Oh, wat heerlijk voor een blogger als ik. De energiecrisis geeft eigenlijk élke dag wel aanleiding tot een blogje. Vandaag is het onder andere het CBS wat becijferd dat Nederlandse huishoudens 16% minder gas hebben verstookt. Wat goed!!! Nee, beschamend. Het is namelijk een vergelijking tussen de eerste helft van 2021 en 2022. En in 2021 was het maar liefst 18.7% “kouder” dan in 2022. Dat wil zeggen: koude voor de relevante stookperiode die in 2021 duurde van januari t/m mei.
Verhoudingsgewijs hebben huishoudens dus méér gas verstookt, dan het jaar ervoor. Goed bezig, lieverds! (Geldsnor zit uiteraard een stuk lager, wij hebben ons energieverbruik in het huishouden terug weten te brengen met 27% tov. 2021 en 18% tov. 2020).
Maar, daar gaat deze post niet over. Nope. Deze gaat over de BTW-verlaging op energie en hoe de overheid hier toch ontzettend veel geld aan verdient.
BTW-verlaging: een stupide maatregel
Leuk hoor, de BTW-verlaging op energie vanaf 1 juli 2022. Maar ook zo stupide als je kunt bedenken. Sorry, lieve ambtenaren. Maar dit was echt een misser, al was het wel eenvoudig om te implementeren. Maar zó dom!
Grote woorden? Jep. Onderbouwing? Volgt. Namelijk: voor mensen die niet rond kunnen komen gaat een verlaging van 21% naar 9% geen zoden aan de dijk zetten. En doordat rijkere huishoudens doorgaans groter wonen én alle energiebesparingsmaatregelen hebben kunnen nemen, komt het voordeel vooral bij hen terecht.
Maar los van bij wie het terechtkomt: het verkleint de prikkel om te besparen. Hoewel de prijselasticiteit van energie nogal wat te wensen overlaat, is de prikkel toch kleiner. De rijkste huishoudens gaan niet in de kou zitten, de armste huishoudens zitten alsnog in de kou. Ondertussen wordt er toch meer gas verstookt en komt dit niet ten goede aan de besparingen.
Immers, als je de aanbodzijde niet kunt vergroten, is de enige manier om de prijs te drukken een verkleining van de vraag. Door de BTW te verlagen is er geen prikkel om de vraag te verkleinen – en blijft de prijs hoog.
En het kost de overheid helemaal niets!
Voorts wordt het (de BTW-verlaging) gebracht als iets wat geld kost. “Kijk eens hoe goed we ons best doen om de energiecrisis te bezweren”. Het kost miljarden!
Nou. Dat is niet zo. Volgens het CBS verbruikte een Nederlands huishouden 1120m3 gas en 2620kwh elektriciteit in 2020.
Dit kostte (variabele kosten) in 2020 ongeveer 1450 EUR per jaar. Exclusief dus de vaste kosten, vermindering energiebelasting en dat soort dingen. In deze 1450 EUR zit 21% BTW in het jaar 2020. Dat is ongeveer 304 EUR, per huishouden. Een snelle rekensom met 8 miljoen huishoudens leert dat de Overheid ongeveer 2.4 miljard euro aan BTW-inkomsten had op het energieverbruik.
In 2022 is de prijs een stuk hoger. Met 1 EUR per kwh en een gasprijs van 4 EUR komen we uit op 7100 EUR per jaar. 592 EUR per maand. Oef.
Dat levert de overheid bákken met geld op. Hoewel er verteld wordt dat de maatregel miljarden kost, zijn de baten van de BTW bij hetzelfde verbruik nu 5.1 miljard euro. Dat is weliswaar 6.8 miljard (!) euro minder dan zónder de verlaging – maar het is natuurlijk geen “tegenvaller op de begroting”. Niemand rekende op Prinsjesdag met de huidige energieprijzen en dus ook niet op de dito BTW-inkomsten.
Wat natuurlijk wél zo is, voor de kritische lezer: dit geld wordt niet elders besteed. Deze “elders” zou normaliter wellicht allemaal onder de 21% vallen, en in die zin is een afnemende consumptie (of verplaatsing naar een lager BTW-tarief) ongunstig voor de totale BTW-baten.
Pas als de prijzen dalen naar het niveau van 2 EUR per m3 en 0.5 per kwh, zijn de BTW-baten weer gelijk. Je rekening is dan nog steeds 175 EUR per maand hoger dan in 2020…
Tijd om écht te gaan besparen dus. Want alleen dán krijg je de prijzen duurzaam (langere tijd) naar beneden.
Bedankt weer voor deze eye-opener Snor!
Beste Snor
Aan uw uiteenzetting en de onderbouwing daarvan heb ik niets toe te voegen, die klopt als een bus.
Wat me stoort is dat u de ‘lieverds’ die u adresseert enigszins weg zet als verspillers. ‘ Uiteraard’ wordt het in huize Geldsnor veel beter gedaan, ik ben blij voor u! Ik ben zelf een van die lieverds die in een groot, niet echt goed geïsoleerd huurhuis woon. Ik doe mijn stinkende best om zuinig te zijn, maar ergens houdt het op.
Ben boven de zeventig en zou graag kleiner willen wonen, maar ja…Randstad, woningcrisis enz
Geenzins zo bedoeld – echter wordt de suggestie gewekt dat we, als Nederlanders, minder hebben verstookt dan de jaren ervoor. Dat is niet zo – het is volledig te verklaren door het warmere weer. Ik neem aan dat u toen in dezelfde woning woonde.
Sterker: ik maak me ernstig zorgen over de enorme groep die geen keuze heeft. Geen keuze om te kopen, om te isoleren, om panelen te plaatsen, warmtepomp te plaatsen etc. Daar gaat oprecht juist mijn hart enorm naar uit.
De hoesanna van het CBS is stuitend, omdat we gecorrigeerd voor weersinvloeden meer zijn gaan stoken. Niet minder…
Beste Snor,
Nog even naar aanleiding van mijn eerdere opmerking: ik heb mijn werkzame leven doorgebracht bij de Haagse departementen en ik kan u verzekeren dat de rapporten van het CPB en het CBS worden ‘ toegeschreven’ naar de wensen van de zittende regering. Ik neem ze dus niet serieus, het verhaal over het verminderende energieverbruik is dus kletskoek. Het was een zachte winter, daar heb je geen statisticus voor nodig.
Ik ben blij te horen dat u empathie heeft met mensen die weinig invloed hebben op hun (woon) situatie. Ik hoop dat u dit in gedachten houdt bij uw – overigens zeer lezenswaardige – blogs.
Marijke