd :-).

Je ziet dat we 3440kWh hebben afgenomen tegen het “normaaltarief” en 8.025kWh tegen het daltarief.
Indirect kun je zien wat we hebben teruggeleverd: we hebben namelijk over “slechts” 4397 kWh EB en ODE betaald. We hebben dus 7068kWh teruggeleverd. Hierover is geen ODE en EB gerekend. Voor de oplettende maar onnadenkende lezer (correctie: de onnadenkende auteur!: de leveringskosten en dergelijke zijn vaste kosten en 2022 was een schrikkeljaar. Vandaar dat het 366 dagen zijn, en niet 365.
Ik ben al terecht gewezen dat het géén schrikkeljaar was, maar de periode is natuurlijk 366 dagen (van 31 juli t/m 1 augustus het jaar er op). Maxima zou hier wel wat over te zeggen hebben!

Nu gaan we kijken naar de tarieven voor teruglevering. Je ziet dat we 4870kWh hebben teruggeleverd tegen normaaltarief en 2198kWh tegen daltarief. Dat valt te verklaren: de meeste productie is immers geleverd overdag. De teruglevering in het daltarief betreft weekend en feestdagen.

Wat valt nu op? Welnu: je verbruik wordt niet zomaar tegen elkaar weggestreept. De ODE & EB wordt direct weggestreept, en voor de rest krijg je het gecontracteerde tarief inclusief BTW terug.

In feite is het dus zo dat wat in de volksmond eenvoudig “salderen” genoemd wordt, in 2 delen uiteen valt. Namelijk het overheidsdeel en het leveranciersgedeelte.

Dit levert perverse prikkels op!

Hier schuilt een deel van het probleem. Want ook met de huidige salderingsregeling heb je een profijt van dit dag/nachttarief. Je hebt een prikkel om overdag zo min mogelijk elektriciteit te verbruiken, en dit te verplaatsen naar de nacht. Dit probleem is nog niet zo groot met een “spread” in de prijs zoals dit op ons oude contract het geval was. Het was immers slechts 1.31ct per kWh. Een verschil van 91.70 EUR op onze rekening.

Maar stel nu dat we hetzelfde plaatje opnieuw schieten, maar met de huidige tarieven. Deze zijn veel hoger, dus het totaalbedrag is hoger.

De prikkel om nu overdag zo min mogelijk te gebruiken en in het daltarief zoveel mogelijk is nu wel erg groot:

Let op dat in bovenstaande berekening het totaalverbruik identiek is gebleven. Maar als met een voldoende groot accupakket (dit is zuiver ter illustratie, want helemaal werken gaat het in de praktijk niet zomaar) ik geen stroom meer op hoogtarief af hoef te nemen en alles naar de nacht kan verplaatsen…Dan belast ik het stroomnet maximaal overdag én ’s nachts. Er is geen enkele financiële prikkel om de elektriciteit direct te verbruiken. Sterker nog: geheel in tegendeel.

Let op dat dit de situatie is zoals deze nu voor veel mensen geldig is! Je krijgt méér terug voor je normaaltarief-stroom dan dat je voor je daltarief betaalt.

De problematiek hier omheen

De praktijk is echter dat op momenten dat de zonnestroom volop beschikbaar is, de energieleverancier daar niet veel voor krijgt. Maar contractueel zijn ze wel gebonden om dit op een ander moment aan jou te leveren. Niet eens per se tegen hetzelfde tarief dus: dit kan ook een hoger tarief zijn dan het tarief wat je zelf hebt teruggekregen.

Renske Leijten (SP) noemt vandaag in het AD dat de huidige voorstellen alleen goed zijn voor de energieleveranciers. Daar heeft ze een punt, maar wel een kleintje. De energieleverancier moet hiervoor namelijk wel geld in kas houden. En risico’s afdekken, voor de momenten dat de energie wel wordt afgenomen en niet goedkoop te verkrijgen is. Ik heb in een eerder blog verwezen naar appels: je kweekt appels en die komen allemaal tegelijkertijd op de markt. Die is verzadigd en je raakt ze aan de straatstenen niet kwijt. Jouw groenteboer koopt de appels toch, en bewaard ze voor (letterlijk) een Rainy Day.
Als die regenachtige dag komt, wil je die appels weer ophalen. Tegen dezelfde prijs als waarvoor je ze geleverd hebt. De opslag van deze appels komt voor hun rekening; jij krijgt ze gewoon terug.
Is dat eerlijk? Is dat een goed verdienmodel om zo goedkoop en betrouwbaar mogelijk appels te leveren? Of hoe moeten ze die risico’s afdekken?
Het enige verschil met appels is het feit dat je appels wél kunt bewaren en grote hoeveelheden elektriciteit niet. Die moet verbruikt worden op het moment dat ze geproduceerd worden. Een deel ervan kun je (met verliezen) opslaan in accu’s, maar dat is marginaal. Je kunt er geen appelmoes of appelsap van maken.

Uiteindelijk leidt dit tot hogere prijzen

Dankzij de zonnestroom (en ook windenergie) is de volatiliteit van de energiemarkten enorm groot. En des te groter de volatiliteit, des te groter de risico’s.
Ik ben er dus een voorstander van om een prikkel in te bouwen dat mensen hun eigen stroom direct verbruiken. Hiermee is het net minder belast, vallen omvormers niet uit (of minder) en is de volatiliteit kleiner. Een kleinere volatiliteit kan wél leiden tot lagere prijzen.

Ook ben ik voorstander van PV-systemen (zonnepanelen) zó in te richten dat ze juist in de donkere maanden maximaal produceren. Juist dán hebben we behoefte aan energie, die je bovendien veel beter kunt bufferen dan in de zomer: een warmtepomp is een uitstekende buffer voor zonne-energie. Je zet het om in thermische energie (warmte) en die wordt in de wintermaanden uitstekend benut.
We moeten dan maar voor lief nemen dat we in de lente (meer nog dan in de zomer!) af en toe uitvallende omvormers hebben. Als er geen vraag naar je product is, hoef je het niet te leveren. Zo werkt het nu eenmaal.

Oplossingen zijn eenvoudig

Mocht de politiek toch vast willen houden aan een stimulans voor ons, de zonnepanelenbezitters, dan is de oplossing eenvoudig. Die begint met begrijpen waar ze het over hebben. Er is geen sprake van rechtstreekse verrekening zoals ik bovenstaand heb aangetoond. Het verbruik wordt verrekend op basis van de tarieven. Dit is zo, en zal zo blijven.
Het enige wat speelt is de energiebelasting. Een relatief eenvoudige keuze zou dus zijn om de energiebelasting nog wél te verrekenen. Hiermee blijft een prikkel van 15ct per kWh in stand, plus nog het tarief waar je tegen teruglevert. Dat moet dan een “eerlijke vergoeding” zijn, die mi. afhankelijk moet zijn van de op dat moment geldende tarieven. Als de tarieven hoog zijn (en er dus weinig hernieuwbare elektriciteit is) krijg je véél terug, en bij lage tarieven weinig tot niets.
Vandaar dat ik een groot voorstander ben van de dynamische tarieven, waar bovenstaande al plaatsvindt. Dat is dus bewezen niet zo complex.

Daarmee blijft de terugverdientijd gunstig: de totale productiekosten voor een kWh elektriciteit op een daksysteem zoals het mijne ligt onder de 5ct per kWh. Daar altijd 15ct voor krijgen (door geen EB & BTW te betalen) is dus altijd gunstig!

Last but not least: de timing

De timing van dit debat vind ik curieus. Niet zozeer van het debat zelf. Maar laten we wel wezen: dit speelt al jaren. En het is al jaren bekend dat vanaf 2025 (na 5 jaar uitstel!) de salderingsregeling wordt uitgekleed.
Het is opportunistisch om daar nu een mening over te vormen, met de gotspe dat het oneerlijk is. Notabene van de meest linkse partijen, en inspelend op een onderbuikgevoel van oneerlijkheid en onbetrouwbare overheid. Juist als het niet afgeschaft wordt, is de Overheid onbetrouwbaar. Want dit is helemaal geen nieuw dossier.
Maar zoals gezegd: er zijn verkiezingen in maart en dat heeft er ongetwijfeld iets mee te maken.

Voor de vaste lezers is het bekend: Geldsnor heeft een dynamisch energiecontract. Dit betekent dat onze tarieven voor elektriciteit ieder uur anders zijn (letterlijk) en voor gas iedere dag.
Het betekent óók dat ons voorschot iedere maand volstrekt anders is.

In een dynamisch contract werkt dit min of meer als volgt: in de maand januari betaal je het voorschot voor de maand februari. En het werkelijke verbruik van de maand december wordt verrekend met dit voorschot.

En dit is leuk voor deze maand! Want het verbruik was in december lager dan de inschatting, en uiteraard is februari goedkoper dan december. Ik zeg “uiteraard”, maar het is niet direct vanzelfsprekend. Februari kan wel degelijk flink kouder zijn dan december (en is dat gemiddeld genomen ook). Maar februari is ook veel zonniger, waardoor mijn zonnepanelen veel meer opleveren. Dit is echter niet meegenomen in het nieuwe voorschot en is dus een voordeel voor de maand maart (wanneer het werkelijke verbruik van februari wordt verrekend met het voorschot voor april).

Energieverbruik december 2022

In december heeft het een paar keer gevroren en was het aan het begin aan de frisse kant. En op het eind recordwarm. Dit leidde tot een gasverbruik van 80m3, tegen een kostenpost van 1.50 EUR per m3 (excl. energiebelasting). De inschatting was 116m3 tegen 1.54. Dit laatste is slechts 2.6% verschil, maar het verbruik van 36 kuub minder was toch aanzienlijk. Het totale verschil was 56.90 EUR die we dus verrekend krijgen voor februari.

Elektriciteit was nog veel leuker! Ingeschat was een verbruik van 959kWh. De realiteit was 1010kWh. Maar er was ook ingeschat dat we niets zouden terugleveren, en de realiteit was een teruglevering van 103kWh.
Voor de 1010kWh die we afnamen betaalden we gemiddeld 23.6ct, maar voor de teruglevering kregen we per kWh 43.3ct. Qua geldelijke waarde hebben we dus bijna 200kWh gecompenseerd. De inschatting voor het tarief was echter iets meer dan 42ct. Met een realisatie van 23.6ct en een teruglevering op 43ct resulteert dit in een verrekening van meer dan 192 EUR!

Voorschot februari

Het voorschot voor februari is gezet op 109m3, een hoeveelheid die we nog-niet-misschien zullen verstoken. De realiteit zal rond de 20m3 liggen. Het ingeschatte bedrag komt overeen met het prijsplafond.

Voor februari verwacht de energiemaatschappij dat we 884kWh zullen verbruiken. Persoonlijk verwacht ik dat het iets boven de 1000kWh zal liggen, maar dat het kale tarief vér onder de 28ct zal liggen die ze nu inschatten.

We kruipen dus richting de 0

Langzamerhand kruipen we naar de 0, vanwege de manier waarop de voorschotten werken. De volgende rekening volgt in februari, voor de maand maart met de verrekening van januari.
Januari is echter helemaal een super-toffe-maand! Tot op heden is ons verbruik een heerlijke 7ct per kWh, op een inschatting van 46ct. Dit leidde tot een inschatting van 499 EUR voor de maand januari, voor enkel en alleen de elektriciteit. De realiteit is tot nu toe slechts 3 tientjes. We verwachten een verrekening van zeker 400 EUR voor deze maand…

Gas is nog wat spectaculairder, in zekere zin. De inschatting was een volstrekt irreële 121m3, waar ons verbruik t/m de 16e een schamele 11 m3 was. En gegeven het feit dat de inschatting gebaseerd was op een gasprijs die op 1.83 ligt (plus nog 50ct energiebelasting), resulteert ook dit in een verrekening van een kleine 250 EUR.

Ergo: het voorschot voor de maand maart zal rond de 0 liggen of zelfs negatief zijn. En de rest van het jaar (tot oktober) zal de werkelijke rekening (los van de voorschotten) ruim onder nul liggen. Uiteraard gaat dit simpelweg naar een spaarrekening, om hier de dure wintermaanden van te kunnen betalen zonder verrassingen!

Zoals bij de vaste lezers bekend, heb ik sinds eind oktober een dynamisch energiecontract. Dit betekent elke dag andere prijzen voor gas, en elk uur een andere prijs voor elektriciteit. Dit heeft voordelen, maar ook nadelen. Het voordeel is dat je direct profiteert van dalende prijzen. Het nadeel is dat je direct meer geld kwijt bent bij stijgende prijzen.
December was de eerste echte “testmaand”, na een prima verloop van november. De maand begon koud en eindigde recordzacht met véél wind. En sowieso is december de somberste maand van het jaar. December was dan ook een ware achtbaan op het gebied van energieprijzen!

Eerst maar de gasprijzen van december!

We begonnen de maand met stevige tarieven. Let op: onderstaande is exclusief belastingen.
Tarieven rond de anderhalve euro per m3 deden wel pijn. Het waren de hoogste tarieven die ik heb meegemaakt. Maar desondanks hebben we er toch gebruik van gemaakt, meer dan in de rest van het jaar. De achterliggende gedachte was simpel: het was zo koud buiten dat het met de airco niet efficiënt was om het warm te stoken. De woonkamer kregen we wel warm, maar we moeten ook iets aan warmte naar boven laten “ontsnappen” zodat het daar een beetje op temperatuur blijft.
We hebben de vloerverwarming beneden dus gebruikt in de koude periode.

Wellicht valt je ook op dat er een gat van 2 dagen in de grafiek zit. En dat klopt: je kunt niet delen door nul. Die bewuste dagen hadden we een gasverbuik van 0.0m3 omdat we een weekendje weg waren. Er is dus geen gemiddeld tarief gerealiseerd.

Bovenstaande grafiek laat keurig het dalende tarief zien. Aan het eind van de maand was het gas maar liefst 2x zo goedkoop als aan het begin van de maand. En daar hebben we dus direct profijt van gehad.
Onderstaand een grafiekje inclusief alle variabele heffingen zoals energiebelasting en BTW, en de kosten die we bij onze oude aanbieder zouden hebben gehad. Het totale verschil tov. Greenchoice was 114 EUR in december.

Elektriciteitsprijs in december

Zoals gezegd: het was een achtbaan op de energiemarkt in december. In de eerste 2 weken hebben we zelfs af en toe de elektrische auto laten staan vanwege de extreem hoge prijzen en afwezigheid van hernieuwbare energie. De hoogste prijs per kwh was in december 0.725 EUR. De laagste prijs was -0.0028. Jazeker, een negatief getal! Er waren 4 dagen met een prijs van exact 0 of enkele tiendes daar onder. En dat vaak voor meerdere uren achter elkaar, waardoor er goed geprofiteerd kon worden van de lage tarieven.

Dit is ook wel terug te zien. De blauwe lijn is de gemiddelde elektriciteitsprijs per dagniveau. De oranje lijn is de gerealiseerde prijs op maandniveau.
Ik kom in mijn excel-sheet nog wel met een interessant “probleem”: op een enkele dag heb ik méér stroom teruggeleverd (zowel in volume als in prijs) dan wat ik heb afgenomen. Dit was het geval op 14 december. ’s Nachts heb ik 15.54kwh verbruikt, maar overdag 18.73kwh teruggeleverd. Voor die 15kwh heb ik 5.79 EUR betaald. Voor die 18.73kwh heb ik 10.33 EUR teruggekregen.
Op maandbasis is dat prima: ik tel het gewoon van elkaar af. De baten komen ten gunste van het totaal. Maar als ik het door elkaar ga delen in een spreadsheet komt het niet goed: dan lijkt het alsof ik betaald heb voor de kwh’s.

Er zijn best enkele dagen te vinden waarop het gemiddelde tarief wat ik betaald heb hoger is dan het gemiddelde tarief van de dag. Dit is bijvoorbeeld het geval op 31 december, een dag waarop de elektriciteitsprijs onder 0 begon en tot het middaguur onder of op 0 lag. Echter, in de avond en middag hadden we vrienden op bezoek en lekkere hapjes gemaakt.

Maar zoals je ziet, in vergelijking met het Greenchoice tarief van 0.802 (gebaseerd op 70% van het volume nacht/30% dag tarief) is het allemaal een stuk gunstiger… Sterker nog: dit verbruik heeft mij ongeveer 259,523714232 EUR gekost (kan achter de komma wat schelen). En bij Greenchoice had me dit een lieve 727 EUR gekost!
Een verschil van ongeveer 468 EUR! Samen met de gasrekening scheelt het 572 EUR.

Salderen op een dynamisch contract

Maar Snor! Jongen! Ge maakt een keigrote fout! Want bij Greenchoice had je kunnen salderen!
Echt waar? Dat meen je niet! Klopt. Tot 2025 mag je al het overschot van de zomer salderen tegen het “tekort” in de winter.
In de periode van 1 augustus t/m 26 oktober had ik 587kwh “over”. Die zouden dus weggestreept zijn tegen het nettovolume van november, december en later januari. Het nettoverbruik in november zou het volledige verschil al hebben opgesnoept. De dikke 900kwh van december zijn dus ongeacht salderen of wat dan ook.

Sowieso lieverds-met-zonnepanelen: als je verbruik significant groter is dan je eigen productie (zoals bij mij, er blijft netto 4000kwh over), is mijn vermoeden dat je met een dynamisch contract goedkoper uit bent. Zelfs de duurste uren komen niet in de buurt van de prijzen boven het prijsplafond en op gemiddelde basis zelfs er onder.

Als ik 4000kwh moet afnemen van het net tegen Greenchoice tarieven, dan ben ik daar 2900*0,4 EUR voor kwijt. Plus 1 EUR voor de resterende 1100kwh. In totaal is dat 2260 EUR.
De rest wordt gesaldeerd.

Alles wat onder de 2260 EUR blijft op jaarbasis is dus “winst”. Nemen we aan dat ik hetzelfde van het net neem als wat ik afgelopen jaar heb gedaan (10.460kwh), dan zou een KWH 7ct mogen kosten+ 15ct btw.
Is dat realistisch? Nee; tot nu toe zijn er 9 dagen geweest van de 69 dagen dat het contract loopt dat het gemiddelde tarief daar ónder ligt.
Maar ik lever ook 7000kwh terug aan het net. Nu kun je pessimistisch zijn en zeggen dat dit alleen is op dagen dat de stroom tóch al goedkoop is. Maar dat is bezijden de waarheid. Op de piekmomenten lever ik juist veel stroom.
Voorbeeldje: op 22 juni 2022 lag de stroomprijs in het tijdvak van 8 tot 9 op 42ct per kwh. De productie van mijn zonnepanelen zou dat uur 1 EUR hebben opgeleverd.
Het lijkt me veilig te stellen dat een prijs van 10ct per KWH redelijk de ondergrens is. Dit houdt in dat een KWH van het net bijna 30ct mag kosten.

En daar komt de crux: dat kost deze niet. Want als de prijs omhoog zou gaan door ongunstig weer, veranderd ook de aanname van de teruglevering (die dan meer waard wordt)…

Oeh, ik voel een ander blogpost aankomen, want dit is complexe materie!

Zoals de vaste lezers weten: ik ben een beetje een nerd op het gebied van energieverbruik. Ik hou eigenlijk alles bij: water, elektriciteit, gas, benzine. Wat ik zelf produceer, wat ik teruglever. Welke CO2-emissies daar bij horen en welke energie als ik alles omreken naar kWhs. Alles! In deze blogpost neem ik je mee naar het verbruik (en productie) per maand, en hoe zich dit ontwikkelt heeft.

Want uiteraard speelt er ook hier van alles: een energiecrisis, een aflopend energiecontract, een extreem zonnig jaar.

Totaal energieverbruik & emissies

Ons totale energieverbruik was in 2022 een kleine 20.000kwh. Om precies te zijn: 20.112,9kWh.
Dat lijkt enorm veel, en dat is het wellicht ook. Dit is de optelsom van alle vormen van energie verbruikt in ons huishouden, en dit teruggerekend naar de energieinhoud en weergegeven in kWh. Voor gas telt hiervoor afgerond 10kwh per m3 en bij benzine 8.9.
De grootste piek ligt, niet verbazingwekkend wellicht, in de wintermaanden. Ook in milde winters moet er verwarmd worden in een woning. De piek in de zomer is het gevolg van de vakantie: meer autorijden (met caravan) leidt tot meer emissies dan thuisblijven.
Let op: dit is exclusief de teruglevering van de elektriciteit aan het net!

Maar als je het liever mét de teruglevering aan het net hebt, dan kan dat. Zoals je ziet is de lente en begin van de zomer dan grotendeels negatief qua energieverbruik, en eigenlijk überhaupt vrijwel afwezig van maart t/m oktober. De winter blijft grotendeels over.

De totale CO2-uitstoot voor onze categoriën vervoer, verwarming en elektriciteitsverbruik is 3775kg (755kg per persoon). Dit volgens de well-to-wheel-methode, waarbij rekening gehouden wordt met de volledige keten: van put tot en met het verbruik. Dit past goed in de dalende trend die we al hadden ingezet: in 2020 was dit nog 4408kg, en in 2021 4258kg. Een daling van 14.4% in 2 jaar en meer dan 11% in 1 jaar.

Benzine

In totaal hebben we 748 liter benzine getankt in 2022. Tot juni had ik een lease-auto van de zaak (het verbruik hiervan zit wel gewoon in de statistieken). Maar in juli en augustus waren we op vakantie met de caravan. In september en oktober was ik regelmatig naar kantoor terwijl Lieftallige Echtgenote ook moest werken en waren we dus met 2 auto’s op pad. En in november ben ik op een zakenreis geweest naar Italië, waarvoor ik de auto gebruikt heb. En in december was de elektriciteit zo duur en met kolen opgewekt, dat we vaker gekozen hebben voor de PHEV.
Het aantal liters is hiermee 5 procent lager dan in 2020, maar 50% hoger dan in 2021.

Gas: weinig!

Ons gasverbruik lag bijzonder laag. Dit heeft een aantal oorzaken: uiteraard een zeer zacht jaar. 2022 is het op 2-na warmste jaar sinds 1901, in De Bilt. Gelukkig woon ik niet in De Bilt: in mijn regio was alleen 2020 nog een kleine fractie warmer.
De koude periode in december hakte er wel aardig in. Het was zo koud dat het weinig zin had om met de airco te stoken. Gas was daarmee de back-up. Het is niet zo dat de airco het niet warm zou krijgen. Nee, het is alleen het teruglopen van de efficiency waardoor het geen milieuvoordeel meer had en geen kostenvoordeel. Ons totale gasverbruik is iets meer dan 300m3 (336) geweest. Waarvan een dikke 10% in die koelere episode.

Dit is een spectaculair verschil met 2020 en 2021. In die jaren was het respectievelijk 851m3 en 658m3. Vanaf nu zullen we altijd onder de 500m3 per jaar blijven. Met speels gemak zelfs.
De (relatieve) piek in september valt wellicht op: per 1 oktober zou ons energiecontract vervallen. We hebben toen nog even flink de vloer doorverwarmd. Het was toen al een paar dagen wat frisser, en we hebben de vloer dus doorgestookt totdat het 20C was in huis en dit enkele dagen zo gehouden. Op een verbruik van normaal 20m3 per maand valt dat behoorlijk uit de toon. Duidelijk is wel dat we in oktober weinig verbruikt hebben. Het was dan ook zeer zacht en het douchen is nog korter geworden. In mijn geval vaak zelfs heel kort, soms koud en soms overgeslagen en vervangen door een washand.

Elektriciteit

Wat we niet aan gas hebben verstookt, is met elektriciteit gebeurt. Uiteraard niet met elektrische kachels, maar met de airco. Hoewel: we hebben in de badkamer en op de slaapkamers van de kinderen elektrische verwarming. Die hebben we echter nauwelijks gebruikt. Die op de slaapkamers helemaal niet, en op de badkamer sporadisch. De vloerverwarming in de badkamer is uit, tenzij de stroomprijs onder de 5ct (kale kosten) per kwh komt.
Dat heeft een aardig effect gehad: kijk eens naar het verschil tussen januari/februari/maart en november/december! Qua temperatuur en weer aardig vergelijkbaar (behalve dat december aanzienlijk frisser was dan januari). Maar spectaculair lagere verbruiken.

Dat is echter niet volledig te wijten aan de verwarming. Dat komt ook doordat we de auto’s minder hebben opgeladen (zoals al in het kopje “benzine” stond). Uiteraard kunnen we ook dat er uit filteren. Dan nog zie je een fors lager verbruik in november en december. November was zelfs vergelijkbaar met april. Het betreft hier verbruik, dus de productie van onze eigen zonnepanelen zit hier niet in.

Onderstaand een grafiekje met wat we van het elektriciteitsnetwerk hebben getrokken. Immers, niet al het verbruik wordt altijd afgedekt door de zonnepanelen, zelfs in de zomer niet. Nachtverbruik per definitie niet (dat is veelal het opladen van de auto’s), maar ook hoge vermogens niet altijd. Onderstaand is het verbruik wat we zouden moeten opvangen met extra productie & opslag om zelfvoorzienend te zijn. Dat gaat niet lukken zonder extreem veel op energieverbruik te besparen en heel veel zonnepanelen bij te plaatsen (maar als dat kon, had ik dat al wel gedaan).

Elektriciteitsproductie

2022 was veruit het zonnigste jaar sinds het begin van de metingen. In mijn regio heeft de zon ongeveer 2100 uur geschenen, maar in Den Helder maar liefst 2400 uur. Een verbetering van het record met maar liefst 10% en maar liefst 515 uur zonniger dan de norm!
Onze installatie heeft maar liefst 11.068kwh elektriciteit geproduceerd, bijna 1500 meer dan in 2021 en 800 meer dan in 2020. Dit begon al met een extreem zonnige maart, maar ook september en oktober waren prima. De grote achterblijvers zijn december en januari. Dat is ieder jaar zo en heeft uiteraard te maken met de korte dagen, lage zonkracht en het feit dat de wintermaanden een stuk meer bewolking hebben. December was zelfs de slechtste maand die ik hier gemeten heb sinds we dit systeem hebben (september 2019). Maar goed, dit wordt volledig gecompenseerd door de recordmaanden maart, juni, juli, augustus en oktober.

Vooruitblik 2023

Het energieverbruik in Huize Geldsnor hangt in grote mate af van het weer, zoals bij iedereen in Nederland. Maar ook van onze “transportbehoefte”: hoe vaak en hoe ver moeten we met de auto weg, en hoeveel energie verbruiken we daar bij.

We gaan in de zomer waarschijnlijk minder ver weg dan afgelopen jaar. Maar aan de andere kant heb ik nog wat tripjes die er aan komen met de auto. Laten we het er op houden dat we de dalende lijn van energieverbruik vol willen houden: dit jaar wederom -10% in het finale verbruik. Als januari en februari een beetje meewerken dan is dat een eitje!

Aankomende nacht, en als jij dit leest afgelopen nacht, gebeurd het weer een keer: 2 uur lang negatieve prijzen voor elektriciteit en 2 uur lang prijzen rond de nul. Met mijn dynamische contract kan ik hier volle bak van profiteren. Eerst leg ik even uit hoe dit kan ontstaan, daarna hoe ik er gebruik van maak.

Negatieve prijzen op de elektriciteitsmarkt: hoe komt het?

Allereerst: het betreft hier zgn. spotprijzen of day-ahead. De meeste energieleveranciers hebben hun volume ruim vooraf ingekocht. Vandaar dat je hier met een normaal contract niet van profiteert. Een bepaald deel wordt ingekocht op de day ahead markt en een deel is onbalans. In volgorde van kosten overigens ook. Onbalanscapaciteit kost een vermogen (wat een woordgrap!).

De spotmarkt is erg volatiel. Afhankelijk van het weer, de vraag en overig aanbod. Nu speelt er een combinatie van factoren: een enorme productie aan windenergie, gecombineerd met zogenoemde “must run” capaciteit. Sommige centrales moeten altijd branden: afvalverbranding, stadsverwarming, nucleair en sommige warmtekrachtkoppelingen. Deze uitzetten kan niet of mag niet.

Maar ook het weer speelt mee: niet alleen de gunstige windomstandigheden. Maar ook de relatieve warmte. Er is weinig vraag.

Hierbij komt het feit dat veel fabrieken en kantoren in deze tijd van het jaar stil liggen voor onderhoud en een verminderde bezetting hebben. Voila: de must run installaties betalen om hun stroom kwijt te kunnen want boetes voor stilstand zijn duurder.

(notendoppen en gesimplificeerd)

Hoe profiteer ik van lage prijzen?

Meestal heb ik een auto om op te laden, maar helaas was de stroom deze week al eerder goedkoop. De EV is dus vol…Maar de PHEV niet. Daar gaat dus 7kwh in vannacht ( en daar krijg ik voor betaald).

Uiteraard staat ook de wasmachine klaar, evenals de vaatwasser en de badkamerverwarming. Ook de airco zal warmte bufferen in de woonkamer. Last but not least: er zijn 2 ovens geprogrammeerd om hun pyrolyse programma af te werken. Dat was na de Kerst toch weer nodig. Ideaal dus!

Zo trek ik in totaal bijna 20kwh van het net, zonder dat het me iets kost. Niet gek toch?

Al eerder heb ik geschreven over ons huis en het glas. Een korte samenvatting: ons huis is vrijstaand, en voorzien van dubbel glas met een roede-verdeling. Sommigen vinden dat authentiek. Wij vinden het eerlijk gezegd storend.

Het neemt tot 4% lichtinval weg. Dat is niet het ergste: met triple glas vermindert de lichttransmissie nog sterker. Maar het verstoort vooral het vrije uitzicht. Want er zit iedere keer zo’n lelijke roede in de weg.
Daarbij zit het in houten kozijnen, die op zich kwalitatief prima zijn. Hout is een mooi materiaal en het isoleert goed. Maar een belangrijk nadeel is dat het geschilderd moet worden om goed te blijven. En dat schilderwerk zit er aan te komen. Dankzij de roedeverdeling kost het schilderen van de kozijnen echter een slordige 7.000 EUR.

Een ander belangrijk aspect: het is “slechts” dubbel glas. Dubbel glas uit de jaren ’90. Dat is sowieso technisch volledig afgeschreven (het argon is al lang ontsnapt via de afdichtingen), maar ook zonder dit verschijnsel is het inmiddels inferieur.

U-waarde van dubbel glas versus HR++ en Triple Glas

Dubbel glas uit de jaren ’90 had een U-waarde van ongeveer 2.7 W/m2/k. De U-waarde is een maat voor warmteverlies. In dit geval dus 2.7 watt per vierkante meter, per graad temperatuurverschil tussen binnen en buiten.
Dat zegt je wellicht weinig. Maar modern HR++ glas “doet” 1.1 en een triple glas maximaal 0.7W. Nu valt er veel te vertellen over U-waardes. Sterker nog, ik kan daar (letterlijk!) uren over praten. Maar dat doe ik nu niet.

Duidelijk mag zijn dat het verschil tussen een oude dubbele ruit en een nieuwe dubbele ruit of triple glas enorm is. Je hoeft je verder niet druk te maken over koude bruggen: zelfs triple glas blijft altijd de zwakste schakel van de isolerende schil in een woning met geïsoleerde spouwmuren (U=0.5)
Dus kunnen we gaan rekenen met warmteverlies van de woning. In dit geval pak ik de benedenverdieping.
De totale glasoppervlakte van mijn woning (beneden) is 21.9m2.
Het warmteverlies per graad temperatuurverschil is respectievelijk 59W (dubbelglas), 24W (HR++) en 15.3W (Triple HR+++).

De seizoenen & temperatuur: U-waarde toegepast

In een gesimplificeerd model gaan we nu kijken naar het totale warmteverlies. Gesimplificeerd wil zeggen dat ik simpelweg de gemiddelde maandtemperatuur neem, en daarmee het temperatuurverschil van de woning bepaal. Deze stel ik op gemiddeld 17C. Ik zal je een hoop rekenwerk besparen. Maar onderstaand is het totale warmteverlies per maand in een gemiddeld jaar in mijn huis, door het glas. Per glassoort, uiteraard.

Dit warmteverlies moet gecompenseerd worden om het huis op de genoemde 17C te houden. Het totale warmteverlies met dubbelglas is 3167kwh. Bij HR++ glas is dit nog slechts 1290 en bij HR+++ ofwel triple glas is dit 821.

in kwh	3167	1290	821
in m3 gas	337	137	87
Warmtepomp kWh	792	323	205

Dit brengt natuurlijk ook kosten met zich mee. Om het eenvoudig te houden, reken ik met de prijsplafond-prijzen: 0.4 EUR per kwh en 1.45 per m3. Onderstaande de kosten per jaar (in een gemiddeld jaar, voor mijn woning, voor mijn omgeving).

	Dubbelglas	HR++	HR+++
Elektrische verwarming	€ 1.266,64	€ 516,04	€ 328,39
Gasverwarming	€ 488,05	€ 198,83	€ 126,53
Warmtepomp	€ 316,66	€ 129,01	€ 82,10

Terugverdientijd triple glas

Het vervangen van dubbelglas naar triple glas levert bij gasverwarming ongeveer 361 EUR op. Bij het verwarmen met de warmtepomp is dit 234,56 EUR.
Mooie bedragen. Maar het hangt wel af van de totale prijs voor het vervangen natuurlijk.
Het vervangen van de kozijnen (welke inclusief 1 deur en 1 set openslaande tuindeuren is) kost ongeveer 18.000 EUR excl. eventuele subsidies. Echter, het spaart schilderwerk uit. De “meerkosten” bedragen dus ongeveer 11.000 EUR.

De terugverdientijd is daarmee iets meer dan 30 jaar bij deze prijzen. Zonder prijsplafond ligt dit een stuk lager.

We kunnen ook kijken naar het verschil tussen triple & dubbel glas. Dit verschil is ongeveer 150 EUR per vierkante meter. Laten we het afronden op 3.000 EUR. Per jaar is de extra besparing slechts 50 EUR, wat een terugverdientijd van 60 jaar betekent.

Financieel gezien dus een volstrekt onverantwoorde keuze. Maar er spelen nog meer factoren mee: geluidshinder en comfort. Dat is niet te kwantificeren in euro’s.

Subsidies op glas

Echter, er zijn subsidies te verkrijgen. Samengevat: 150 EUR per m2 voor triple glas en 53 EUR per m2 voor HR++ glas. Dat betekent een totale subsidie van 3150 EUR voor triple glas.
De meerkosten bedragen nu nog slechts 8.000 EUR tov. niet vervangen, en een terugverdientijd van 22 jaar tov. het niet vervangen.

Het verschil met HR++ glas is nu ook genivelleerd naar in totaal ongeveer 1000 EUR, of een kleine 15 jaar. Op eens wél een verstandige financiële beslissing.

(Noot: de bedragen in de offerte die ik heb gekregen zijn inclusief de deuren zoals gezegd. Dit verhoogd het totaalbedrag nogal, omdat deuren dankzij het hang & sluitwerk relatief duur zijn tov. kozijnen)

De maand november zit er al een tijdje op. En zoals onlangs al beloofd in mijn blogpost “hoe bevalt het leven als energiespeculant“, geef ik een beter inzicht in de daadwerkelijke afrekening van november voor de gas en elektriciteitsrekening.

De vaste lezers weten het inmiddels: ik heb sinds eind oktober een dynamisch energiecontract. Ieder uur andere prijzen voor elektriciteit en iedere dag andere prijzen voor gas. En manmanman. Wat wás november een interessante maand als energiespeculant. Niet normaal meer! De volatiliteit was enorm, en dus ook de mogelijkheid om te profiteren van de lage tarieven. In deze blogpost ga ik eerst eventjes in op de keiharde eurootjes en de gevolgen, daarna neem ik jullie mee in de interessante verschijnselen in de prijsvorming en de implicaties die dit potentieel heeft voor zonnepanelenbezitters en elektrische rijders.

De daadwerkelijke kosten

Een dynamisch energiecontract werkt met voorschotten. Deze voorschotten hebben een aantal variabelen: volume en prijsinschatting.
Het volume is eenvoudigweg het aantal af te nemen kwh’s en m3’s voor jouw huishouden. In mijn geval was dit voor november 865 kwh en 85m3 gas. De prijzen waren (exclusief ODE & energiebelasting en de BTW over deze 2 posten) ingeschat op grofweg 43ct per kwh en 1,79913 EUR per m3.

De gerealiseerde prijzen lagen daar vér onder. Voor elektriciteit heb ik een prijs weten te realiseren van 0.1322 EUR en voor gas 1.03 EUR. Dat is nogal een verschil.
Dit heeft ook de nodige gevolgen voor de afrekening. Temeer omdat het volume ook een stuk lager was dan ingeschat. Slechts 30m3 gas en 643kwh.
Op een voorschot van 394.53 EUR voor elektriciteit is nu 283.72 EUR verrekend. Voor gas was dit een voorschot van 201.15 EUR, waarop we 117.60 EUR verrekend krijgen.

Dat wordt verrekend met het voorschot voor de maand januari. Voor januari verwacht EasyEnergy dat wij 1085kwh gaan gebruiken tegen 0.46 EUR en 121 m3 gas tegen 1.83317 EUR. Het voorschot is 802.40 EUR, waarop we 401.32 EUR verrekend krijgen. We betalen dus “slechts” 401.08 EUR. Samen met de teruggaaf van Greenchoice (-370 EUR) en de compensatie van 190 EUR levert dit een kostenpost op van netto…-160 EUR. (Dit tegenover een kostenpost van ruim 1100 EUR in november).

Voor wie zelf de rekenmachine erbij heeft gepakt en bovenstaande bedragen (per volume) niet kan rijmen met eindbedragen: dat komt door de manier waarop de voorschotten voor ODE en energiebelasting verrekend worden. Zie daarvoor de blogpost over hoe het dynamische energiecontract werkt.
Noot: EasyEnergy heeft het prijsplafond nog niet verwerkt in het voorschot, omdat er nog geen eenduidige regels zijn omtrent de implementatie. Het kan dus alleen maar meevallen.

De energietarieven in november op een dynamisch contract

Aan het begin refereerde ik al eventjes aan de volatiliteit. Daar heb ik uiteraard grafiekjes van. Maar eerst even wat cijfers: de laagste prijs voor aardgas was in de maand november 0.29 EUR per m3 op 2 november. De hoogste prijs was 1.40 EUR per m3 op de 30e. Een verschil van een factor 4.8. Beide tarieven zijn excl. energiebelasting en BTW. Inclusief deze tarieven gaat het om respectievelijk 0.8786 EUR en 1.9886. Nog altijd een factor 2.26, maar het toont ook het sterk nivellerende effect aan van de energiebelasting.

Voor elektriciteit was het verschil nog groter, maar ook oneindig. We hebben een tarief gekend van 0ct op zowel 6 als 11 november. En het hoogste tarief was maar liefst 0.549 EUR.
Inclusief de heffingen betekent dit 0.0733 en 0.6716. Een factor 9.

In grafiekjes (excl. ODE & energiebelasting en de BTW op deze posten), houdt dit het volgende in:

En voor aardgas:

Bovenstaande toont de volatiliteit van de energiemarkt. Met een dynamisch energiecontract kun je hier de vruchten van plukken als je flexibel bent. Maar het kan dus ook lelijk uitpakken als je dat niet bent en “gedwongen” bent om tijdens de duurste momenten te gebruiken. Meer daarover in de volgende paragraaf.
Ik hoop dat bovenstaande laat zien wat er op grote schaal gebeurd met energiebedrijven die niet hun volledige volume hebben vastgelegd met lange-termijncontracten aan de inkoopzijde, maar wél de prijzen hebben vastliggen aan de klantzijde. Het verklaart (ten dele) het faillissement en de financiële problemen van veel kleine partijen.

De significantie voor zonnepaneelbezitters, warmtepompers en elektrische rijders

Al een aantal keer is mij gevraagd, zowel per mail als per comment als in het echte leven, hoe dit zit met zonnepaneelbezitters. Het is toch woest onhandig om niet meer te kunnen profiteren van de salderingsregeling? Immers, in de zomer lever je heel veel kwh’s terug tegen een laag tarief en in de winter neem je het weer duur af.
Daar heb ik nog geen definitief antwoord op. Maar wel een voorlopig antwoord: zelden waren de stroomtarieven hoger dan in juli, augustus en september 2022. Alleen de eerste week van december was duurder door Dunkelflaute. Maar de tarieven in de zomer waren juist “sky-high”. Veroorzaakt door duur gas (opzweepeffect dankzij het vullen van de opslagen onder politieke druk), droogte (weinig waterkracht in Europa), weinig wind, hitte (=veel vraag) en de uitval van Franse kerncentrales.
De droogte zal ook komend jaar een rol spelen (reservoirs staan nog altijd laag), de kerncentrales draaien nog niet en ook zullen de gasvoorraden opnieuw gevuld moeten worden.

Een tweede, beter te kwantificeren antwoord is echter het idee dat zonnepanelen in de winter waardeloos zijn. Dat is klinkklare nonsens, doorgaans geroepen door de fossiele lobby en hun lopende echoputten die geen enkel idee hebben waar ze het over hebben.
Uiteraard is de opbrengst lager dan in het voorjaar of in de zomer: de daglengte is korter, je hebt meer last van schaduwwerking en de intensiteit van de zon is lager door de grotere hoek waarmee de zon door de atmosfeer straalt. Het verschil is echter bij lange na niet zo groot als je denkt. De zonnigste novemberdag levert op mijn systeem een opbrengst op van iets meer dan 30kwh. De absolute recordwaarde voor mijn systeem is 65kwh. 46% van de recordwaarde dus, op een daglengte die minder dan 50% is en de schaduwwerking na 13 uur ’s middags aanzienlijk is (tot de eiken hun blad verliezen in december).

Maar de leukste grap komt nog: de laagste tarieven zijn in november gerealiseerd in windrijke nachten. En op diezelfde dag lagen de tarieven overdag juist een stuk hoger. Zo kon het gebeuren dat ik op 6 november 55kwh stroom van het net nam en slechts 4.5kwh terugleverde. En daarmee in totaal iets meer dan 50kwh elektriciteit netto verbruikte voor…2.70 EUR. Nog geen 5.5 ct per kwh dus.
Er zijn maar liefst 6 dagen geweest waarop ik meer geld terugkreeg dan ik verbruikte.

Hoge tarieven zijn in de winterperiode dus helemaal niet per se nadelig voor zonnepaneelbezitters. Wat je zelf teruglevert gaat namelijk ook tegen dezelfde marktprijs. Eerder schreef ik al dat 30 november de duurste dag van de maand was, met de hoogste piek. Het was echter ook de goedkoopste dag van de maand voor mij.

Zoals je kunt zien aan bovenstaande grafieken, liggen de pieken quasi op hetzelfde moment. Deze niet-eens-bijzonder-zonnige-dag leverde op deze manier 4.16 EUR op.

Bovenstaande toont eens te meer aan hoe zeer je kunt profiteren van de lage tarieven én van de hoge tarieven. Uiteraard bestaat er het risico op Dunkelflaute. Maar zelfs dan ligt het tarief (tot op heden) ver onder het niveau van de “Status Quo” leveranciers.

Voor elektrische rijders: deze tariefzetting is de enige manier om onze EV nog rendabel te kunnen rijden. Bij de huidige brandstofprijzen ligt het omslagpunt voor (onze) EV rond de 30ct per kwh (totaaltarief). Een tarief wat je zelfs met het prijsplafond niet gaat benaderen. Geen probleem als je baas betaalt, maar ik ben eigen baas…