Ons energie-boekjaar liep van juli t/m augustus vanwege verhuizingen. Maar we hebben een keertje een tussentijdse contractaanpassing gehad bij Greenchoice, met als gevolg dat onze contractdatum anders was dan de jaarlijkse afreking. Ons energiecontract liep dan ook af in oktober. En niet in augustus.
Maar na het debacle van de aangekondigde prijsverhogingen (vlak van tevoren, waardoor er geen tijd meer was voor reactie in de zin van overstappen), hebben wij besloten over te stappen. Na meer dan 12 jaar trouwe klant te zijn geweest, hebben we Greenchoice gedag gezegd.
Simpelweg omdat ik vind dat je het niet kunt máken om pas 10 dagen vooraf (het waren er zelfs 9) de prijzen aan te kondigen. We hadden wel een stijging aan zien komen uiteraard. Ik ben niet gek, en ik denk dat mijn reputatie op energiegebied inmiddels voldoende groot is om te zeggen dat ik toch iets weet van deze markt.
Maar een prijs van 1.04 EUR per kwh en 0.70 in het daltarief, vond ik ridicuul. En 3,44 voor een kuubje gas vond ik al helemaal om te huilen!
We gingen dus overstappen, zoveel was duidelijk. Uiteraard naar een dynamisch contract, zoals het een energienerd betaamt. En daar gedijen we goed bij. Ondertussen moesten we natuurlijk nog wel de voorschotten van augustus, september en oktober betalen. En omdat we niet gerekend hadden op een prijsstijging die dermate achterlijk was, maar wel op “een” stijging, hadden we het voorschot op 100 EUR gezet. In plaats van de 40 EUR die aangeraden was.
En uiteraard waren augustus, september en oktober ook nog een prima zonne-maanden. Een lang verhaal kort: we krijgen 370 EUR terug van Greenchoice!
Dat komt wel goed uit!
Eerlijk gezegd komt me dat nu ook wel goed uit. Want onze voorschotten bij EasyEnergy zijn gebaseerd op jaarlijkse sommen, verdeeld over het jaar. Zonder dat ze onze consumptie echt kennen. Met andere woorden: we zijn klant geworden op 26 oktober en hebben op 1 november de incasso gekregen voor de maand november.
590 EUR. Autsj! Dat betaalden we normaal per jáár! En midden november kwam het voorschot van december er bij: nog een dikke 700 EUR er bij. Autsj! Inclusief de energiecompensatie hebben we 1110 EUR betaald aan voorschotten in november. En dat doet wel pijn…
Gelukkig krijgen we nu in december dus 370 EUR. En naar alle waarschijnlijkheid een verrekening van de maand november ter waarde van ongeveer 400 EUR. Als het voorschot voor januari gelijk gaat zijn aan december kijken we aan tegen energielasten van ~150 EUR voor de maand december.
December zelf zal op energetisch gebied redelijk desastreus verlopen. Het is donker: de zon schijnt nauwelijks tot nu toe. En het is vrij koud, Generatie Z noemt het zelfs winter. We gebruiken dus veel energie om alles warm te houden. Zonde. Maar onvermijdelijk.
Het is een soort van winter in Nederland. In ieder geval een soort winter die millenials en generatie Z als “winter” klassificeren. In ieder geval is het te koud buiten om zonder verwarming comfortabel in je huis te kunnen vertoeven. Tegelijkertijd is het allemaal te duur om met verwarming comfortabel te kunnen zijn. Dus moeten we creatief zijn.
Eerder hebben we al gelezen (voor de vast lezers) over hoe warm je het huis minimaal moet stoken. Niet omdat het verwarmen van vochtige lucht meer energie kost. Dat is onzin. Maar omdat het anders te vochtig wordt en je vochtproblemen krijgt.
Maar dan nog zullen de kosten flink oplopen. Er valt nu eenmaal niet te ontkomen aan het natuurkundige feit dat een object warmte verliest als de omgeving kouder is. Dus heb je een soort survivalpakket nodig. De onderstaande links zijn affiliatelinks. Als ik toch iets schrijf, kan ik net zo goed iets nuttigs doen met de verwijzing. En die is vrij simpel: met een plaid, een kruik, sloffen en meerdere laagjes kleren ben je al een heel eind! De meeste van deze artikelen kun je ook heel goedkoop scoren bij de Action of de Scapino.
Maar op een serieuze noot: een kruik vul je met warm water en geeft gedurende lange tijd veel warmte af, direct aan het lichaam. Ik ga niet in op de gezondsheidsclaims die sommige fabrikanten doen. Zoals dat het “diep in je lichaam binnendringt” en dergelijke roeptoeterij. Daar heb ik geen kaas van gegeten. Maar ik weet wel dat Lieftallige Echtgenote dól is op haar kruik. Zelf vind ik het vreselijk. Ik zit dan weer liever met een plaid (da’s een dekentje) op de bank. Ook als het niet stervenskoud is in huis. Ik heb het eigenlijk nooit koud, ik vind het gewoon lekker.
Ook loop ik thuis altijd op blote voeten of op sloffen. Nooit (of zelden) op schoenen. De sloffen houden mijn voeten lekker warm. En als je warme voeten hebt, heb je het minder snel koud.
Creatief met warmte omgaan
Bovenstaande ligt allemaal behoorlijk voor de hand. Dus nu gaan we creatief zijn. Of een vrek… In ieder geval: als je van plan bent om ergens heen te gaan, dan zet je uiteraard de verwarming lager. Ga dan vooral als het koud is! Want dan heb je daar het grootste voordeel van.
Als je ergens heen rijdt met de auto, geldt dat de verwarming in de auto gratis is. Mits het een ouderwetse dino-ploffer is tenminste. Die genereren zoveel restwarmte, dat deze het interieur in geblazen wordt. Zonder er extra brandstof voor te verbranden: als er geen warmtevraag is in de auto gaat de warmte via de radiateur bij de motor naar buiten.
Ga dus op koude dagen met de auto ergens heen – en blijf lang weg. Niet even een uurtje naar een winkel. Nee, lekker de héle dag naar de Ikea (is de koffie daar nog steeds gratis met je Family-card?). Of naar de kerstshow in de Intratuin. Of gewoon van winkel naar winkel struinen, lekker buiten in de bossen lopen of over de hei. Maakt niet uit. Maar wees uithuizig (en koop dan geen dingen ín die winkels!).
Denk er wel aan: stap niet uit de verwarmde auto direct de woning binnen. De auto kun je straffeloos op 21 graden zetten, maar je woning lijkt daarna koud. Beter kun je dan nog even iets buiten doen of gewoon een rondje lopen, voordat je naar binnen gaat. Dan lijkt de woning tenminste weer warm.
Hetzelfde geldt voor tuinonderhoud. Ga lekker buitenwerken in de tuin als het koud is (niet snoeien als het vriest). Dan lijkt het daarna gegarandeerd warm binnen.
Een wellicht leuker tijdverdrijf is afspreken met vrienden. Lekker rouleren om de lasten te verdelen. Maar dit heeft veel voordelen. Ten eerste: als je niet thuis bent kan de verwarming en verlichting uit. Dat scheelt in ieder huishouden wat niet thuis is. Ten tweede: het gezin die de vrienden ontvangt hoeft óók minder te stoken. Want mensen geven aardig wat warmte af. En de zeer prettige bijkomstigheid is dat het gezellig is. (als het niet gezellig is, is het tijd voor nieuwe vrienden!)
En verder? Sterkte. Dit soort dagen (het is 5 december als ik dit schrijf) kosten ons 20 EUR per dag. En dat in een goed geïsoleerd huis, zonder vaatwasser, wasmachine en de auto’s op te laden. Dat is dik 600 EUR per maand en zal voor velen veel erger zijn.
We zitten midden in een energiecrisis. En dat is te merken aan van alles, maar natuurlijk in de eerste plaats aan de energierekening. Allerhande tips komen voorbij om te besparen, waaronder en vooral ook op dit blog.
Eén van de tips is het toepassen van een radiatorventilator. En dat werkt écht. Maar waarom werkt dit, en hoe? Dat zal ik hieronder uitleggen. Zelf heb ik geen radiatorventilator, simpelweg vanwege het feit dat ik geen radiatoren heb. Sommige van de links in dit blog zijn affiliatie links (naar bol.com). Deze plaats ik alleen als ze relevant zijn. En omdat ik partner ben van bol mag ik onderstaande afbeelding conform de voorwaarden gewoon gebruiken. En nu weet jij in één oogopslag hoe het er uit ziet!
een radiatorventilator “Heat Booster” zoals te koop via Bol.com
De werkzaamheid van een radiator
Eerst gaan we kijken naar de klassieke werking van een radiator. Warm water wordt geproduceerd door (meestal) de CV-ketel. Deze verbrandt gas en warmt daarmee het water op. De pomp van de CV-ketel pompt het water naar de radiatoren. Die worden warm en door het warm worden geven ze warmte af aan de lucht. Warme lucht stijgt op. Deze warme lucht wordt verspreid, doordat deze bijvoorbeeld tegen het plafond aan”knalt” en vanaf daar verspreid. Continu, omdat er aan de achterkant geduwd wordt door nieuwe warme lucht. De warme lucht koelt af, zakt naar de grond en wordt weer aangezogen door de radiator.
Deze luchtstromingen kunnen best sterk zijn: kijk maar eens naar lichte gordijnen of blaadjes van planten die bovenop de verwarming staan. Deze vorm van verwarming heet “convectie”.
Er is nog een manier waarop een radiator zijn warmte kwijt raakt: straling. Des te warmer de radiator, des te groter is het stralingsgedeelte. Uiteraard kun je er ook tegenaan gaan zitten. Dan heb je conductie. Dat is de minst relevante vorm van warmteverspreiding van een radiator-systeem.
Straling voelt erg prettig, maar is ook érg lokaal. Het kan er zelfs voor zorgen dat je het kouder krijgt. Als je voor een hete radiator staat in een koude kamer, dan voel je warmte als straling op je huid. Maar er wordt aan de onderzijde koude lucht aangezogen, die ook nog eens beweegt. En je dus afkoelt.
Aan de uitgangzijde van de radiator stroomt het afgekoelde water terug naar de CV-ketel. Althans, als het goed is, is dit water afgekoeld. Dit is onderdeel van het waterzijdig inregelen: het water mag niet te snel door het systeem heen stromen, want dan krijgt het water niet de kans om zijn warmte af te geven!
Maar wat doet nu die radiatorventilator?
Wat doet een radiatorventilator? Die zorgt voor een gedwongen circulatie van lucht. Dit komt flink ten goede aan de effectiviteit van de convectie. De warme lucht verspreid zich sneller en daardoor gelijkmatiger door de ruimte. Daardoor is het temperatuurverschil binnen de ruimte sneller kleiner (verwarrende zin: in een korter tijdsbestek wordt het temperatuurverschil tussen het midden van de kamer en de radiator dus kleiner).
Hierdoor neemt de luchtstroom van koude lucht af en is de ruimte dus gemiddeld warmer. De radiator zelf zal minder stralen, waardoor het gepercipieerde temperatuurverschil nog kleiner is.
Maar hoe bespaard dit energie?
Eigenlijk zit de energiebesparing helemaal niet in het verspreiden van de warmte, of het sneller opwarmen. Nope. Pertinent niet. De échte werkzaamheid van de radiatorventilator is het forceren van de warmte-afgifte.
De warmte-afgifte verloopt beter, “dieper” als het ware. Het water in de radiator koelt verder af, want door de geforceerde luchtbeweging is er meer lucht wat langs de warme radiatorbladen stroomt. Dit afkoelen van water is bijzonder voordelig, want daardoor kan er niet alleen meer warmte worden afgegeven aan de ruimte. Maar óók is de retourtemperatuur van het water lager, waardoor je CV-ketel efficiënter draait en meer vermogen kwijt kan zonder te gaan pendelen en wél te blijven condenseren.
Dankzij de condensatie (met dank aan het koude retourwater) komt er condensatiewarmte vrij uit de rookgassen. Dit scheelt zomaar 10-15% in de efficiëntie van de ketel. Dáár zit de echte waarde (nog los van het comfort).
Uiteraard dien je eerst radiatorfolie toe te passen.
Zelf maken van de radiatorventilator
Het is ook vrij eenvoudig om zelf een surrogaat hiervoor te maken. Dit doe je eenvoudigweg met een pompschakelaar en een ventilator die je in de zomer ook gebruikt. Deze pompschakelaar is niets meer dan een stopcontact die geschakeld wordt op basis van een zogenaamd thermokoppel.
Deze thermokoppel zorgt er voor dat er stroom op het stopcontact staat als er warm water door de (retour)leiding stroomt. Ideaal: dat is het moment waarop je met een ventilator de warmte wilt verspreiden.
Er vanuit gaande dat je al een ventilator hebt, is dit een voordeligere (en net iets minder effectieve) manier om hetzelfde resultaat te bereiken.
Overigens: als je nog een vloerverwarming hebt van vóór 2013, koop dan sowieso een pompschakelaar! De pomp van de vloerverwarming draait anders eeuwig – en dat kost bakken met energie (tot wel 60W continue, dus honderden kwh per jaar!
Al eerder heb ik geschreven over mijn flexibele ofwel dynamische energiecontract. Een contract waarbij je 1 dag van te voren (dwz, tussen 15 en 16 uur ’s middags) de tarieven kent voor de volgende dag. Deze tarieven zijn ieder uur anders voor elektriciteit, en voor gas geldt dezelfde prijs doorgaans de hele dag.
Maar ik heb in die blogposts ook al geschreven over de voorwaarden wanneer het gunstig is om een dergelijk dynamisch contract te hebben. Namelijk als je véél energie verbruikt én daar flexibel mee om kunt gaan. Hiermee bedoel ik niet het uitgesteld starten van een wasmachine of vaatwasser (al helpt dat zeker ook), maar vooral een elektrische auto en warmtepomp.
Voor deze apparaten geldt namelijk dat ze niet per se hoeven te laden op het moment dat je ze wilt gebruiken. Vergelijk het met een TV: je kunt niet om 20 uur kijken en om 3 uur ’s nachts de energie er voor afnemen. Dit gaat tegelijkertijd. Uiteraard kún je de wekker zetten om op een goedkoop moment te gaan bingewatchen, maar dat doe ik zelfs niet. Beter kun je dan gewoon niet kijken!
Eerder deze week werd me gevraagd door CheesyFinance hoe het zit met de risico’s van hoge prijzen op momenten dat ik het nodig heb. Tot nu toe hebben we stevige mazzel gehad: een aantal windrijke nachten en zeer veel zonneschijn.
Nu is dat voorbij: het is windstil de komende dagen, en bewolkt danwel mistig. Dat noemen we met een mooi Duits woord “Dunkelflaute“, ofwel donkerflauwte. Je snapt het principe. Er is geen windenergie beschikbaar en geen zonne-energie die geproduceerd wordt onder deze omstandigheden. En dit midden in de werkweek: van maandag t/m donderdag of zeker woensdag.
En dat heeft nogal wat gevolgen voor de stroomprijs. Want vanwege de “merit order” wordt de prijs van de duurste bron betaald en met het afwezig zijn van zon & windenergie worden er duurdere bronnen ingezet om te voldoen aan de energievraag. Kijk maar eens naar de 2 grafieken hieronder. De een is van vandaag (28 nov) en de ander van 7 november. Allebei een maandag, om het een beetje gelijkwaardig te houden.
Het gemiddelde tarief ligt vandaag maar liefst 3,5x zo hoog als op 7 november. De piek iets minder dan 3x zo hoog. En het laagste tarief oneindig maal hoger, want de eerste 4 uren op 7 november kenden een tarief van 0ct per kWh.
Dat is dus het risico: je moet hiermee om kunnen gaan. Want hoeveel dagen kun je de vraag wegschuiven omdat de stroom duur is? De vaatwasser ongeveer 1 dag. De was een dag of 3-4 en de elektrische auto is afhankelijk van de dag dat het duur is. Deze parkeren we op donderdagavond en hoeft pas dinsdagochtend weer gebruikt te worden. Maar dan wel 3 dagen achter elkaar, waarbij we iedere dag moeten laden. De conclusie is dan ook dat dit een dure week gaat worden op energetisch gebied!
En daar zit de crux met salderen
Als je saldeert via traditionele energieleveranciers, heb je van bovenstaande geen last. Bij salderen wordt het deel wat je in de zonnige maanden méér opwekt dan verbruikt weggestreept tegen het hogere verbruik in de donkere maanden.
Het is een beetje alsof je appels naar de markt brengt in maart, die de fruitkraam daar tegen lage prijzen verkoopt omdat er zoveel appels zijn. En tegelijkertijd maak je de afspraak dat als de appels scháárs zijn, je ze tegen dezelfde prijs mag terugkopen. De fruitboer moet dan maar zorgen dat hij ergens anders appels vandaan haalt.
Er is voor jou echter geen enkele prikkel om minder appels te gebruiken in de schaarse periodes. Want je krijgt ze tegen dezelfde prijs! Lekker dooreten dus!
Zoals je ziet ben ik geen voorstander van het salderen. Het haalt de prikkel weg om zuinig te zijn en wentelt de kosten af op de mensen die géén zonnepanelen hebben. Ridicuul. De appeltelers hebben altijd goedkope appels, maar de mensen zonder tuin zijn altijd het haasje om dure appels te mogen kopen.
Bij een dynamisch contract betaal je de dán geldende marktprijs die nu enkele dagen hoog zal zijn. Dat betekent dat wij nu minder gaan verbruiken. Verbruik wordt uitgesteld tot een goedkoper moment, en afgesteld als het kan. Ja, er valt altijd iets te optimaliseren. Op dit moment betekent het dat de elektriciteitsprijs zó hoog is dat het gunstiger is om de PHEV te pakken.
Het betekent ook dat het gunstig is (financieel gezien) om de vloerverwarming te gebruiken (die loopt op gas). Dat doen we nu dan ook eventjes. De vloerverwarming zal het huis weer even door & door verwarmen (althans, de benedenverdieping) en daarna blijft de warmte nog lange tijd hangen.
Aan het eind van de week zal het weer iets meer gaan waaien, en iets zonniger worden. Dan profiteren we weer maximaal van de lage tarieven.
En laten we 1 ding niet vergeten: zelfs de momenteel hóge tarieven met de Dunkelflute liggen nog altijd bijna 50% lager dan het tarief wat Greenchoice voorstelde!
Dit bericht is een ge-update uitvoering van de oorspronkelijke post van november 2021. Noot: er stond een rekenfout in, die nu hersteld is. Bedankt Dien!
Gister las ik een artikeltje op de site van het RTL Nieuws: Fabel of feit: ’s nachts de verwarming uitzetten kost meer energie. Een hoopgevende titel, speciaal voor mij gemaakt. Immers, het doet al heel lang de ronde dat je beter niet de verwarming uit kunt zetten ’s nachts (of juist wel) om energie te besparen.
Nu dacht ik: ze zullen het wel uitleggen. En nog goed ook. Maar nee, het bleef weer bij half-bakken-werk: Het hangt af van de situatie, hoe goed je huis geïsoleerd is, etc. Wel nu: Dat is pas een fabel.
Zo wordt er gezegd dat je bij beter geïsoleerde huizen de woning beter slechts 2 graden kunt laten afkoelen en slechter geïsoleerde woningen met 5-7 graden. Dit is natuurlijk, je voelt het al, je reinste quatsch. Mooi Duits woord voor onzin en minder grof dan bullshit. Ook al is het dat óók. Immers, ongeacht of je woning goed of niet goed geïsoleerd is, kun je de thermostaat rustig 5-7 graden terug zetten. Bij een goed geïsoleerde woning zál de temperatuur nauwelijks terugzakken en bij een slechter geïsoleerde woning wel.
Hetzelfde geldt bij vloerverwarming: deze kan ’s nachts gerust iets afkoelen. Dan warmt-ie in de ochtend weer op. Geen probleem. Waar het om gaat is dat het verwarmen in een traag tempo gaat: traag genoeg om in het laagste bereik van de CV-ketel te opereren. Dan maakt de ketel maximaal gebruik van de condensatie-warmte van de rookgassen die het retourwater opnieuw opwarmen. En dat, beste lezers, is het principe van de HR (hoogrendement) ketel. En ook de reden waarom witte rook bij een woning betekent dat de CV-ketel véél te hard werkt. Een goed afgesteld verwarmingssysteem geeft géén rook/stoom behalve bij het douchen/warme tapwater.
Rekenen dus: hoeveel energie gaat er verloren
Het artikel van RTL is op een aantal gebieden wel aardig. Zo leggen ze prima uit dat energie altijd verloren gaat: ook als je ’s nachts de ruimte warm houdt. Het is dus onmogelijk om energie te besparen door de woning wárm te houden. Sterker nog: het warmteverlies is groter. Hoeveel groter? We rekenen het uit!
Iedere woning heeft muren en ramen. Voor de rekenvoorbeelden gebruik ik mijn eigen woning.
Onze woning is gebouwd in 1996 en heeft een spouw van 10cm. Onze woning heeft daarmee een U-waarde van ongeveer 0.4. Dit betekent dat iedere vierkante meter een warmteverlies heeft van 0.4W, per graad temperatuurverschil tussen binnen & buiten. De oppervlakte van mijn muren is 86m2, minus 20.36m2 ramen. Netto dus 65,64m2.
Ons huis is verder gebouwd als zgn. 1.5 woonlaag. Dit betekent dat op de verdiepingsvloer reeds het schuine dak begint. Dit zorgt voor een enorm dakoppervlak. Deze heeft eveneens een U-waarde van 0.4. Ik reken echter met 0.6, omdat er bij schuine oppervlaktes anders gerekend moet worden. Ons dak heeft een oppervlakte van 140m2.
De ramen zijn zoals gezegd 20.36m2 en hebben een U-waarde van 3.
We rekenen met een binnentemperatuur van 18C. Beneden is deze iets hoger, boven lager. Maar we houden het makkelijk. Het warmteverlies is als volgt: 65,64* 0.4 +140*0.6+20.36*3= 171,34W/m2/K. Dit wil zeggen dat er per graad temperatuurverschil met buiten, de woning 171W energie verliest. In een uur is dit dus 171Wh.
Bij een buitentemperatuur van 0 graden is dit dus 18 maal zoveel (immers, de binnentemperatuur was 18C): 3084Wh ofwel 3.1kWh. Per uur. Om dit rekenvoorbeeld eenvoudig te houden, gaan we er even vanuit dat dit de gemiddelde temperatuur is van 17h (zonsondergang in deze tijd van het jaar, grofweg) tot 8:30. Dit is een periode van 15.5 uur.
Hoeveel warmteverlies betekent dit? Uiteraard 15.5* 3084: 47,8kWh. Gezien de meeste mensen op gas stoken, moeten we dit even terugrekenen naar gasverbruik. 1kWh bevat 3.6 megajoule aan energie, en 1m3 gas bevat 35,19 megajoule. Dit levert een gasverbruik op over deze periode van 4,9m3.
Nu laten we de binnentemperatuur zakken met 3 graden. Nu is de rekensom: energieverlies per uur * temperatuurverschil * aantal uur = 171,34*15*15.5= 40kWh. Dat is 4,1m3 gas.
U heeft zojuist 0.8m3 gas bespaard in één nacht.
U begrijpt ook dat deze rekensom vereenvoudigt is ten opzichte van de werkelijkheid. Zo is wind een dominante factor bij warmteverlies, maar dit laat ik buiten beschouwing. Bovenstaande verandert echter níet per type woning of isolatie. Het enige wat verandert is de eerste parameter: het energieverlies per uur.
Stelt u zich eens voor dat u in een woning woont, met dezelfde oppervlaktes. De spouwmuren zijn nu niet geïsoleerd en hebben een U-waarde van 2,63. Er is gedeeltelijk enkel glas aanwezig. Gemiddeld brengt dit de ramen op een U-waarde van 4,5. Het dak heeft volgens het toen geldende bouwbesluit een U-waarde van 1,16. Dit geeft het volgende verlies 65,64*2,63 +140*1,16+20.36*4,5 = 426W/m2/K. Oef! 148% méér warmteverlies. Nu verliest u ’s nachts 426*18*15,5 = 118,85 kWh = 12,16m3 gas per nacht. De verwarming terugzetten naar 15 graden ipv. 18 graden reduceert dit verlies tot 10,13m3 per nacht.
De winst die te behalen valt is dus wel kleiner, naarmate de woning beter geïsoleerd is.
Waarom dus wel terugzetten en wanneer niet?
Zoals gezegd moet een ketel het werk kunnen doen zonder hard te hoeven werken. Dan worden de rookgassen maximaal gebruikt om het retourwater te verwarmen. Dit betekent dat de ketel niet ingesteld moet staan op een temperatuur van 80°C, maar bijvoorbeeld 60 of 65 (of bij ons, met vloerverwarming, 35°C). Deze condensatiewarmte levert maximaal 11% rendement op. Dat betekent dus een verbruik van 11% minder. (noot: op zich maakt de stooktemperatuur weinig uit voor het rendement MITS de retourtemperatuur van het water voldoende laag is. Met waterzijdig inregelen kun je zorgen dat water minder snel door de radiatoren stroomt en gelijkmatiger, waardoor ze meer warmte afgeven en het retourwater kouder is. Dit retourwater moet zo koud als mogelijk zijn maar zeker onder de 57C! De ketel lager zetten is in die zin een “quick & dirty fix” om dit voor elkaar te krijgen)
Dit is een interessant gegeven. Immers, stel u voor dat er ’s morgens wel een flinke peut gas verstookt moet worden om de woning op temperatuur te krijgen. Volop witte rook uit de schoorsteen, maar wel lekker snel warm. Dat kan dus voordelig zijn, mits u ’s nachts meer dan 11% bespaard hebt. In bovenstaand rekenvoorbeeld is te zien dat er 1,1m3 gas bespaard wordt door wél nachtverlaging toe te passen. Dat is bijna 17%.
Dus zelfs als u niets wilt inleveren op comfort, is het zeer prima om de nachtverlaging toe te passen.
De meeste artikelen gaan ergens de mist in wanneer het gaat om thermische energie (energieverbruik) en comfort. Sommige mensen zullen het oncomfortabel vinden om in de ochtend met een koelere woning wakker te worden. Vergeet dan dus bovenstaande niet: gewoon alles zo instellen dat het weer warm is als je beneden komt. De plantjes hoeven het niet warm te hebben!
In het afgelopen weekend was het voor het eerst wat frisser. Met een doorstaande oosten-noordoosten wind werd er een aardige bak kou over de Lage Landen uitgestort. En dat was hier wel te merken! Ons huis is namelijk voorzien van ventilatieroosters “oude stijl”. Vreselijk lelijke ondingen, maar minder lelijk dan het gapende gat in de muur. Ondanks dat de ventilatieroosters afsluitbaar zijn, is het toch altijd de zwakste schakel in de geïsoleerde schil. Hoe zwak? Welnu: er ontstond spontaan condens op het rooster wat aan de windkant gelegen is.
Maar al eerder ging ik op kierenjacht. En die kennis deel ik graag. Wat heb je nodig voor kierenjacht, en hoe maak je de kieren dicht? En waarom?
Kieren maak je dicht om controle te krijgen
Kierendichten heeft alles te maken met controle. Controle over de lucht die binnenkomt. Kieren zijn niet-intentioneel, ofwel “toeval”. Ze laten koude lucht binnen en warme lucht naar buiten. In veel gevallen valt het nauwelijks op, in sommige gevallen is het evident. Die laatste categorie hebben mensen doorgaans wel snel op het oog. De eerste categorie niet, want het valt minder op.
Maar het is niet altijd zo dat een kier “verse lucht” oplevert. In sommige gevallen is het ventilatie, in andere gevallen is het tocht. Het verschil tussen ventilatie en tocht is vrij simpel: tochten doet het door dezelfde lucht in beweging te zetten. Ventilatie is de aanvoer (en afvoer) van lucht naar en van buiten. In een hermetisch afgesloten ruimte kan het bijvoorbeeld prima tochten: Als je in een volledig luchtdichte doos aan 1 kant verwarming plaatst en aan de overliggende zijde een glazen plaat, dan ontstaat er een luchtstroom. Die luchtstroom voelt koud. Er is voor deze configuratie geen aanvoer van verse lucht nodig om tocht te laten ontstaan. Let op dat je met open vuur wel héél veel ventilatie nodig hebt om voldoende verse lucht aan te voeren.
Ventilatie zorgt voor de aanvoer van verse lucht en de afvoer van niet-zo-verse-lucht. De aangevoerde lucht komt van buiten en is in de winterperiode kouder. Door het opwarmen droogt deze uit. Mensen en de huishoudelijke processen zorgen voor vocht en CO2 en allerlei ziektekiemen, en dit wordt weer afgevoerd. Als dit snel genoeg gaat, of eigenlijk te snel, dan wordt dit ervaren als tocht.
Maar niet alle bewegende lucht (tocht) is ventilatie. Er kan via allerlei kieren in de muren en vloeren een verbinding zijn met bijvoorbeeld de kruimpruimte. Dit zijn kieren die je kwijt wilt: ze leveren kou, maar geen verse lucht. Je hebt hier helemaal niets aan!
Een andere mogelijkheid is dat de kieren in dermate grote getale aanwezig zijn, dat er een overschot aan verse lucht is. Deze moet verwarmd worden en zorgt voor erg droge lucht en woningen. Te droge lucht is niet gezond, ivm. uitdroging van de slijmvliezen (heb ik me ooit eens laten vertellen, niet mijn vakgebied). Maar het kost dan ook meer geld dan noodzakelijk om te verwarmen!
Kierenjacht dus!
En daarom ga je op kierenjacht. Dit kan op verschillende manieren. De “echte goede” is met een blowerdoor en een heleboel discorook. Maar dat is niet per se voor iedereen haalbaar.
Begin eerst eens met de hand. De meest kierrijke plaatsen zijn te vinden rondom aansluitingen: vensterbanken, kozijnen en ramen. Vensterbanken lekken vaak lucht aan de binnenkant. Dit is pure tocht, althans als de spouwmuur geïsoleerd is. Dit wil je dicht hebben.
Andere kierrijke plaatsen in huis zijn te vinden rondom de dakaansluiting. Hoeveel liefde ik ook heb voor de bouw: de aansluiting van het dak, met name op zolder, met de gevel is vaak zo lek als een mandje. Dit kun je al hóren op zolder. Zo ook mijn eigen zolder: daar is het rumoeriger dan 1 verdieping lager. En dat terwijl dit hetzelfde dak is (reeds op onze eerste verdieping hebben wij schuine wanden). De aansluiting met de gevel is gewoon slechter afgewerkt.
Een laatste plek waar veel kieren te vinden zijn, als “kier” het juiste woord is, zijn afvoeren naar buiten. Dak- en geveldoorvoeren met name. Het komt niet zelden voor dat er een te groot gat is geboord voor de rookgasafvoer van een CV-ketel bijvoorbeeld.
Als je klaar bent met alles visueel en met de hand te controleren, en uiteraard na het afsluiten, ga je verder met een simpele methode: kaarsjes. Jep, kaarsjes. Buitengewoon ongeschikt om de woning mee te verwarmen, maar een uitstekende verklikker van luchtstromen.
Als je de kier gevonden hebt, maak je deze dicht
Klinkt logisch. En is het ook. Kieren die je vindt maak je dicht. In eerste instantie vooral de kieren die lucht lekken naar onverwarmde ruimtes. Die zorgen wél voor tocht in de warme ruimtes, maar niet voor aanvoer van verse lucht. De vensterbanken zijn dus als eerste aan de beurt.
Je kunt deze dichtkitten met acrylaatkit. Let op: acrylaatkit. Dit is overschilderbaar. En dat is handig.
Na de vensterbanken pak je de kozijnen aan. Kieren langs de binnenzijde kit je af. Deze lekken waarschijnlijk naar de spouwmuur. Kieren waar je daglicht doorheen ziet, laat je nog even zitten. De kans is vrij groot dat je hier grotere maatregelen moet nemen, zoals het vervangen van het kozijn. Afsluiten met PUR is ook een mogelijkheid.
Kieren in deur & raamopeningen sluit je af met tochtstrips. Besteedt bijzondere aandacht aan tuindeuren. Daar heb ik zelf recentelijk, nota bene in Huize Geldsnor, een tweetal kieren van 1cm gevonden. Over een breedte van 145cm!!! Niet gek dat het daar koud was. Er zijn veel verschillende tochtstrips. Schuimrubber-tochtstrips die je ín de openinge stopt, borstels die je onder deuren maakt en rubberenstrips.
Kijk goed wat je nodig hebt. Het merk doet er niet toe. Als de luchtstroom maar gebroken wordt. Tenslotte kun je nog heel simpel de luchtstroom tussen ruimtes beperken, mits er een deur zit. Uiteraard hou je de deur gesloten, maar er zit doorgaans ook nog een (flinke) kier onder. Deze kun je met tochtborstels onderbreken, of met een tochtrol (ook uitstekend te koop van stof, bij de Action voor 6 EUR). Let op: een tochtrol. Geen tochttrol. Die laatste is de persoon die altijd de buitendeur open laat staan.
Maar hou rekening met je ventilatie!
Ook al kost het niet méér energie om vochtige lucht te verwarmen dan droge lucht, je moet toch rekening houden met je ventilatie. Als je woning tot nu toe altijd geventileerd werd door ongecontroleerd kiergebruik, dan gaat de vochtbalans veranderen. Open dus ventilatieroosters of kleine raampjes.
Als je nog “verticale ventilatie” hebt, dus opstaande ventilatie zonder mechanische werking (motor), hou er dan rekening mee dat er in een onverwarmde of minder verwarmde woning nauwelijks gelegenheid bestaat om verticaal te ventileren. Er is te weinig temperatuurverschil om hier dan nog op te vertrouwen.
Eén van de manieren om hier rekening mee te houden is door een plattegrond te maken van de woning, per verdieping. En een dwarsdoorsnede.
Op de plattegrond geef je aan waar de ventilatie-openingen zitten en eventuele mechanische afvoer. Hieronder zie je de plattegrond van mijn benedenverdieping. De blauwe vierkantjes zijn de ventilatierooster. De blauwe rondjes andere ventilatiepunten.
Je hebt per persoon ongeveer 30m3 verse lucht per uur nodig. Niet zozeer voor de zuurstof, stikken zul je niet in huis. Maar wel voor het vocht en andere ongezondheden. Op zich voldoet mijn woonkamer daar ruimschoots aan. Ik kan hetzelfde maken voor boven.
En uiteraard ook voor de zolderverdieping. Op de zolderverdieping is geen ventilatie aanwezig – anders dan in de dakramen die in ventilatiestand staan (paarse vierkantjes). Aan de linkerkant mijn kantoor, aan de rechterkant slaapkamer van zoonlief. Op het dak van de zolder zit wel de dakdoorvoer voor de mechanische ventilatie van de badkamer overigens.
Verticaal ziet het plaatje er dan ongeveer zo uit:
Zoals je ziet laat ik de ramen, inclusief de dakramen, buiten beschouwing. De moraal van het verhaal: met dergelijk simpele tekeningetjes (ik maakte ze gewoon in paint), die niet op schaal hoeven te zijn, kun je in kaart brengen of je voldoende ventileert. Door het afsluiten van kieren zal je minder lucht naar binnen halen – zorg dat het genoeg blijft!
We zitten in het midden van een energiecrisis, en nog een aantal andere crisissen er bij. Dat kan niemand ontgaan zijn. Op het internet doen allerlei tips & tricks de ronde om energie te besparen. Bij het douchen, bij het verwarmen en natuurlijk bij het koken. Veel van deze adviezen zijn als je ze leest, klakkeloos overgenomen van andere bronnen, zonder enige toevoeging, controle of kritiek. Daar hou ik niet zo van.
In naam der wetenschap, Nederland en mezelf, heb ik een experiment uitgevoerd. Eén van de tips die zo her en der gegeven wordt is het koken met de deksel op de pan. Heeft dat zin, waarom dan en hoeveel zin heeft het dan?
De opzet van het experiment is heel simpel. Ik heb 2 pannen gepakt en deze op mijn Bora-kookplaat een de kook gebracht. Ik heb geen kookplaatafzuiging toegepast. De ene pan is klein, de ander is middelgroot. In de kleine pan heb ik 100 gram water aan de kook gebracht mét deksel en zónder deksel.
In de grotere pan heb ik 1000g water aan de kook gebracht, wederom met en zonder deksel. Het aan de kook brengen heb ik gedaan op stand 9, in alle gevallen op dezelfde pit. Het water had bij benadering dezelfde aanvangstemperatuur. De pannen zijn tussentijds afgekoeld, om snellere kooktijden te voorkomen en dus de metingen te verpesten.
Nadat het water aan de kook is geraakt heb ik de kookplaat op standje 4 gezet. Daarmee blijft het water nét aan de kook. Ik heb de pannen 2 minuten op deze stand laten staan. De omgevingstemperatuur was bij benadering 16C en de luchtvochtigheid 62%. Voor de volledigheid: de actuele luchtdruk is 988hpa. Dit is relevant omdat water bij een lagere luchtdruk eerder kookt (en dus niet bij 100C). Toegegeven: dit effect is volledig verwaarloosbaar bij dit verschil.
Met de deksel op de pan koken bespaart energie
Om met de conclusie in huis te vallen: het is inderdaad gunstig om te koken met de deksel op de pan. Voor de kooksnelheid maakt het niets uit: met 100g water in de kleine pan kostte het mij 37 seconden om het water aan de kook te krijgen. Met 1000g water in de grotere pan kostte het net iets meer dan 3 minuten. Dit is niet lineair, omdat de pan niet even groot is. Een pan met grotere diameter kan meer vermogen van de kookplaat opnemen. De gebruikte energie is wel lineair; het opgenomen vermogen is per definitie 10x zo groot als bij 100 gram.
Je hebt in alle gevallen 4.19kJ per kg nodig om het water 1 graad op te warmen. Voor 100 gram water is er dus 0,419kJ nodig per graad verwarming. Als het water met 15C uit de kraan kwam is er dus 85x 0,419kJ = 35,6kJ energie nodig. 3600kJ is 1 kWh, ofwel 1000wh. Er is dus 10wh nodig om 100 gram water aan de kook te brengen. En 100wh (of 0,1kWh) voor de 1000 gram.
Echter, de crux zit ‘m in het energieverbruik tijdens het koken! Met de deksel op de pan heb je namelijk minder energie nodig om het water aan de kook te houden. Want wat gebeurt er als water kookt? Dan ontstaat waterdamp. Vóórdat het kookt ook, maar dat is verwaarloosbaar. Het verdampende water onttrekt warmte aan het water. Dankzij dit fenomeen kan water (bij normale luchtdruk) nooit warmer worden dan 100C. Meer warmte toevoegen laat water wel harder koken (er verdampt meer water), maar doet de temperatuur niet stijgen.
Hoe groot is dit verschil? Groot! Zonder deksel verdampt maar liefst 13 gram water uit de pan van 100 gram, in slechts 2 minuten. Dat is dus 13%. Bij de grotere pan van 1 liter is het totaal verlies vergelijkbaar; ook ongeveer 13 gram (maar dan dus nog slechts 1.3%). Dit is te verklaren door het feit dat de kleinere pan een relatief grote verdampingsoppervlakte heeft. Hij is weliswaar kleiner, maar toch komt een relatief groter deel van de pan in aanraking met de lucht. Immers, de hoeveelheid water scheelt een factor 10, terwijl de oppervlakte slechts 38% groter is.
Met de deksel op de pannen is het verschil iets anders. De oppervlakte van de pan doet er minder toe; het water blijft immers binnen de pan. Hierdoor wordt de verdamping onderbroken en geen warmte onttrokken aan het water. Althans, fors minder. Respectievelijk 3 gram en 4 gram. 3 procent en 0,04%!
Het kookproces is verder lineair: er blijft per tijdseenheid net zoveel water verdampen, mits de toegevoegde energie gelijk blijft.. Nu kunnen we uitrekenen wat het scheelt!
Koken met de deksel op de pan: wat scheelt het nu?
Om dit te benaderen gaan we uit van het koken met de grote pan. 1 liter water of 10 liter water maakt niet uit voor de hoeveelheid energie om het water aan de kook te houden: dit wordt met name bepaald door de verdampingssnelheid. Zo lang de oppervlakte gelijk blijft, zal de hoeveelheid waterdamp ook quasi gelijk blijven.
Het verschil is ongeveer 9 gram water per 2 minuten (immers, 13 – 4). Dat is 4,5 gram per minuut of 270 gram per uur. We zijn nu niet langer geïnteresseerd in de warmtecapaciteit van het water; alleen in die van de verdampingswarmte.
Bij het verdampen wordt er 2260kJ/kg warmte onttrokken aan de kokende massa. Om het water aan de kook te houden, moet díe warmte toegevoegd worden. Dat is voor een uur dus 0,27*2260 = 610kJ.
Eerder stelde ik 3600kJ al gelijk aan 1kWh. 610kJ is dus 167wh. Het scheelt dus, bij een pan met een omtrek van 20cm, 167wh om het water een uur aan de kook te houden met deksel. Zonder deksel kost het dus 167wh méér. In het zelfde uur scheelt het je ook 270 gram aan waterdamp in je woning.
Let wel: dit gaat uit van 100 procent efficiëntie. Het werkelijke verschil zal groter zijn, want er is geen sprake van 100% efficiëntie, maar dat laat ik even buiten beschouwing.
Als je elke dag 1 uur kookt (of met 2 pannen een half uur, etc), scheelt het op jaarbasis 61kWh. Ons huishouden verbruikt bij benadering 690kWh per jaar om te koken. 61kWh is dus bijna 9%!
Er staat wat kouder weer in de verwachtingen. Als winterliefhebber zie ik dit met gemengde gevoelens tegemoet. Ik ben een absolute liefhebber van sneeuw en kou. Maar ik maak me ook heel veel zorgen over de energierekening. Niet per se die van mezelf, die hebben we aardig onder controle. Maar vooral van de minder bedeelden. Een lapzwans die in een niet geïsoleerde villa uit 1800 woont endit bewust heeft nagelaten, daar heb ik geen medelijden mee. Maar met mensen die tegen wil en dank (letterlijk) in de kou zitten, heb ik een stuk meer medelijden.
Ik heb afgelopen september al een update geplaatst over wat een koude winter kost. Korte conclusie: in een slecht geïsoleerde woning kan een koude winter zo maar 1000 (!!!) kuub gas kosten. Dat is 400m3 meer dan in dezelfde woning bij een zachte winter. Met een prijs van 3 eur per m3 (of 1,45 bij een prijsplafond) kost dit een lieve 1200 EUR meer (of bijna 600 EUR bij prijsplafond).
In zijn totaliteit heb ik in die post berekend dat een strenge winter ruim 6 miljard EUR meer kost dan een zachte winter. Het grootste deel hiervan wordt door de overheid opgehoest, en een ander deel door de betalers van de slechtst geïsoleerde woningen (die doorgaans ook het kwetstbaarst zijn).
Voor 6 miljard EUR kun je ongeveer 2 miljoen (!) warmtepompen kopen met een thermisch vermogen van 6kw (voor de nerds die meerekenen: het is een benadering).
Deze 2 miljoen warmtepompen zouden per uur 12 miljoen kWh aan warmte kunnen onttrekken aan de Friese wateren. Dat is 43.2 miljard kilojoule. Als we uitgaan van een watertemperatuur bij aanvang van 10C (en de luchttemperatuur buiten beschouwing laten), dan kunnen we 1.028.571.429 liter per uur afkoelen tot het vriespunt. Een kniesoor zou zeggen dat het met name de fase-verandering is die energie kost, en daar heeft de kniesoor gelijk in. Maar verpest m’n berekening nu niet!
We moeten naar schatting ongeveer 840 miljard liter water afkoelen tot 0C (of iets daar onder). Dan is het hele 11-stedentraject tot 40cm diep tot 0C gebracht. Hiermee kan er nog iets van menging optreden. Dit kost 34 dagen!
Uiteraard hebben we ook nog exploitatiekosten: deze 2 miljoen warmtepompen verbruiken 34 dagen lang, 24 uur per dag, hun maximale vermogen van 2KW elektrisch vermogen. Dat is 3.264.000.000 kWh. Dat klinkt als heel veel. Het is 3264GWh. Dat ís ook heel veel: we produceren ongeveer 200.000MWh per dag aan duurzame energie: 200 GWh. Voor de snelle rekenaars: jep, in 16 dagen hebben we voldoende duurzame energie geproduceerd om dit voor elkaar te krijgen.
De exploitatiekosten zijn relatief minimaal: bij 20ct per kWh hebben we het over een dikke 650 miljoen. Totale waanzin, uiteraard. Maar het geeft wel aan hoe absurd duur de energie is; en hoe bizar veel er verloren gaat door te stoken met gas.
Uit voorgaande paragraaf blijkt het wellicht al: een dynamisch energiecontract is niet geschikt voor iedereen. Het is met name geschikt voor mensen die zeer flexibel zijn in het schuiven met de energiebehoefte. Met een elektrische auto, een plugin-hybride en het verwarmen met de airco (dus op elektriciteit) hebben wij een bijzonder flexibel energieverbruik. Daar kom ik verder in detail op terug. Maar voor een “gewoon” huishouden lijkt het me nauwelijks interessant. Knoop dat in je oren als je het overweegt!
Dynamisch energiecontract en zonnepanelen
Er zijn ook veel mensen die denken dat een dynamisch energiecontract ongunstig is in combinatie met zonnepanelen. Dit in verband met de salderingsregeling: de elektriciteit die je in de zomer produceert verbruik je als het ware in de winter. De kosten worden tegen elkaar weggestreept.
Feitelijk is dit bij een dynamisch contract niet anders: de verschuldigde energiebelasting en Opslag Duurzame Energie (ODE) worden verrekend met de opgewekte kWh’s in de lente en zomer. Voor de rest betaal je het actuele tarief. Dit betekent óók dat je het actuele tarief betaald krijgt!
Dat is “de sport”: duurder terugleveren
In het bovenste stukje zit “de sport” voor mij. Ik zal een voorbeeldje geven: in de nachten is de elektriciteit de laatste weken goedkoop. Dit komt doordat er veel windenergie beschikbaar is, en er weinig vraag is in de nachten. Doordat ik flexibel om kan gaan met mijn energieverbruik, kan ik daar gebruik van maken.
Op 7 november was de elektriciteitsprijs van 00:00 tot 04:00 exact 0 cent per kWh (excl. energiebelasting, ODE en btw). Om 4 uur liep dit op tot een halve cent, en om 5 uur maar liefst 0.9ct per kwh. Ja, centen. In die nacht hebben we de auto opgeladen. Helaas de PHEV, want de andere hadden we al op zondagochtend opgeladen ;-).
Dat leverde dit verbruik op in kWh:
Maar in euro’s is het een heel ander verhaal. Zelfs met de beperkte opbrengst overdag van de zonnepanelen, hebben we het toch voor elkaar gekregen om netto op 0 EUR uit te komen. De teruggeleverde elektriciteit was bijna 4x zoveel waarde als de afgenomen elektriciteit over de hele dag.
Tot nu (7 november) toe hebben we 8 EUR aan variabele kosten gemaakt voor netto 165,27 kWh. Dat is een gemiddeld tarief van 4.8ct per kWh.
Het is nog wel wat oefenen
Het vergt nog wel wat oefening. Zo weet je pas aan het eind van de middag wat de prijzen de volgende dag doen. Als ik had geweten dat de elektriciteit gratis zou zijn in de maandagnacht, dan had ik 54kwh(!) van de zondag kunnen verschuiven naar de maandag. Dat zou de variabele kosten tot nu toe met 20% hebben gedrukt.
Maar ook de verschuiving in de seizoenen zal wat aanpassingen vragen. In de herfst is het tot nu toe zo dat de elektriciteitsprijzen overdag hoger liggen dan ’s nachts. Het aanbod zonnestroom is relatief laag, terwijl de wind de prijzen flink drukt in de nachten. De volatiliteit is dan ook enorm: de hoogste prijs die ik heb gezien was 26ct op vrijdag 4 november, met op dezelfde dag als laagste tarief 13ct. Dat is een groot verschil; maar over meerdere dagen gemeten is het verschil veel groter. Immers, in de nacht naar maandag was het 0ct per kWh.
Maar het is niet alleen het verschil in prijs: één duur uur is te vermijden. Het gewone verbruik van bijvoorbeeld verlichting valt behoorlijk in het niet ten opzichte van de rest. Dus daar maken we ons niet druk om. De wasmachine en vaatwasser kun je programmeren. Maar een vaatwasser kan je meestal geen dagen uitstellen. En om een programma te draaien heb je ook weinig aan de kennis van de prijs van 1 uur. Het programma duurt immers 3,5 uur. Dus je moet een “window” hebben van een aantal uur.
Idem dito voor het opladen van de auto – al is die een stuk flexibeler. Als deze op vrijdag goedkoop geladen kán worden, dan doen we dat. Maar het hoeft nooit: pas op dinsdag hebben we deze weer nodig.
Uiteindelijk maakt op veel dagen de absolute prijs weinig uit: als de stroom ’s nachts duur is, en overdag idem dito, dan gaat het vooral om het verschil in prijs.
Hoe gaat het ten opzichte van de variabele prijzen van Greenchoice?
Ik gebruik even de tarieven die ik eerder publiceerde: 1.04 EUR per kWh voor hoog tarief en 0.70 EUR voor laagtarief. Zoals gezegd ligt de gemiddelde prijs in ons dynamische contract momenteel op 4.8ct per kWh. Maar dat is niet helemaal eerlijk: die prijs bevat wél BTW (9%), maar geen energiebelasting en ODE. Om het verwarrend te maken: de BTW in de eindafrekening gaat óók over de energiebelasting en ODE…
Om een goed vergelijk te maken reken ik de gerealiseerde tarieven om naar een tarief inclusief BTW, energiebelasting en ODE. Deze 2 laatste posten zijn samen 0,06729 EUR per kWh. In combinatie met de kale prijs levert dit een tarief op van 12.2ct. Let op dat hierin al gesaldeerd is (qua leveringskosten): ik moet dit dus niet nog een keer doen.
Om een makkelijke vergelijking te maken, moet ik een aanname doen. Namelijk dat alle energie die ik het net opstuur (dus meer produceer dan verbruik) tegen het hoge tarief gaat, muv het weekend. En al het verbruik tegen het lage tarief. Onderstaand het verbruik (in & uit) vanaf 26 oktober t/m 8 november. Netto was dit 170,85kWh, wat 20,70 EUR heeft gekost incl. ODE & BTW.
Om je allerlei grafiekjes te besparen, zou ik bij een zelfde berekeningsmethode bij Greenchoice maar liefst 72,31 EUR kwijt zijn geweest. Een dikke 51 EUR extra, voor een periode van 14 dagen. 110 EUR per maand verschil.
Nu kun je zeggen dat ik rekening moet houden met salderen; maar dat is enkel het verschil van ODE & energiebelasting. Het feit dat het tarief van Greenchoice hoger ligt, lijkt bij salderen in het voordeel te werken. Maar dat is niet zo. Het BTW-tarief wat ik betaal bij Greenchoice is al meer dan 50% van het totale tarief tot nu toe bij EasyEnergy. Immers, 9% BTW van 70ct (laagtarief) is al meer dan 6ct. Daarbij is (of was) ons nettoverbruik nog altijd bijna 5.000kWh groter dan het te salderen volume. Voor die 5000 EUR zou ik derhalve alsnog bijna 4000 EUR per jaar kwijt zijn!
Maar dan hebben we ook nog gas!
Ons gasverbruik is niet zo spectaculair: 6,46m3 over deze 14 dagen. Niet zo spannend dus. Hier hebben we 3,10 EUR voor betaald: 48ct per m3, gemiddeld. Dit is wel exclusief energiebelasting en ODE. Inclusief deze kosten hebben we 97,1ct per m3 betaald.
Bij Greenchoice hadden we een tarief voorgesteld gekregen van 3,44 EUR per m3. Nogal van de ratten besnuffeld, lijkt me. In ieder geval is het zelfs op ons totaal achterlijk lage verbruik al een verschil van bijna 15 EUR. In 13 dagen, ofwel een dikke 34 EUR in een maand.
In zijn totaliteit lijkt het er op dat we een goede 150 EUR per maand goedkoper uit gaan zijn dan bij Greenchoice (en hónderden EUR goedkoper dan het voorschot).
Daar ging dit blog toch helemaal niet over?
Maar je hebt gelijk: daar gaat dit blogje helemaal niet over! De vraag was niet “is het goedkoper”? Maar: bevalt het een beetje.
En het antwoord is kortgezegd: ja, absoluut. Ik ben natuurlijk een energienerd, dus ik vind dit sowieso leuk. Maar ik ben ook een controlfreak. Ik vind het erg prettig om in controle te zijn betreffende de kosten.
Maar nog belangrijker: het maakt ons erg bewust van de kosten. En met bewustzijn van de kosten, komt ook bewustzijn van verbruik. Qua elektriciteitskosten komen we mogelijk nog lager uit dan in ons oude, vaste contract – omdat we gebruik kunnen maken van de goedkope uren en op dure uren relatief veel terug kunnen leveren. En dat is gewoon erg motiverend. Maar zoals gezegd: het bewustzijn van verbruik is nog belangrijker. Ons verbruik knalt werkelijk waar omlaag. Eerder plaatste ik al een berichtje dat ons energieverbruik in oktober bijzonder laag lag: 300kWh lager dan in het jaar ervoor. In november liggen we tot nu toe (al zijn er nog veel dagen te gaan) op koers om ongeveer 550kWh lager uit te komen. Bij elkaar dus al een kleine 900kWh minder. Leidt dit dan tot méér gasverbruik? Welnee! Waar we vorig jaar nog 45m3 gas verbruikten zal dat in november nog geen 20m3 zijn.
En uiteindelijk is het ons vooral te doen om minder verbruik – lagere kosten zijn gewoon de sport!
De maand oktober is inmiddels ruim afgelopen, en alle meterstanden zijn bekend bij de netbeheerder. Dat betekent dat ik mijn maandelijkse balans kan opmaken voor het energieverbruik. Het is algemeen bekend dat we in een energiecrisis zitten, en voor de vaste lezers dat ik een “energie-fanaticus” ben. Ik blog er graag over. Waarom? Omdat het energieverbruik één van de belangrijkste drijvers is achter vrijwel alle ellende op de wereld en voor klimaatverandering. Ik probeer dus zo zuinig mogelijk te doen.
De cijfers lijken wellicht niet zo zuinig: er gaat hier héél véél elektriciteit doorheen. Dus daar wil ik vast wat kaders scheppen: we hebben een 5-persoons gezin, vrijstaande woning en verwarmen primair met de airco. We hebben 1 volledig elektrische auto en 1 plugin-hybride. We werken relatief ver van huis, al werk ik 90% van de tijd vanuit huis. Bij het bekijken van het totale energieverbuik is het verder belangrijk om te bedenken dat 1 liter verbrande benzine ongeveer 9 kwh aan energie bevat. En 1m3 gas bevat ongeveer 10kwh aan energie.
Elektriciteitsverbruik: -27%
Ons elektriciteitsverbuik in oktober was maar liefst 27% lager dan oktober 2021 en identiek aan 2020. Waar we vorig jaar nog 1368kwh nodig hadden in de maand, was het dit jaar “slechts” 997kwh. Dit is een daling van 371kwh, waarvan 106kwh toe te rekenen is aan minder gebruik van de auto’s. Hierdoor blijft er nog 391kwh over voor het huishouden. Dat is 1kwh meer dan in 2020, maar 265kwh minder dan vorig jaar. Dat lijkt weinig vooruitgang tov. 2020. Maar hierbij zijn 2 kanttekeningen te maken: in oktober 2020 kookten we nog op gas en was het gasverbruik (zie volgende kopje) aanzienlijk hoger.
De elektriciteitsproductie sloeg helemaal nergens op. We hebben een systeem van 32 zonnepanelen en hebben maar liefst 746kwh geproduceerd. Dat is echt héél veel. En dan te bedenken dat er mensen zijn die denken dat zonnepanelen alleen in de zomer nuttig zijn…
Gasverbruik: -70%
Een nog groter verschil zien we bij het gasverbruik. Vorig jaar verbruikten we al weinig gas: 44m3, tegen 60m3 in 2020 en zelfs 89m3 in 2019.
In 2020 zijn we voorzichtig begonnen met het stoken met de airco. Zou het écht wel energie-efficiënt zijn? En comfortabel? Vorig jaar zijn we hier veel rigoureuzer in geworden. En dit jaar was het eigenlijk nóg beter: er is geen warmtevraag geweest. Er is simpelweg nauwelijks gestookt in oktober. Dat komt door het warme weer uiteraard: oktober was in mijn regio gemiddeld 2 graden warmer dan in 2021 en ook zachter dan de voorgaande jaren. Op maar liefst 6 dagen hebben wij de 20C aangetikt.
Maar ook ons gedrag heeft een belangrijke rol gespeeld. We verwarmen aanzienlijk minder: pas bij een véél lagere temperatuur gaat de verwarming hier aan. Momenteel is het namelijk slechts 17.5C in huis. En we hebben nog wat maatregelen genomen: de elektrische vloerverwarming in de badkamer staat uit. Ook heb ik de kinderen vaker op de bakfiets opgehaald ipv. met de auto. Het was tenslotte zeer mooi weer. Ik heb zelfs een zakelijke afspraak afgelopen maandag met de fiets gedaan, ipv. met de auto (heen & terug 59km samen). Dat lijken kleine dingetjes; maar het niet gebruiken van de vloerverwarming in de badkamer scheelt een paar kWh per dag. En de kinderen met de fiets ophalen ipv. met de auto scheelt ook bijna 2kWh, en een autorit van 60km scheelt ruim 10kWh.
Gasverbuik in Huize Geldsnor in de maanden oktober, in m3Het totale energieverbuik: elektriciteit en gas. Inclusief verwarming & vervoer (auto’s).
Vooruitblik november
De grootste drijvers voor ons energieverbruik is het stookgedrag (en noodzakelijkheid) en het autogebruik. Vorig jaar was november een relatief koele maand. Dat wil zeggen, de temperatuur lag onder het langjarig gemiddelde. In het westen ligt dit gemiddelde rond de 7.5C en direct aan zee zelfs tegen de 9C. In mijn regio ligt het gemiddelde onder de 7C.
Maar ook al is november nog jong, het lijkt er nu al op dat we een energiezuinige maand gaan hebben. De verwarming hoeft de eerste dagen weinig werk te verzetten. En iedere dag niet gestookt is een goede meevaller in deze tijd van het jaar. Maar ook de hoeveelheid zonneschijn zorgt voor goede zaken, al bespaard dit geen energie: na vandaag, 2 november, zitten we al tegen de 60kwh en ook de komende dagen wordt het zon-technisch prima.
Qua autorijden wordt het een beetje koffiedik-kijken. Dit hangt ook af van de frequentie waarmee ik ergens naar toe moet. Met een kleine 500kWh aan woon-werkverkeer van Lieftallige Echtgenote, en enkele trips van mij zal het toch weer richting de 700kWh lopen. In zijn geheel is het richtpunt -30% voor elektriciteit en -70% gas tov. 2021.
