Sinds dit jaar zijn we begonnen met beleggen. Dat wil zeggen, met een plan en op onze gezamenlijke beleggingsrekening. Die is nu mondjesmaat gevuld, en eindelijk kan ik iets van een overzichtje maken van de gemaakte kosten. Al eerder schreef ik dat ik geen fan ben van index-beleggen & index-beleggen (ik moest even 2 links kwijt).
Maar goed. Ik heb zelf ook een index. Dit was enerzijds om mijn vrouw over de streep te trekken, anderzijds moet je ergens beginnen. Beetje jammer dat die eerste belegging gedaan werd op 2 januari…
Vanuit mijn interesse (en daaruit voortvloeiende deze hobby, en mijn studiekeuze & beroepskeuze) kijk ik graag naar beleggingen, beleggingsstrategiën en lees ik heel veel boeken hierover. De meeste hiervan zijn Amerikaans en in de meeste Amerikaanse FIRE-boeken en andere financiële boeken komen veel slimme dingen naar voren: Dollar Cost Averaging, portfoliomanagement en natuurlijk minder relevante zaken zoals capital gains tax (die wij niet kennen in Nederland), IRA’s, 401k etc. Dit laatste komt enigszins overeen met mijn “beschikbare premie” pensioen.
Maar, zoals gezegd wordt er ook veel vermeld over portfoliomanagement. En dat is in de basis natuurlijk fantastisch. In de invoering kan echter wel een risico schuil gaan, wanneer bijvoorbeeld gekeken wordt naar spreiding. Spreiden doe je in een goed portfolio op diverse fronten: eerst binnen “security bucket” en “risk/growth” bucket met daarin verschillende asset-classes (komt nog wel eens een blogpost over), maar ook binnen markten en valuta. Zo horen aandelen altijd in je “risk/growth” bucket (overigens termen van Tony Robbins, een veel geroemd auteur). Maar ook hierin diversifieer je, volgens velen bij voorkeur via index-fondsen. Nu ben ik zelf niet per se fan van index-fondsen, maar voor de meesten zijn ze goed.
Er zijn natuurlijk indexfondsen die de FTSE-world index volgen, zoals de Vanguard VWRL. Het “probleem” schuilt niet bij Vanguard overigens, maar in de FTSE All-World Index
Hoe “all-world” is de FTSE All-World eigenlijk?
Ik ben er van overtuigd dat veel mensen niet verder kijken dan hun neus lang is, en een rotsvast vertrouwen hebben in de artikelen online, in podcasts etc. in de index-fondsen. Een “All-world” fonds zal wel de wereldeconomie weerspiegelen, toch?
Sorry. Nee. Dat is niet zo. De All-world index bestaat op het moment van schrijven voor 56.38% uit Amerikaanse bedrijven en voor een nog groter deel uit bedrijven die rapporteren in dollars. Dit vooral om lokale schommelingen op te vangen omdat veel opkomende markten geen sterke munt hebben. Bovenstaande is niet per se erg, maar geen afspiegeling van de wereldeconomie. De VS is slechts 15% van de wereldeconomie. Uiteraard is een aardig deel van de Amerikaanse bedrijven (lees: allemaal) wereldwijd actief en daarmee is op zichzelf een aandeel Apple of Facebook een behoorlijk “internationaal” aandeel.
Maar daar gaat het mij niet direct om. Dit is allemaal inleiding, om te komen tot de kern: noteringen in vreemde valuta en het potentieel slopende effect. Niet zozeer op de lange termijn: de euro is gemiddeld sinds 2003 1.269 USD waard en de huidige wisselkoers van grofweg 1.20 is dus historisch niet gek.
S&P 500 in USD & EUR
Onderstaand is de grafiek van de S&P 500 index (dus niet de FTSE All-World) in zowel euro’s als dollars gegeven. Valt je iets op? Op het oog lijkt het allemaal redelijk synchroon te lopen toch? Nu gaan we iets beter kijken!
In de periode februari 2009 tot november 2009 steeg de S&P 500 van 735 naar 1095. Een plus van 49% in 9 maanden. Fantastisch! Als je nu toch eens ingestapt zou zijn op de bodem van de grootste economie…Als je dollars had gehad, tenminste. De wisselkoers deed namelijk een vrijwel even grote stap. Deze was 1.2678 op 1 februari 2009. In de grootste recessie van de eeuw (in de VS) verloor de wereld echter het geloof in de dollar als munt, en de euro steeg als een raket. Je moest in november 2009 1.5 USD betalen voor 1 EUR. Dat is 18.64% meer dan een paar maanden eerder en bijgevolg werd het rendement in euro’s bij dezelfde koersexplosie slechts 25%. Niet slecht, zeker niet. Maar lang niet zo groot.
Het probleem zit ‘m er in dat de wisselkoersen van de 2 grootste valuta op aarde als stabiel gezien worden: iets wat ze zéker niet zijn. Het gemiddelde was 1.269 sinds 2003. De piek was 1.57 op 1 maart 2008, het dal was 1.05 op 1 december 2016.
Een ander probleem is: de inkomsten in USD (zoals dividend) worden uitgekeerd in dollars maar krijg je in EUR op je bankrekening. Nu hoor ik je zeggen: maar ik heb een accumulerend index-fonds. Mooi. Maar wel in EUR. Wie zegt dat de uitbetaalde dollars niet in EUR geconverteerd worden en dán weer worden ingelegd? Dat is op zichzelf een zero-sum game zou je zeggen, behalve dat dit nooit op dezelfde dag gebeurt en er schommelingen zijn die net zo volatiel zijn als een index: 1% verschil op een dag is niets geks. Dat effect is wel beperkt.
Er is ook een meevaller: als de dollar waardeloos is (of de euro heel sterk), kun je heel veel Amerikaanse aandelen kopen voor je euro. Hier heb je zelf geen controle over in een index-fonds, maar het principe blijft gelden.
Enfin, een lang verhaal kort: index-fondsen zijn prachtig, maar niet zo divers als je zou willen (wellicht). En valuta-risico’s zijn écht: het verschil in rendement is slechts -14% in de S&P 500 sinds december 2003, met de huidige wisselkoers. Het had echter ook -65% verschil kunnen zijn (met de hoogste wisselkoers) of +66% verschil (met wisselkoers 1,05).
In 2020 is de situatie als volgt: S&P500 in USD is + 13.9%. In euro’s 3.7%. Voel je niet té veilig met valuta. Maar vrees ook niet om bij hoge wisselkoersen goedkope Amerikaanse aandelen te kopen. Je kunt dit zien als extra bescherming tegen een waardeval van het aandeel zelf.
Het jaar zit er bijna op. Nog een paar weken te gaan en we zitten in 2021. Hopelijk een wat normaler jaar dan dit jaar…
De Flops van 2020 zijn eenvoudig, maar ook op 1 hand te tellen. Helaas wel zeer langdurig: corona. Begin maart was ik voor mijn werk in Los Angeles, waar ik na een zeer lange reis bij een klant kwam om te horen dat zij nét die ochtend hun bezoekersprotocol hadden aangepast en ik dus onverrichter zake naar huis kon reizen. En daarmee begon de rest van het jaar wat in het teken stond en staat van corona, beperkingen en afstand houden. Maar veel meer Flops zijn er niet geweest: we hebben allebei werk, we zijn gezond, de kinderen zijn gezond en we vermaken ons prima. Dus ik prijs me gelukkig!
In huize Geldsnor houden wij elke maand een bijeenkomst over onze financiën: wat hebben we uitgegeven de afgelopen maand, wat is er aan inkomsten binnengekomen en wat hebben we derhalve overgehouden?
In oktober maakte ik een verwachting voor de maand november. Maar, ik zat er helaas, of eigenlijk gelukkig, aardig naast! Ik had verwacht te moeten tanken (wat klopt: iets meer dan 65 EUR was de schade). Maar, ik had ook verwacht dat we de vakantieaanbetaling zouden moeten doen van 800 EUR. Hier zat ik naast: dit was geen 800 EUR, en we hoeven pas in december te betalen: 702 EUR. December zal dus een slechtere maand gaan zijn – maar toch ook weer niet, dankzij de eindejaarsbonus van mijn Lieftallige Echtgenote.
We waren ook al een poos op zoek naar (exact dezelfde als elders in het huis) gordijnen voor aan de achterzijde van het huis. Die waren EINDELIJK weer te bestellen en dat hebben we dus gedaan (bijna 400 EUR) en de beplanting van de voortuin hebben we aangeschaft: iets meer dan 150 EUR. Al met al was het een zeer goede maand: de zorgbonus werd in november betaald en die was niet gebudgetteerd vanwege onduidelijkheid of mijn vrouw er wel of geen recht op had.
Op het gebied van “asset management” was november een meer dan uitstekende maand. Het portfolio aan beleggingen werd 18,5% meer waard (ja, in 1 maand) en ook het pensioen-portfolio deed het goed met een plus van 7,5% in een maand.
Zonder al teveel details te geven, ben ik werkzaam bij een bedrijf waar ik in het management team zit. Al geruime tijd (echt: geruime! tijd) hebben wij het met onze “Angel Investor” over het verdelen van een deel van het eigendom tussen ons (de werknemers van het eerste uur, niet alleen management) en hemzelf.
In eerste instantie ging dit om een pure aandelen-verdeling. Langzaam (nogal abrupt, eigenlijk) werd dit gewijzigd: het werden certificaten van aandelen. Hetzelfde financiële voordeel, maar geen zeggenschap en stemrecht. Het voordeel is dat het anoniem is (in tegenstelling tot aandelen van een BV), maar het nadeel is dat we als werknemers geen enkele zeggenschap hebbeb. Een papieren zeggenschap: de Angel heeft sowieso een meerderheidsbelang.
Enfin, er is een hoop op & neer gemaild met advocaten, notarissen en dat soort volk. Ik ben er geen fan van. Nooit geweest. Langzamerhand, met het voortschrijden der tijd, is het schema echter nog verder afgegleden. In plaats van aandelen bij oprichting, is het hele “plan” gewijzigd naar een retentieschema: pas op een bepaalde datum, vrij ver in de toekomst, worden de rechten omgezet in de genoemde certificaten. Tenzij er eerder een exit is uiteraard.
Dit doet mij nadenken. Wil ik dit wel? Ik hoor je denken: waarom niet? Immers, ik krijg voor “niets” een deel van het bedrijf. Niets tussen aanhalingstekens, ik was 1 van de “founding fathers”, patenthouder van enkele kerndelen van de techniek en zo nog wat dingen. Niet helemaal voor niets, maar wel zonder financiële investering van mijzelf.
Maar: ik hou niet van de druk die het mij oplevert. Ik heb een relatief vrijgevochten leven. We leven van ongeveer 60% van onze inkomsten, en hebben de mogelijkheid aanzienlijk te snijden in de kosten door bijvoorbeeld minder kinderopvang af te nemen. Dit betekent dat ik zonder inkomsten nog ongeveer 3 jaar kan leven van ons spaargeld.
Welke druk bedoel ik precies? Zoals ik eerder heb geschreven in mijn blog “als het vuur gedoofd is”, heb ik eerder het gevoel gehad in een gouden kooitje te leven met gouden handboeien. Ik wil gewoon absoluut niet dat mijn keuzes, mijn vrijheid, beperkt worden door een aandelen-deal in de toekomst. Dat ik voor mijn gevoel zou “moeten blijven” totdat deze aandelen (certificaten) hun geld waard zijn.
Ik wéét dat dit irrationeel is. Immers, ik hoef helemaal niet te blijven, ik kan er voor kiezen om gewoon eerder te vertrekken bij mijn werkgever en de rechten op de certificaten op te geven. Maar ik weet ook welke wissel het op mij trekt om ergens te blijven terwijl ik het niet meer naar mijn zin heb. En dat is wel wat zo’n document teweeg kan brengen. Aan de andere kant; het is een bedrijf met potentie en “mijn deel” kan betekenen dat ik bij een “exit” in 1x klaar ben met FIRE.
Ben ik gek? Moet ik me daar maar gewoon overheen zetten? Of moet ik bij mijn gevoel blijven?
Vanaf 21 december wordt Tesla opgenomen in de S&P 500. Los van wat ik daar zélf van vind als zelfverklaard Boomknuffelaar die 2 elektrische auto’s (waarvan 1 PHEV) op de oprit heeft staan, vind ik er als belegger iets van. Dit relaas gaat dus niet over Tesla als bedrijf, of als waardeoordeel over Musk.
Nee, dit gaat over de WTF-impact die dit heeft op ETF’s: Exchange Traded Funds. Er zijn heel veel verschillende ETF’s, maar er is een groot aantal “trackers” die een volledige index volgen. Dit is zelden de volledige index, maar meestal een opbouw die het gedrag van de index zoveel mogelijk nabootst. Nu werkt een Index zoals de S&P 500 in de basis heel simpel: als je 100 bedrijven hebt, die allemaal een koers hebben van 10 USD per aandeel, dan is de Index 1000 punten waard. Echter, buiten deze basis om is het véél complexer.
De S&P 500 is namelijk een “weighted” index. Dit betekent dat de verhouding niet 1-op-1 is: de weging van Bedrijf A staat gelijk aan:
Weging A = bedrijfswaarde A / alle bedrijven in de index
Als een bedrijf meer waard wordt, dan is zijn weging groter. En daar schuilt het gevaar / wringt de schoen / speelt de onwetendheid van beleggers / zit de reden waarom ik niet in Trackers beleg.
Trackers volgen de brede economie
De S&P 500 (en andere indices) worden geroemd om het “volgen van de hele economie” van in dit geval de VS. Helaas, dit is niet het geval. De zware jongens trekken de kar. De 10 grootste bedrijven in de S&P 500 vertegenwoordigen iets meer dan 28% van de waarde van de gehele S&P. Deze 10 zijn (op volgorde van weging, 30 oktober) Apple, Microsoft, Amazon, Facebook, Alphabet A, Alphabet C, Berkshire Hathaway, Johnson & Johnson, Procter & Gamble en Nvidia. Niet echt een diverse club. Bij het volgen van de S&P 500 belegt u dus voornamelijk in High-tech.
Dat de S&P 500 hoge toppen scoort in de Corona-crisis is dan ook nauwelijks verwonderlijk: de nauwelijks getroffen of zelfs zéér welvarende bedrijven vertegenwoordigen een groot deel van de waarde van deze index. Ook de overige bedrijven zoals J&J en P&G zijn niet getroffen door de pandemie, zelfs in tegendeel. Of het dus een goede afspiegeling is van de wérkelijke stand van de economie, kun je je afvragen. Waar is de energie-sector (gedeeltelijk in Berkshire, maar dat bedrijf is een index op zich), maakindustrie, kleding, vastgoed, medische apparatuur, infrastructuur en alle andere dingen die we in het werkelijke leven nodig hebben?
Vanaf 21 december dus: Tesla
Vanaf 21 december komt hier Tesla bij, vermoedelijk op de 7e plek. Dit is in ieder geval een maakbedrijf (met een waardering als een Tech-bedrijf). Maar wat is nu mijn probleem? Welnu, los van het feit dat een weighted-index geen goede afspiegeling is van de economie zoals hierboven uitgelegd, het volgende:
Doordat een aandeel opgenomen gaat worden in een index, worden er automatisch meer aandelen van gekocht en gaat de koers dus automatisch omhoog. De “trackers” moeten immers het aandeel kopen om het onderdeel te maken van het index-volgen. Als het een klein bedrijf is maakt dit weinig uit: van een kleine toevoeging in een index heb je geen aandelen nodig om toch hetzelfde gedrag na te bootsen. Maar bij een top10-waardering heb je geen keus. Het is niet mogelijk om een goede afspiegeling te maken van de index zonder 1 van de top10 aandelen te houden in gelijke proportie.
Het aandeel zal dus gaan stijgen, zónder dat er ook maar iets verandert in de fundamentele bedrijfsvoering. De waardering van het aandeel is al zeer hoog en wordt nog verder buiten proportie getrokken doordat het aandeel in een bepaalde index wordt opgenomen. Indien later blijkt dat de beloftes niet nagemaakt kunnen worden, dan zal een koers zonder fundament (zoals “assets” in de vorm van fysieke bezittingen zoals grond, fabrieken en cash-equivalenten) als een plumpudding in elkaar klappen. Bij bedrijven met een grote waardering betekent dit een risico op een kettingreactie, waarbij mensen hun S&P500-ETF verkopen waardoor ook de koersen van andere bedrijven lager worden. En daarin schuilt mijns inziens het gevaar, gezien het zeer volatiele verleden van een bedrijf als Tesla.
Voorlopig hou ik het dus gewoon bij mijn eigen samengestelde index, met beheerkosten van vrijwel 0%, afgezien van de aankoopkosten van ongeveer 2 EUR per transactie.
De meeste mensen zijn ergens latent wel bekend met de Nibud-buffergetallen en spaarregels. Ik denk echter, dat de meeste mensen niet weten wat het nu eigenlijk inhoudt. Het Nibud zegt namelijk niet dat je 10% van je inkomen moet sparen.
Nee, het Nibud geeft aan dat je 10% moet sparen als buffer voor onverwachtse uitgaven. En dat is toch weer iets heel anders dan sparen…
Verschil tussen “buffer” en “sparen”
Eigenlijk is het verschil vrij simpel. Zoals het Nibud zegt, heb je een buffer om er voor te zorgen dat er bij tegenvallers geen aanpassing in de levensstijl noodzakelijk is of een lening aangegaan moet worden. Genoemde voorbeelden zijn onderhoud aan het huis & tuin, vervanging van inventaris, auto’s en onverwachte rekeningen (al kan een goede administratie daar natuurlijk uitkomst in bieden).
Een buffer is NIET bedoeld voor andere dingen, zoals werkloosheid en plannen voor je pensioen of vakantie. De vaak genoemde 10% van het Nibud (spaar 10% van je netto-inkomen) zijn uitsluitend bedoelt voor de opbouw van de buffer.
Wil je meer sparen? Dan doe je dit dus niet met de 10%. Je moet dus méér sparen dan 10%, als je vermogen wilt opbouwen en grotere plannen hebt. Het plaatsen van een dakkapel, warmtepomp en keuken zoals in ons geval komt dus niet goed met 10%.
10% in onze praktijk
In onze uitgaven-rubriek is al te zien dat wij doorgaans meer sparen dan 10%. We hebben een relatief kleine “buffer” zoals het Nibud deze bedoelt heeft. De rest wordt gespaard voor diverse doeleinden zoals de eerder genoemde dakkapel, warmtepomp en keuken die er volgend jaar bij komen.
We hebben ook minder buffer nodig: onverwachtse rekeningen hebben we zelden: abonnementen hebben we niet en de rest wordt minutieus bijgehouden in excel. Ook hebben we geen eigen auto’s: ik rij in een auto van de zaak en mijn vrouw rijdt ook in een lease-auto. Dat maakt het niet goedkoop, maar heeft wel het voordeel dat er nooit onverwachtse kosten zijn.
Het onderhoud van de tuin is natuurlijk vrijwel gratis. Akkoord, af en toe gaat de heggenschaar kapot (en die kost ~120 EUR als accu-uitvoering, dus 2 EUR per maand als deze 5 jaar meegaat) en misschien de grasmaairobot. In alle eerlijkheid zijn dit geen uitgaven die wij vooraf reserveren in een buffer. Iedere maand blijft er ongeveer 3.500 EUR vrij besteedbaar inkomen over om uit te geven zoals we willen. Daar kan een dergelijke uitgave dus wel vanaf. Bovendien is een dergelijk voorval niet urgent: je kunt de uitgave gemakkelijk uitstellen.
Anders wordt het bij wasmachines en drogers. Met ons gezin is de wasmachine essentieel. Een droger een stuk minder, we kunnen het altijd op de waslijn hangen. Maar ook hiervoor geldt dat de uitgave makkelijk gedaan kan worden.
De buffer houden wij enkel aan voor het geval van plotselinge werkloosheid. Ik heb ooit in de omstandigheid verkeert dat mijn werkgever failliet ging en mijn salaris niet betaalde. Het UWV betaald dan keurig een (deel van je) salaris door, maar daar zit wat vertraging in. De eventuele uitkering (70% van het maximumdagloon) is in ons geval ruim voldoende om van te leven zonder aanpassingen te doen. Het gaat dus puur om het opvangen van de eerste 6-8 weken waarin we geen salaris zouden ontvangen.
Conclusie: als je een (financieel) stressloos leven nastreeft, zul je meer moeten sparen dan 10%. De 10% is voor je minimale buffer, maar als je meer overhoudt kun je tegenvallers makkelijk opvangen van je gewone lopende rekening. Het geld wat je overhoudt kun je gebruiken om de vaste lasten te verlagen: lagere hypotheek, zonnepanelen, isolatie, warmtepomp. Of natuurlijk beleggen/investeren.
Als kind van de jaren ’80 kreeg ik te maken met een prestatiebeurs toen ik ging studeren. En bij het opgeven van mijn studie (ik heb deze niet afgemaakt*) werd deze prestatiebeurs, plus het extra geleende geld én de OV-kaart omgezet in een studieschuld. Die betaal ik inmiddels al jaren terug, waardoor ik bijna aan het eind zit. Ook mijn vrouw heeft een studieschuld en omdat zij haar studie wel heeft afgemaakt is zij later gaan terugbetalen. De totale studieschuld is (was) 20.000 EUR.
Deze betalen wij terug met het minimale bedrag wat mogelijk is: een kleine 160 EUR per maand. We kunnen het sneller aflossen, maar waarom zouden we?
Voordelen (en nadelen) van een afgeloste studieschuld
Het aflossen lijkt me 3 voordelen te bieden: 1. Het is een extra vinkje om te zetten: geen schuld en dus meer overzicht 2. Het levert een grotere “cashflow” op: het scheelt toch 160 EUR per maand 3. Je kunt een grotere hypotheek krijgen.
Allemaal waar. Maar om dat te realiseren (en dat zijn de nadelen) moet ik wel een grotere hoeveelheid cash nú investeren in die studieschuld. Dit geld gaat uit de buffer en naar een plek waar het nooit meer uit komt. Dat is logisch: het is een schuld en die moet je afbetalen. Maar wel een schuld met exact 0.0% rente, bij de Rijksoverheid. Gezien we door mijn excel-hobby geen gebrek hebben aan overzicht en we 160 EUR per maand meer of minder niet zo spannend vinden, vallen deze redenen af.
Ik kan me voorstellen dat voor starters of mensen met een beperkter budget het verkrijgen van een hogere hypotheek een argument kan zijn. Met onze loan-to-value van ongeveer 80% (op basis van taxatie, WOZ loopt 2 jaar achter) en nog geen 50% van ons maximum, valt dit argument af.
Ergo: ik hou het geld liever op de bank. Mocht het rentebeleid (flink) wijzigen, dan maken we de berekening opnieuw. In februari 2022 is mijn deel van de studieschuld afgelost. Die van mijn vrouw loopt tot 2028.
* Later heb ik mijn HBO in deeltijd afgemaakt (zonder stufi) en een universitaire master gedaan (zonder stufi maar met levenlanglerenkrediet, die bedraagt 9.000 EUR en moet vanaf 2022 terugbetaald worden vermoedelijk, al heb ik gebudgetteerd vanaf januari 2021 -> update: dit wordt 2022, meevallertje).
In huize Geldsnor houden wij elke maand een bijeenkomst over onze financiën: wat hebben we uitgegeven de afgelopen maand, wat is er aan inkomsten binnengekomen en wat hebben we derhalve overgehouden?
Oktober was een bijzonder goede maand, zelfs bijna de beste van het jaar. Het was een beroerde maand op de beurs, waardoor pensioen & beleggingsportfolio nauwelijks groeiden ondanks een inleg van bijna 1000 EUR. Maar, het is ook de eerste maand geweest waarin we nauwelijks verzekeringskosten betaalden (omdat we in september een jaar vooruit hebben betaald) en waarin we minder voor de kinderopvang betaalden omdat Oudste Zoon 1 dag minder naar de BSO gaat vanaf deze maand (en die rekening kwam in oktober). Echter: we hebben ook een correctie gekregen voor de kinderopvangtoeslag door een hoger inkomen (wegvallen bepaalde aftrekposten voor studie en dus een hoger verzamelinkomen).
Primeur: we hebben de hele maand oktober niet getankt!
Iedere maand, kwartaal en jaar komt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) met cijfers over de inflatie van de afgelopen periode, in vergelijking met een andere periode. Als de prijzen stijgen (en je dus minder kunt kopen), dan spreek je van inflatie. Als je met dezelfde euro meer spullen kunt kopen, is er sprake van deflatie.
Uiteraard hangt hier een hele methodiek aan vast, die nodig is om van maand tot maand te kunnen vergelijken maar ook met andere landen. Deze methodiek is complex, en uitgebreid.
“De afdelingen zijn onderverdeeld in groepen, klassen en subklassen. In totaal omvat de CPI 14 afdelingen, 50 groepen, 87 klassen en 187 subklassen. De weging telt op tot 100 000 punten. De gemiddelde omvang van een groep is 2 000 weegpunten, van een klasse is dat 1 149 weegpunten en van een subklasse 535. Een subklasse omvat dus gemiddeld minder dan 0,6 procent van de bestedingen.” (CBS CPI – Achtergrond jaarlijkse basisverlegging 2020)
In bovenstaande taartgrafiek staan alle categoriën. Er staat ook uitgelegd in het rapport hoe werkt etc. Een aantal categoriën gebruik je natuurlijk niet maandelijks (stoffering, huishoudelijke apparaten, kleding & schoenen, restaurants & hotels). En anderen maar zeer sporadisch.
Voor ons persoonlijk geldt: wij drinken geen alcohol en we roken niet. Enige prijsontwikkeling hierin wordt wel meegenomen door de het CBS, maar heeft geen enkele invloed op ons (2681 van de 100.000 punten)
Exact hetzelfde geldt bij ons voor elektriciteit (we wekken >100% van onze elektriciteit zelf op) en brandstof: we rijden voornamelijk in de lease-auto en de andere auto rijdt ook elektrisch (op onze eigen stroom).
Voor anderen gelden andere maatstaven: een vegetariër wordt niet beïnvloed door prijsstijgingen in de categorie vlees (de grootste waarde binnen “voeding”) , maar de persoonlijke inflatie wordt meer bepaald door het stukje “groenten”. Maar ook koffie telt bijvoorbeeld 4x zo zwaar mee als thee (285 vs. 47 punten, tov. de 100.000 die genoemd zijn).
Inflatie van woonlasten & vervoer
Voor woonlasten heeft het CBS een bijzondere methodiek: voor huurders geldt een andere waarde dan voor woningeigenaren. Namelijk 7287 punten versus 13.987 punten voor woningeigenaren. De inflatie voor woningeigenaren telt dus zwaarder dan voor huurders. Dat vind ik niet alleen vreemd, maar ook gewoon “fout”. Mijn hypotheek staat voor tientallen jaren vast. Rekenen met een “toegerekende huur” is een methodiek, maar het verandert op geen enkele manier mijn uitgaven. Het toerekenen van meer of minder huur aan mijn eigen woning doet dus niets aan de woonlasten.
Iets soortgelijks geldt (in mijn geval) voor elektriciteit. 1295/100.000 punten zit in “elektriciteit” en nog eens 2300 in gas. Voor zuinige gebruikers heeft de inflatie op deze posten dus veel minder invloed.
In ons geval geldt ook nog eens dat we elektrisch autorijden (en voornamelijk met de zakelijke auto). Er is dus geen sprake van “inflatie” voor ons van deze kostenpost.
Conclusie
De conclusie is voor mij helder: “de” inflatie bestaat niet. Inflatie is zeer persoonlijk en afhankelijk van je eigen omstandigheden. Des te meer je consumeert uit categoriën waar veel prijsstijgingen in plaatsvinden, des te groter je blootstelling aan inflatie. Minder blootstelling aan inflaterende categoriën geeft een veel lagere inflatie.
Voor de populatie als geheel zal de inflatie correct zijn. Maar je kunt het niet toepassen op je eigen situatie.
