De was buiten hangen in de kou: heeft dat zin?

Zo zoetjes aan is het alweer bijna midden-november. Nog 30 dagen tot de kortste dag, en daarmee dus al behoorlijk kort dag. Doordat het korter licht is en er dus minder zonlicht de aarde bereikt, wordt het kouder. Dit wordt nog enigszins gedempt door de nabijheid van de zee en de overwegende (zuid)westelijke stroming. Maar het valt niet te ontkennen: november is een maand die moeilijk als “zacht” te bestempelen valt. Gemiddeld is het in november een graadje of 7 (10-11 overdag, 3-4 ’s nachts met uitschieters naar boven en naar onder). In de meeste huizen is het niet meer warm te krijgen zonder verwarming.

Met de korte dagen en de lagere temperaturen komt er ook meer vocht in de lucht. Doordat de temperatuur lager is, is de gemiddelde luchtvochtigheid hoger buiten. Binnen is de luchtvochtigheid daarentegen weer stukken lager dan in de zomer. Dit komt omdat de vochtige, maar koude lucht van buiten wordt verwarmd en daarbij uitdroogt. Het is immers relatieve luchtvochtigheid en het relatieve slaat hier op “verzadiging van de lucht”. Warmere lucht is minder snel verzadigd en is dus droger bij dezelfde absolute hoeveelheid vocht.

Hieruit valt af te leiden dat het wasgoed binnen prima droogt: het vocht verdampt simpelweg in de warme binnenlucht. Maar buiten droogt het wasgoed aanzienlijk minder goed. En dat bracht mij tot de vraag:

Heeft het zin om in de herfst en winter de was buiten te hangen?

Dit is geen makkelijke vraag om te beantwoorden. Een aantal scenario’s kunnen we kort over zijn: het heeft géén zin om de was buiten te hangen als het regent. En ook niet als het mistig is.

Maar wat nu als het droog en zonnig is? Dat verandert de zaak!
Momenteel is de relatieve luchtvochtigheid hier buiten ongeveer 80%. Dit betekent dat er een verdampingspotentieel is: er kan nog vocht opgenomen worden in de atmosfeer voordat deze verzadigd is. Door de lage temperatuur gaat dit niet zo snel. Actueel is het 9.9C buiten, de zon schijnt hier volop en de wind is zeer zwak (2bft uit het ZW). De wind is een belangrijke factor, omdat deze de vochtige lucht afvoert.

Wat gebeurt er nu met een stuk wasgoed als je het buiten hangt?
1. De zon warmt het wasgoed op. Dit is afhankelijk van de kleur.
2. Er vindt verdamping plaats. Het vochtige wasgoed raakt zijn vocht kwijt. Hierdoor koelt het kledingstuk overigens ook weer af, want verdamping onttrekt warmte.
3. De lucht raakt direct rondom de was verzadigd met vocht.
4. Eventuele wind (of convectieve luchtstromen door warmte) voert de vochtige lucht af en voert drogere lucht aan.

Om een en ander te kwantificeren heb ik net de was buiten gehangen en een groot stuk wasgoed gewogen: een dekbedovertrek. Het dekbedovertrek is 2-persoons, donkergroen en weegt direct uit de wasmachine 2160 gram. Dit is nadat er gecentrifugeerd is op 1400 toeren.

Dit stuk heb ik dus buiten gehangen, aan een wasmolen. Dit heb ik gedaan op 10 november om 12:20 uur.

Belangrijk: haal de was op tijd binnen

Het belangrijkste vandaag gaat zijn om de was op tijd binnen te halen. Zodra de lucht verzadigd is zal er geen verdamping meer plaatsvinden. Maar nog iets: katoen is van nature hydrofiel. Ofwel: het houdt vocht goed vast. Katoen kan tot 25 maal zijn eigen gewicht aan water opnemen. Dit in tegenstelling tot nylon, wat slechts 10x zijn eigen gewicht aan water kan bevatten. Hierdoor komt het droger uit de wasmachine, maar is het ook een belangrijke stof voor sportkleding. En zijn handdoeken doorgaans van katoen en drogen die ultra-sporthanddoekjes je nauwelijks af. Dit terzijde (zijde is overigens stukken minder hydrofiel).

Op het moment dat het ’s avonds vochtiger wordt zal het katoen dat buitenhangt en al droog is, mogelijk opnieuw water opnemen uit de atmosfeer. Dit is de klamme stof die je dan voelt. Op tijd naar binnen dus, vóórdat de atmosfeer verzadigd is.

Het resultaat

Na 30 minuten buiten hangen woog het dekbedovertrek 2000 gram. Dat vind ik spectaculair: je voelt het verschil in vocht nog helemaal niet, maar er is maar liefst 160 gram water verdampt uit dit stuk stof. In een half uur, in november!

Na 2 uur buiten hangen woog het dekbedovertrek 1720 gram. Dat is een nog eens 280 gram vocht dat verdampt is in anderhalf uur.

Na 3 uur buiten woog het nog 1680 gram. Geen spectaculair verschil meer dus in dit uur en het is dan ook niet te verwachten dat het nog veel droger zal gaan worden in de komende uren. Na 3 uur (het is nu ook half vier ’s middags bijna) haal ik de was er dus af.

Uiteraard is dit ook te plotten in een grafiekje:

Conclusie: Heeft het zin om het wasgoed buiten te hangen?

Mits het buiten droog genoeg is, heeft het zeker zin om het wasgoed buiten te hangen en daarna eventueel in de droger te stoppen. Zie de resultaten uit het vorige paragraaf. Na 3 uur was er 22% van het oorspronkelijke gewicht aan vocht verloren. Ook al was het daarna nog flink vochtig, is er toch een aanzienlijk deel verdampt.
Ik heb het beddegoed alsnog in de droger gedaan, maar het is een “slimme droger”. Deze voelt de vochtigheid van de was en stopt als het droog genoeg is. Hierdoor is er uiteindelijk toch minder energie verbruikt om de was te drogen, terwijl het mij weinig moeite heeft gekost. Tenzij je het buitenhangen van grote stukken wasgoed veel werk vind.

Hoeveel energie dit bespaart heeft? Best wel veel. Water heeft een verdampingswarmte van 2256 kj per kg. Dat betekent dat er 2256 kilojoule energie nodig is om 1 kg te laten verdampen, ofwel 2,256kj per gram.

1 (één) kwh bevat 3600 kilojoule energie en is dus goed voor het verdampen van 1596 gram water. Ter vergelijking: om dezelfde hoeveelheid water aan het koken te krijgen heb je 535 kj nodig. Ofwel 150Wh. Dit kun je gevoelsmatig terugrekenen: een liter waterkoken in een waterkoker zal ongeveer 4 minuten kosten (afhankelijk van het vermogen, uiteraard). Klopt aardig!

Omdat de verdampingswarmte véél groter is dan de benodigde energie om water op te warmen is dit ook de reden waarom een droger véél meer energie gebruikt dan een wasmachine. En dat terwijl de wasmachine veel meer water verwarmd dan dat de droger moet drogen.

Mijn beddegoed is 480 gram gedroogd in een paar uur tijd. Dit betreft alleen het dekbedovertrek. Maar ik was natuurlijk niet alleen het dekbedovertrek maar ook de molton, hoeslaken, kussenslopen en het beddegoed van oudste zoon. Dit hing allemaal buiten. Ons dekbedovertrek is wel het grootste stuk. Het totale wasgoed woog 5640g toen het van de waslijn kwam. Hiervan was 29,8% het dekbedovertrek.

In totaal is er dus 1610 gram water verdampt (immers, 480 gram is 29,8% en we gaan uit van gelijkmatige verdamping), wat betekent dat we ongeveer 1 kWh thermische energie hebben bespaard. Ik zeg bewust thermische energie, want onze droger is een warmtepompdroger. Deze heeft een zogenaamde COP die rond de 4 ligt, ofwel er wordt per kwh elektrische energie 4 maal de hoeveelheid thermische energie opgewekt.

De besparing in elektrische energie is derhalve 0,25kwh. Niet spectaculair, slechts een paar cent of ongeveer 100 gram CO2. Maar het heeft me vrijwel nul moeite gekost, behalve een beetje ophangen.

Eerlijk gezegd is er véél meer water verdampt dan ik verwacht had. In de toekomst zal ik derhalve vaker de was eerst een paar uur buiten hangen (als ik de tijd heb en het droog is) voordat ik het in de droger doe (of verder binnen ophang). Nadat het uit de droger kwam woog de was 4800 gram, dus er is nog 840 gram door de droger er uit gehaald.

Noot: de enige was die hier uberhaupt de droger ingaat is het beddengoed en ondergoed. Alle overige kleding gaat aan de waslijn. Maar ook hiervoor geldt dat eerst een paar uur buiten hangen dus betekent dat er heel wat litertjes water buiten verdampen en niet in de woning terecht komen.