De “test” betreffende financiële onafhankelijkheid…

Soms kom je van die artikelen tegen die zich uitstekend lenen voor een reactie. En zo’n artikel kwam ik gister tegen op de website van Porterenee: HOE FINANCIEEL ONAFHANKELIJK BEN JIJ? TEST HET!. En ik kon, politiek correct uitgedrukt, een kleine glimlach niet onderdrukken. De auteur van het artikel denkt duidelijk anders dan de Snor. Ik denk in systemen & modellen. Ik ben van huis uit inkoper, maar heb een MSc in bedrijfskunde, en krijg kleine kortsluitingen bij dit soort artikelen. Niets ten nadelen van het artikel en de auteur: het is op zich best goed geschreven. Maar ik krijg mijn hoofd niet om de tegenstrijdigheden heen gevouwen. Het lukt me niet. Ik krijg er koppijn van. En dat schrijf ik dus graag even van me af…

Het artikel omschrijft diverse “levels van financiële onafhankelijkheid”. Ik parafraseer ze per level, en lever direct mijn commentaar er op:

Level 1: financiële afhankelijkheid

Dit level is van toepassing op de meeste mensen: je bent voor je leven afhankelijk van de inkomsten die je krijgt van andere mensen of instanties. Uitkeringen en toeslagen worden genoemd. Loon van “gewoon werken” niet, maar ik neem aan dat ook dit bedoelt wordt.
Ik heb weinig aan te merken op het eerste level, mits werk ook meegenomen wordt. Je bent financieel afhankelijk, want zonder inkomen teer je in op het eigen vermogen. Indien er geen eigen vermogen aanwezig is, zink je weg in het moeras van schulden.

Level 2: Financiële solvabiliteit

Dit level wordt al iets lastiger. Solvabiliteit wordt (terecht) omschreven als de verhouding tussen eigen vermogen en vreemd vermogen. Wanneer je eigen vermogen groter is dan je vreemde vermogen, dan is de solvabiliteit groter dan 1. Maar vervolgens schrijft de auteur “Bereik je level 2? Dan kun je met je inkomen al je kosten, zoals je vaste lasten en afbetalingen op schuld(en), zelf betalen.”
En daar gaat het mis…Solvabiliteit heeft quasi helemaal niets te maken met de mogelijkheid om met je inkomen al je kosten zelf te betalen! In de formule van solvabiliteit komt de variabele “inkomen” helemaal niet voor. Dat is liquiditeit: de inkomsten zijn groot genoeg om de kortlopende schulden & verplichtingen te voldoen. Zoals hypotheek en kinderopvang.
Los van dit (belangrijke) semantische verschil, treed hier een stukje kortsluiting op in mijn hoofd. Je kunt namelijk heel erg prima financieel afhankelijk zijn en toch een voldoende liquiditeit hebben. Neem iemand die 5.000 EUR per maand verdient en vaste lasten heeft van 3.000 EUR per maand. Er is ruimschoots voldoende inkomen om te voldoen aan de lasten. Edoch, zonder dit inkomen is die liquiditeit er niet meer en zul je interen op het eigen vermogen. En dát gaat dan weer ten koste van je solvabiliteit…

Level 3: financiële stabiliteit

Met een inkomen wat voldoende is en een buffer van 1000 EUR wordt gesproken van financiële stabiliteit in het artikel. Die buffer is sterk persoonlijk, maar het lijkt mij nog vrij weinig “stabiel”. Zelf zou ik spreken van financiële stabiliteit als je inkomen voldoende is om kleine tegenvallers met het lopende inkomen op te vangen zónder een buffer aan te hoeven spreken. Met andere woorden: als er iets tegenzit hoef je niet aan het spaargeld te komen, je legt alleen minder in betreffende de periode.

Level 4: Vrij van schulden

Als je vrij van schulden bent kom je in level 4. Er wordt gesteld “geen enkele schuld, niks noppes nada”, en in de bijzin “maar volgens sommigen horen hypotheek en studieleningen hier niet bij”. Ik hou niet van tegenstellingen in zinnen. Zeker niet als er later gesteld wordt dat “alleen schulden die je leven niet ernstig beïnvloeden” betekent dat je schuldenvrij bent.
Ik hou niet van ambiguiteit: zolang je een hypotheek of studielening hebt, ben je niet schuldenvrij. Je hebt een schuld. Of dat erg is of niet hangt af van je liquiditeit én solvabiliteit. Zo heb ik een studielening die mooi in Box 3 aftrekbaar is, zonder rente. Daar heb ik geen enkel probleem mee en geen enkele “incentive” om die versneld af te lossen. Laat maar zo lang mogelijk staan. Echter, voor sommigen is dit wel een probleem omdat banken de maandelijkse verplichtingen wél meenemen in de berekening voor je maximale hypotheek. En dus kan een studielening wel degelijk een groot gevolg hebben voor je leven. En ook de hypotheek heeft doorgaans een vrij grote invloed op je leven.

Level 5: parttime financieel onafhankelijk

“Je bereikt level 5 als je genoeg geld opzij hebt gezet om werk te gaan doen wat minder verdient. Helemaal stoppen met werken zit er nog niet in. Maar je kunt wel kiezen voor ander werk met een lager salaris. Of parttime gaan werken bij je huidige baan.”

Aj. Ik voel een adertje kloppen en mijn linkeroog trekken. Als je liquiditeit voldoende is, kun je minder gaan werken. Ook als je wél schulden hebt. Zo gaat de Snor vanaf september minder werken (althans, wat ik minder ga werken bij de baas wordt vervangen door mijn eigen bedrijf). Is dit een probleem? Nee. Mijn inkomsten dalen dan van 4800 EUR per maand naar 3200 EUR per maand. Dit heeft geen enkele invloed op mijn liquiditeit: ik hou nog steeds geld over (maar wel minder). Heeft dit invloed op mijn solvabiliteit? Nee, ik hoef niet in te teren op mijn eigen vermogen (want de liquiditeit blijft overeind). Maar ben ik schuldenvrij?

Nee, dat ben ik niet. Ik heb een hypotheek én een studielening. Dus heb ik schulden. En die schulden zijn groter dan mijn eigen vermogen (mijn solvabiliteit is kleiner dan 1, want mijn hypotheek is ~400.000 EUR tegen een eigen vermogen van ~150.000EUR). Kan ik helemaal zonder inkomen van “derden”? Nee. Dus feitelijk zit ik in level 1, want er is een financiële afhankelijkheid. Ook al kan ik een hele poos zonder inkomsten (en dus interen op eigen vermogen), maar dat hou ik niet oneindig vol.

Level 6: financiële veiligheid

Je bent financieel veilig als je passieve inkomsten groter zijn dan je vaste lasten. Dit is een parafrasering van wat er werkelijk geschreven staat in het artikel. Maar ik vind dit een leuke zin “Het is eigenlijk nog te vroeg om helemaal te stoppen met werken. Maar je zou al wel kunnen minderen.”
In level 5 kon je toch al minder gaan werken? Dus wat voegt level 6 dan toe?

Level 7: Financiële flexibiliteit

Idem als level 6, maar dan met een hoger passief inkomen. Dit wordt omschreven als het rendement op je investeringen (al zijn er natuurlijk ook andere passieve inkomstenbronnen, maar dat terzijde want het is tenslotte een parafrase van mij). In level 7 kun je “goed” leven van je rendement, maar moet je wel flexibel zijn met je uitgaven. Wat “goed” leven is, is natuurlijk voor iedereen anders. Maar een goede tip zou zijn dat je altijd zo flexibel mogelijk moet zijn in je uitgaven.

Level 8: financiële onafhankelijkheid

Je rendement op investeringen levert genoeg op om alle kosten te dekken, ook de flexibele. Je kunt stoppen met werken. Top. Weinig op aan te merken verder. Evenals op level 9: financiële vrijheid. In dat level zou je ook wat droomgeld kunnen spenderen. Iets met tweede huizen en dergelijke.

Level 10: financiële overvloed

“We zeggen dat iemand financiële overvloed heeft als er minimaal 3x zoveel binnenkomt als je nodig hebt om al je kosten te dekken.“
Wíe zegt dat en op basis waarvan? Is het 3x zoveel als ál je kosten ten opzichte van level 9? Of ten opzichte van je normale vaste lasten en uitgaven, maar zonder het tweede huis en je boot in Marbella? Dat is mij niet zo duidelijk.

Conclusie

Deze blogpost is niet bedoeld om te “bashen”, maar slechts mijn gedachtengang betreffende tegensprekende punten. Het een sluit het ander niet uit, zeker in de lagere levels. Je kunt uitstekend liquide zijn en een lage solvabiliteit kennen. Die liquiditeit kan zelfs zo groot zijn dat je een stuk minder kunt gaan werken of voor jezelf beginnen met een flink verkleind risico. En dat met een lage solvabiliteit. Maar je kunt ook een zeer hoge solvabiliteit hebben maar een beroerde liquiditeit. Stel je huis is 1 miljoen EUR waard en de hypotheek is 500.000 EUR…De solvabiliteit is nu 2. Maar er staat 0 geld op de bank, en je wordt werkloos. De hypotheek kun je ondanks je hoge solvabiliteit niet meer betalen…Je snapt het probleem. Cash is king.

Het hele artikel komt een beetje “gekunsteld” op mij over: het is mooi om op een lijstje van 10 te komen, dus we maken er 10 levels van. En met een beetje terminologie lijkt het aan autoriteit te winnen, ook al wordt de terminologie verkeerd toegepast. Enfin. It’s just my 2 cents. Mijn eigen ideeën over fases van financiële onafhankelijkheid heb ik al uitgeschreven in een eerdere post.