Een warmtekussen van Stoov: kun je daar mee besparen?

Gister keek ik mijn favoriete televisieprogramma: Expeditie Robinson. Los van het feit dat ik het enorm jammer vind wie er uit is gestemd, wordt dit programma “mede mogelijk gemaakt door Stoov Warmtekussens”.

En zo’n warmtekussen is dan ook wat mijn Lieftallige Echtgenote op haar verlanglijstje heeft gezet voor haar verjaardag. Ik vind het een intrigerend concept, waar het nodige aan gerekend kan worden. Namelijk:
1. Hoeveel warmte wekt het écht op?
2. Hoeveel elektriciteit wordt er verbruikt?
3. Hoeveel lager moet de verwarming gezet worden om een Stoov warmtekussen terug te verdienen?
4. Hoe krijgen ze zo’n onzinnige uitleg over infrarood op hun website?

Die laatste vraag is natuurlijk enigzins arbitrait zul je denken. Moet alles terugverdiend worden? Niet per se – maar we hebben maar 1 planeet. Als een dergelijk apparaat (want dat is het) zichzelf niet terugverdiend (zowel qua geld als qua CO2-emissies) is het dus slechts een simpel stukje consumentisme.

Voor deze gehele post ben ik uitgegaan van de statistieken van de Ploov. Dit artikel is nadrukkelijk niet gesponsord – en op het moment dat ik dit schrijf heb ik ook nog geen idee van de uitkomst…

Hoeveel warmte wekt een Ploov van Stoov nu echt op?

De Ploov is voorzien van een 2600mAh lithium-ion accu. Ter vergelijking: een iPhone XS heeft een accu van 2658 mAh, een iPhone 13 Pro Max een van 4352mAh. Het is dus een vrij forse accu. Met deze batterij kan het kussen 6 uur lang op 34C gehouden worden, 4 uur lang op 37 of 2,5 uur lang op 42C.

Simpel gezegd: in 2,5 uur wordt er dus 2600 mAh stroom onttrokken tegen 10V. De specificatie zegt 10.8V, maar hier is iets geks: ofwel de bijgeleverde adapter/USB-kabel is géén 2.4A of de batterij levert geen 10.8V. Een batterij/accu opladen doe je altijd met een hoger voltage dan het voltage wat deze afgeeft. Anders stroomt het de andere kant op (en ontlaadt je de accu).

De stroomsterkte (Ampere) is eenvoudig: in 2,5 uur wordt er 2600mAh onttrokken, wat betekent dat de stroomsterkte iets meer dan 1A is: namelijk 1.04. Tegen een voltage van 10V levert dit een vermogen (Watt) van 10.04W. Indien de accu 10.8V geeft, is dit 11.2W.

In één uur is dit dus 10 Wh. Ofwel 36 Kilojoule. Dit is voldoende om 8,5 liter water met 1 graad te verwarmen. Hier doen we even een botte aanname, namelijk dat de primaire focusgroep van Stoov dames betreft. Met een gewicht van 70kg is dit kussen dus eveneens in staat om uw hele lichaam met ongeveer 0.1 graad te verwarmen.

Dit is een flauwe vergelijking. Een normale ruststofwisseling waarbij je het lichaam op temperatuur houdt is ~1500kcal. Dat zijn dus 1.500.000 caloriën ofwel 6.300.000 joule per dag. 6300Kj. 262,5Kj per uur. Het vermogen van een Stoov warmtekussen is dus ongeveer 13.7% van je rustverbranding. Dat kan wel degelijk het verschil maken tussen het kil vinden of niet.

Hoeveel elektriciteit verbruikt zo’n warmtekussen?

Zoals gezegd heeft de accu een capaciteit van 2600mAh. Die wordt opgeladen met een stroomsterkte van 2.4 Ampere met een USB-kabel. 2.4A is natuurlijk 2400mAh en zonder te rekenen met verliezen duurt het iets meer dan een uur om het kussen weer op te laden: 1 uur en 5 minuten, om exact te zijn.

Het stroomverbruik zal verwaarloosbaar zijn: de accu bevat niet meer dan 28Wh aan elektriciteit (2.600mAh @10.8V). Een maand lang, elke dag het kussen opladen is goed voor minder dan 1kWh.

Hoeveel lager moet de verwarming gezet worden om een Stoov warmtekussen terug te verdienen?

Het idee is, lijkt me, dat je de verwarming iets lager kunt zetten omdat je een lokale warmtebron hebt “die ook nog eens diep je lichaam binnendringt”. Als je de verwarming lager kunt zetten, bespaar je geld (en onze planeet).
Een Ploov kost in de standaarduitvoering afgerond 90 EUR.
Laten we rekenen met een woning waarbij het aantal m3/graaddag rond de 0.4 ligt. Dat wil zeggen dat je per dag dat je de verwarming een graad lager zet, 0.4m3 gas bespaard. Laten we ook zeggen dat een kuub gas ongeveer 1 EUR kost. Voor sommigen (zoals Welkom Energie pechvogels en mensen met flexibele tarieven of die net moesten verlengen) een stukje meer, voor mij een stukje minder.

0.4m3 gas kost derhalve 40 cent. Als je dit kussen consequent gebruikt én daardoor de verwarming met één graad terugschroeft, heb je het in 225 dagen terugverdiend. Echter, je verbruikt ook elektriciteit, en in die dagen wel 6.3kWh. Het duurt nog eens 5 dagen (ongeveer) om dát terug te verdienen: 230 dagen in totaal!

Onder deze aannames kún je het kussen in één jaar terugverdienen (oktober t/m april = >230 dagen). Ik denk echter dat we allemaal weten dat je de verwarming niet de hele dag met 1 graad zult terugzetten.

De onzin over infrarood-verwarming en golflengtes

Op de website van Stoov hebben ze het over infrarood-verwarming: “Infraroodverwarming is een elektromagnetische straling die onzichtbaar is voor het blote oog.”
En: “”Wist je dat in je lamp en broodrooster ook infraroodverwarming gebruikt wordt?”

Newsflash: álle elektromagnetische straling is onzichtbaar voor het blote oog. Slechts als er een object geraakt wordt, is de absorptie zichtbaar. Dit noemen we licht: al het licht is elektromagnetische straling. Als een object “blauw” is, worden alle kleuren geabsorbeerd en alleen het blauwe gereflecteerd. De straling zélf is per definitie onzichtbaar.

Hetzelfde geldt bij infrarood. Het elektromagnetische spectrum wordt opgedeeld in de lengte van de golven. Tot pak ‘m beet 10-380nm is het ultraviolet licht. Veel vogels en reptielen kunnen dit wél zien (althans, de reflecties!). Mensen niet. Tussen de 380nm en 750nm bevinden zich de golflengtes die ons gezichtsveld bepalen: beginnend met paars, eindigend met rood. Zie daar de regenboog… Daarboven is het infrarood.

Infrarood is per definitie in het onzichtbare bereik. Deze straling levert ongeveer de helft van de warmte van de zon (de rest is zichtbaar & UV). Dit betekent niet dat IR-straling sterker is. Het totale spectrum van infrarood is gewoon veel langer (tot >2500nm), die wordt opgenomen of weerkaatst door objecten. De materiaalsoort bepaald hoe goed het wordt weerkaatst of opgenomen, en niet de kleur. Of eigenlijk andersom: de mate van absorptie zorgt niet voor een bepaalde waargenomen kleur door mensen. Daar heb je infrarood-camera’s voor.

Ieder object straalt zelf warmte uit in het infrarood-bereik: “black body radiation”. Dit kun je zichtbaar maken met een infrafroodcamera. Geldsnor heeft er zelf één in zijn bezit, want dit hoort bij zijn dagelijks werk. Dus ja, ik weet het een en ander van licht…

Een paar quotes van Stoov:

“Korte golf infrarood

De korte soort kun je herkennen aan een felle rood-oranje kleur. Deze soort zit in je broodrooster, maar wordt bijvoorbeeld ook gebruikt voor terrasverwarming. Deze warmte is super intens en wordt daarom voor het verwarmen van mensen, alleen op afstand gebruikt. Bij blootstelling op te korte afstand, kun je je verbranden.“

Wát een onzin! De korte golf infrarood, ofwel “Near InfraRed” of NIR kun je herkennen aan het feit dat de zon ongeveer 50% van zijn energie hierin uitstraalt. De straling ís onzichtbaar. Uiteraard verbrand je als je te dichtbij de zon komt. Echter, dat warme gevoel als je buiten zit in het zonnetje komt exact van deze golflengte: 750-2500nm!

Dan de midden-golf. “De medium soort kun je herkennen aan een donkerrode kleur. Ook deze warmte is intens, maar hier kun je dichterbij van genieten. Deze manier van verwarming is bijvoorbeeld perfect voor je woon- of badkamer. Maar wordt ook in een infraroodsauna gebruikt.“
Wederom nonsens. Infaroodverwarming heeft geen kleur. Er zijn wel terrasheaters die oranje zijn. Die hebben vaak een tweeledige werking: convectie en straling. De verwarmingselementen worden warm en daardoor gáán ze stralen (black body radiation). Het zou wat zijn als je infrarood-paneeltje van de hitte oranje wordt. Dan moet je écht met spoed de stroom afsluiten en de brandweer bellen.

FIR: Lange golf infrarood

“Dit is de soort in jouw Stoov® product. Deze is geschikt voor het direct opwarmen van je lichaam. De straling voelt fijn aan door optimale verdeling op je huid en is voor plaatselijke verwarming de beste optie. Met FIR stijgt je lichaamstemperatuur en krijg jij het warm, terwijl de lucht om je heen misschien koud is. Het werkt het beste als je directe aanraking hebt met de straling. Dus zorg dat je lekker gaat zitten of liggen op jouw Stoov® kussen, met zo min mogelijk afstand ertussen.”

Hehe, eindelijk een keertje iets dat klopt. Ja, FIR dringt tot 4cm diep je lichaam in en verwarmd daar het water in je lichaam. Je warmt op van binnenuit. Dit is het principe van een magnetron, maar dan op nét kortere golflengtes. Het FIR-bereik gaat namelijk over in het microgolf-bereik. Wees niet bang: de magnetron in je huis werkt met veel langere golflengtes. Je wordt er dus niet “gaar” van.

“FIR ioniseert op het elektromagnetische spectrum. Dit betekent dat moleculen en atomen in je lichaam omgezet worden in ionen.“

Klinkt goed. En eng. En vooral: wat bedoelen ze er mee? Ten eerste is ionisatie iets wat continu plaatsvindt in je lichaam. Het opnemen van calcium in je bloed (vanuit je botten), de meeste spijsverteringsprocessen en het onder controle houden van homeostase in zijn algemeenheid wordt voor een belangrijk deel geregeld door ionisatie. Niet door straling van licht, uiteraard, maar door chemische processen in het elektrolyt wat je bloedplasma is.

Bij ionisatie wordt er een elektron toegevoegd of onttrokken. De vraag wat ze er mee willen zeggen is onbeantwoord. Maar het is vooral onzin…

Ioniserende straling bevindt zich in de zéér korte golven. Ze zijn het bekendst als “radioactieve straling”. Los van het feit dat UV, zichtbaar licht en IR geen ioniserende golflengtes zijn, is ook de benodigde energie veel te laag.

“FIR zet positief geladen deeltjes, die zorgen voor pijn, om in neutrale of negatieve ionen. Minder pijn dus. Ook zet FIR je haarvaten uit en verbetert daarmee je bloedcirculatie. De stroom van zuurstof en voedingstoffen in je lichaam neemt hierdoor toe en zo worden opgehoopt afval en gifstoffen beter afgevoerd. Als resultaat heb je een rustgevend gevoel terwijl je spieren en gewrichten ontspannen.“

Pijn wordt niet veroorzaakt door positief geladen deeltjes. Positief geladen deeltjes, ofwel cationen, zijn onder andere calcium, zout, magnesium en velen meer. Deze verliezen een elektron (en worden dus positief geladen) om zich te binden aan een ander atoom of molecuul. Dat is een wezenlijke functie en veroorzaakt geen pijn. Het is zelfs noodzakelijk voor celfuncties…

Dat het je haarvaten uitzet en de bloedcirculatie verbetert is niet per se hetzelfde. Haarvaten zijn doorgaans gesloten omdat je lichaam dit wil. Het is een methode om de bloeddruk te reguleren. Het openzetten van de haarvaten resulteert in een verlaagde bloeddruk en moet dus per definitie ook andere reacties geven. Het zou er ook voor zorgen dat je veel warmte verliest. Dat is namelijk de primaire functie van de haarvaten in de huid: open gaan als je het warm krijgt, zodat er warmte verloren raakt vóórdat je begint te zweten. De meeste afvalproducten in je lichaam hopen zich overigens op in spieren en lymfes, en niet in de haarvaten.
Ook krijg je niet meer zuurstof en voedingsstoffen in je lichaam. De hoeveelheid zuurstof wordt gereguleerd door je longen (hoeveelheid) & hart (stroomsnelheid) en bloedvaten (waar mág het heen. Na een maaltijd naar je darmen, bij het sporten naar de gebruikte spieren).
De hoeveelheid voedingsstoffen wordt gereguleerd door je spijsverteringskanaal en hormonen& eiwitten zoals insuline en tientallen anderen. Daar gaat dat kussen niets aan veranderen.

Conclusie over Stoov

Ik kan me goed voorstellen dat het zeer comfortabel is om een warm kussen op de bank te hebben. Of de verwarming daarmee lager kan, is een andere vraag. De gezondheidsclaims lijken me, met al mijn gebrekkige kennis (die niet zó gebrekkig is) totale nonsens.

Of ik het als cadeau zal kopen voor vrouwlief weet ik nog niet. De gezondheidsclaims van ieder bedrijf die niet minimaal de onderzoeken (peer-reviewed in goede journals) kan publiceren en niet minimaal een arts in dienst heeft, neem ik nooit serieus. Dus daar zou ik normaliter niet naar kijken. De onzinnige claims maken me verder wel sceptisch…