Energie: afrekening november

De maand november zit er al een tijdje op. En zoals onlangs al beloofd in mijn blogpost “hoe bevalt het leven als energiespeculant“, geef ik een beter inzicht in de daadwerkelijke afrekening van november voor de gas en elektriciteitsrekening.

De vaste lezers weten het inmiddels: ik heb sinds eind oktober een dynamisch energiecontract. Ieder uur andere prijzen voor elektriciteit en iedere dag andere prijzen voor gas. En manmanman. Wat wás november een interessante maand als energiespeculant. Niet normaal meer! De volatiliteit was enorm, en dus ook de mogelijkheid om te profiteren van de lage tarieven. In deze blogpost ga ik eerst eventjes in op de keiharde eurootjes en de gevolgen, daarna neem ik jullie mee in de interessante verschijnselen in de prijsvorming en de implicaties die dit potentieel heeft voor zonnepanelenbezitters en elektrische rijders.

De daadwerkelijke kosten

Een dynamisch energiecontract werkt met voorschotten. Deze voorschotten hebben een aantal variabelen: volume en prijsinschatting.
Het volume is eenvoudigweg het aantal af te nemen kwh’s en m3’s voor jouw huishouden. In mijn geval was dit voor november 865 kwh en 85m3 gas. De prijzen waren (exclusief ODE & energiebelasting en de BTW over deze 2 posten) ingeschat op grofweg 43ct per kwh en 1,79913 EUR per m3.

De gerealiseerde prijzen lagen daar vér onder. Voor elektriciteit heb ik een prijs weten te realiseren van 0.1322 EUR en voor gas 1.03 EUR. Dat is nogal een verschil.
Dit heeft ook de nodige gevolgen voor de afrekening. Temeer omdat het volume ook een stuk lager was dan ingeschat. Slechts 30m3 gas en 643kwh.
Op een voorschot van 394.53 EUR voor elektriciteit is nu 283.72 EUR verrekend. Voor gas was dit een voorschot van 201.15 EUR, waarop we 117.60 EUR verrekend krijgen.

Dat wordt verrekend met het voorschot voor de maand januari. Voor januari verwacht EasyEnergy dat wij 1085kwh gaan gebruiken tegen 0.46 EUR en 121 m3 gas tegen 1.83317 EUR. Het voorschot is 802.40 EUR, waarop we 401.32 EUR verrekend krijgen. We betalen dus “slechts” 401.08 EUR. Samen met de teruggaaf van Greenchoice (-370 EUR) en de compensatie van 190 EUR levert dit een kostenpost op van netto…-160 EUR. (Dit tegenover een kostenpost van ruim 1100 EUR in november).

Voor wie zelf de rekenmachine erbij heeft gepakt en bovenstaande bedragen (per volume) niet kan rijmen met eindbedragen: dat komt door de manier waarop de voorschotten voor ODE en energiebelasting verrekend worden. Zie daarvoor de blogpost over hoe het dynamische energiecontract werkt.
Noot: EasyEnergy heeft het prijsplafond nog niet verwerkt in het voorschot, omdat er nog geen eenduidige regels zijn omtrent de implementatie. Het kan dus alleen maar meevallen.

De energietarieven in november op een dynamisch contract

Aan het begin refereerde ik al eventjes aan de volatiliteit. Daar heb ik uiteraard grafiekjes van. Maar eerst even wat cijfers: de laagste prijs voor aardgas was in de maand november 0.29 EUR per m3 op 2 november. De hoogste prijs was 1.40 EUR per m3 op de 30e. Een verschil van een factor 4.8. Beide tarieven zijn excl. energiebelasting en BTW. Inclusief deze tarieven gaat het om respectievelijk 0.8786 EUR en 1.9886. Nog altijd een factor 2.26, maar het toont ook het sterk nivellerende effect aan van de energiebelasting.

Voor elektriciteit was het verschil nog groter, maar ook oneindig. We hebben een tarief gekend van 0ct op zowel 6 als 11 november. En het hoogste tarief was maar liefst 0.549 EUR.
Inclusief de heffingen betekent dit 0.0733 en 0.6716. Een factor 9.

In grafiekjes (excl. ODE & energiebelasting en de BTW op deze posten), houdt dit het volgende in:

En voor aardgas:

Bovenstaande toont de volatiliteit van de energiemarkt. Met een dynamisch energiecontract kun je hier de vruchten van plukken als je flexibel bent. Maar het kan dus ook lelijk uitpakken als je dat niet bent en “gedwongen” bent om tijdens de duurste momenten te gebruiken. Meer daarover in de volgende paragraaf.
Ik hoop dat bovenstaande laat zien wat er op grote schaal gebeurd met energiebedrijven die niet hun volledige volume hebben vastgelegd met lange-termijncontracten aan de inkoopzijde, maar wél de prijzen hebben vastliggen aan de klantzijde. Het verklaart (ten dele) het faillissement en de financiële problemen van veel kleine partijen.

De significantie voor zonnepaneelbezitters, warmtepompers en elektrische rijders

Al een aantal keer is mij gevraagd, zowel per mail als per comment als in het echte leven, hoe dit zit met zonnepaneelbezitters. Het is toch woest onhandig om niet meer te kunnen profiteren van de salderingsregeling? Immers, in de zomer lever je heel veel kwh’s terug tegen een laag tarief en in de winter neem je het weer duur af.
Daar heb ik nog geen definitief antwoord op. Maar wel een voorlopig antwoord: zelden waren de stroomtarieven hoger dan in juli, augustus en september 2022. Alleen de eerste week van december was duurder door Dunkelflaute. Maar de tarieven in de zomer waren juist “sky-high”. Veroorzaakt door duur gas (opzweepeffect dankzij het vullen van de opslagen onder politieke druk), droogte (weinig waterkracht in Europa), weinig wind, hitte (=veel vraag) en de uitval van Franse kerncentrales.
De droogte zal ook komend jaar een rol spelen (reservoirs staan nog altijd laag), de kerncentrales draaien nog niet en ook zullen de gasvoorraden opnieuw gevuld moeten worden.

Een tweede, beter te kwantificeren antwoord is echter het idee dat zonnepanelen in de winter waardeloos zijn. Dat is klinkklare nonsens, doorgaans geroepen door de fossiele lobby en hun lopende echoputten die geen enkel idee hebben waar ze het over hebben.
Uiteraard is de opbrengst lager dan in het voorjaar of in de zomer: de daglengte is korter, je hebt meer last van schaduwwerking en de intensiteit van de zon is lager door de grotere hoek waarmee de zon door de atmosfeer straalt. Het verschil is echter bij lange na niet zo groot als je denkt. De zonnigste novemberdag levert op mijn systeem een opbrengst op van iets meer dan 30kwh. De absolute recordwaarde voor mijn systeem is 65kwh. 46% van de recordwaarde dus, op een daglengte die minder dan 50% is en de schaduwwerking na 13 uur ’s middags aanzienlijk is (tot de eiken hun blad verliezen in december).

Maar de leukste grap komt nog: de laagste tarieven zijn in november gerealiseerd in windrijke nachten. En op diezelfde dag lagen de tarieven overdag juist een stuk hoger. Zo kon het gebeuren dat ik op 6 november 55kwh stroom van het net nam en slechts 4.5kwh terugleverde. En daarmee in totaal iets meer dan 50kwh elektriciteit netto verbruikte voor…2.70 EUR. Nog geen 5.5 ct per kwh dus.
Er zijn maar liefst 6 dagen geweest waarop ik meer geld terugkreeg dan ik verbruikte.

Hoge tarieven zijn in de winterperiode dus helemaal niet per se nadelig voor zonnepaneelbezitters. Wat je zelf teruglevert gaat namelijk ook tegen dezelfde marktprijs. Eerder schreef ik al dat 30 november de duurste dag van de maand was, met de hoogste piek. Het was echter ook de goedkoopste dag van de maand voor mij.

Zoals je kunt zien aan bovenstaande grafieken, liggen de pieken quasi op hetzelfde moment. Deze niet-eens-bijzonder-zonnige-dag leverde op deze manier 4.16 EUR op.

Bovenstaande toont eens te meer aan hoe zeer je kunt profiteren van de lage tarieven én van de hoge tarieven. Uiteraard bestaat er het risico op Dunkelflaute. Maar zelfs dan ligt het tarief (tot op heden) ver onder het niveau van de “Status Quo” leveranciers.

Voor elektrische rijders: deze tariefzetting is de enige manier om onze EV nog rendabel te kunnen rijden. Bij de huidige brandstofprijzen ligt het omslagpunt voor (onze) EV rond de 30ct per kwh (totaaltarief). Een tarief wat je zelfs met het prijsplafond niet gaat benaderen. Geen probleem als je baas betaalt, maar ik ben eigen baas…