Er wordt luid geapplaudiseerd voor de enorme stappen die gezet worden tijdens de COP26. Zo is er een nieuwe overeenstemming bereikt over het stoppen van ontbossing en is er besloten door een hele groep landen om te stoppen met het investeren in fossiele energie. Dat wil zeggen: men stopt met buitenlandse investeringen.
Wat betekent dit concreet? Ik denk dat er niemand is die het weet. Officieel is het dit: “Het gaat om het beëindigen van overheidsinvesteringen in fossiele energieprojecten in het buitenland, zoals de zoektocht naar nieuwe olievelden of de aanleg van gascentrales.”
Leuk bedacht. Maar een kleine newsflash: overheden doen hier geen investeringen in, doorgaans. Dit wordt door private partijen gedaan zoals Shell, BP, Fugro, Exxon, Statoil en duizenden anderen. Het gaat in totaal om 15.4 miljard EUR aan bijdragen vanuit de overheid.
Maar betekent dit dat er geen subsidies meer verstrekt worden voor dergelijke projecten? Of dat vergunningen worden ingetrokken? Of betekent het dat bedrijven die in deze landen geen nieuwe velden en mijnen mogen zoeken?
Het probleem is “buitenlandse” investeringen
Los van het ontbreken van een zeer concreet raamwerk op dit moment, dringt zich onmiddelijk een vraag bij mij op. Aangenomen dat private partijen (bedrijven) gewoon door mogen investeren waar ze willen, lost het in de eerste plaats al weinig op. De benodigde miljarden voor exploratie en exploitatie komt vanuit bedrijven.
Maar ook het woord “buitenlands” geeft me een “unheimlich” gevoel.
Akkoord, (bijvoorbeeld) de Amerikanen doen dan geen investeringen meer in het buitenland. Maar dit betekent niet dat de genoemde 15 miljard gespendeerd gaan worden aan iets anders. In plaats daarvan kan het ook geïnvesteerd worden in binnenlandse exploratie en ontginning. Daar schieten we dus weinig mee op: het voorkomt alleen het rondpompen van geld. Het komt immers niet zelden voor dat er elders geïnvesteerd wordt en projecten in eigen land “funding” aantrekken vanuit andere landen.
Een genoemd voorbeeld in het artikel van nu.nl is verzekeraar Atradius. Echter, het is zeer goed mogelijk dat een dergelijk bedrijf niet onder deze noemer valt. Voor de volgende redenen:
1. Verzekeringen verstrekken is geen investering, maar een risico-afdekking met een premie en mogelijk een onderpand.
2. Atradius is een private partij en geen land
3. Vallen verzekeringen aan bijvoorbeeld Shell (Nederlands/Brits) hier wel of niet onder?
Juridisch kun je dit in woorden vatten waardoor er niets gebeurd. Ondertussen staat de hele groene goegemeente te juichen vanwege deze “verregaande concessies” die geen barst oplossen. Het geld wordt niet weggehaald uit de fossiele industrie en elders ingestoken, het wordt alleen niet meer naar een ander land gebracht.
Beter was geweest als de landen simpelweg besloten hadden om geen nieuwe concessies te vergunnen en nieuwe exploraties te verbieden. Het vrijgekomen geld kun je dan besteden aan transitie en het voorkomen van emissies.
Minimale bedragen…15 miljard is een lachertje
15.4 miljard dollar zal dus binnen de grenzen van de landen gehouden worden. Goede score voor de fossiele industrie, en hiermee zelfs de handen op elkaar te krijgen van “de tegenstander”.
Maar weet je hoeveel geld er omgaat in exploratie & productie, jaarlijks, op wereldschaal? 2.100 miljard USD. 15 miljard is dus ongeveer 0.7%.
Ik ben dus helemaal niet zo optimistisch over deze grote toezeggingen, en begrijp eerlijk gezegd niet hoe makkelijk men zich met een kluitje het gras in laat sturen. COP26 is de flop zoals die verwacht werd – maar met een mooi groen gewassen mouwtje.
Ik ben er mee eens dat het een grote flop is, zoals ook verwacht werd: veel beloftes, weinig daden. Om het een ultieme aflieding te noemen vind ik een beetje ver gaan.
Grote woorden, weinig inhoud…. Ik ben niet verbaasd. Maar daarbij komt nog het volgende waar geen woord over is gerept.
Hoe zit het met controle op de uitvoering hierop? ow wacht…. Juist ja, dat is er niet. Dus zoals altijd zal er weinig wijzigen.
Mijn persoonlijke mening? Zoals je zelf al terecht aangeeft zijn de bedrijven die de controle hebben op wat er gaat gebeuren en waar de wereld heen gaat. De landen zelf zijn enkel het bestuursmiddel wat voor mogelijkheden er in een land mogelijk zijn.
De kracht van een land is inmiddels zo afgenomen ten op zichtte van de bedrijven dat zolang er geen commitment komt, en onafhankelijke controle, het niet opschiet.
Misschien maak ik geen vrienden, maar aan het niveau van dergelijke groene groeperingen heb ik wel eens vaker getwijfeld. Er hoeft maar een uitspraak te worden gedaan of men staat op de barricades, of het nu positief of negatief is. Denk inderdaad eerst even na wat het betekent, welke belofte is gedaan, hoe je het naleeft en welke consequenties er zijn. Overheden zijn niet gek, ze kleden het zp in dat er altijd kan worden gedraaid.