Deze week heb ik al een tweetal blogposts geplaatste omtrent het energieverbruik. De eerste betrof het slim omgaan met de bron van energie: brandstof vs. elektrisch rijden en verwarmen met de airco vs. de CV-ketel op gas.
De tweede betrof een flexibel energiecontract, waarbij de prijzen per uur wijzigen. Op deze laatste komt nu een aanvulling: er is immers niet alleen sprake van een prijseffect gedurende de dag. De prijzen fluctueren ook door de week heen. In deze blogpost ga ik in op het verschil per weekdag, en hoe dit verandert door de tijd heen.
Prijzen sinds maart 2021
Voor de samenstelling van deze blogpost heb ik teruggekeken naar de tarieven zoals de ANWB deze gepubliceerd heeft. Dit heb ik allemaal overgeklopt in een excelletje. Hier heb ik de BTW van afgetrokken, om te komen tot de kale energietarieven. Deze worden in de grafiek van de ANWB namelijk inclusief BTW gegeven. Maar exclusief energiebelasting en Opslag Duurzame Energie (ODE). Deze heb ik dus weer opgeteld bij de kale prijs, en vermeerdert met de dan geldende BTW.
De energiebelasting is begin 2022 verlaagd van bijna 9,5 cent naar 3,679 ct per kwh. De ODE is gestegen van 3ct naar 3,5 ct per kWh. De BTW is natuurlijk vanaf 1 juli verlaagd van 21% naar 9%.
Als eerste gaan we kijken naar de prijsontwikkeling vanaf maart 2021. In den beginne waren de prijzen vrij stabiel Niet zozeer in de kale tarieven: die fluctueren bijvoorbeeld van 1ct op 9 mei 2021 tot 10ct op 19 mei 2021. Een factor 10 (!). Echter, het consumententarief varieert veel minder omdat het grootste deel van de kosten bepaald wordt door heffingen. Het consumententarief bij 1 ct op 9 mei 2021 was ongeveer 16ct per kwh. Op 19 mei was dit 25ct. Geen factor 10 meer, maar slechts 56%.
Nu kun je beargumenteren dat dit een flink verschil is. In percentages is dat ook zo. Maar een verschil van 9ct per kWh (kaal) is werkelijk minimaal in vergelijking met wat we tegenwoordig zien: het laagste tarief in september 2022 is 11ct, het hoogste 58ct. Wederom káál. In percentages minder groot dan “vroeger”, maar we betalen natuurlijk de netto bedragen: 47ct verschil per kWh is enorm.
Als ik dit in periodes van een half jaar ga vatten, kom ik tot ongeveer de volgende tarieven:
1 Maart 2021- 31 aug. 2021: 23.5878 ct / kWh
1 september 2021 – 31 maart 2022: 35.6218 ct/ kWh
1 april 2022 – 28 september 2022: 33.7794 ct/kWh.
Vergeef me de verschillen in periodes. Maar vertrouw me dat het geen materieel verschil maakt. Het laatste halfjaar is iets goedkoper dan de periode ervoor. Ruim vóór de oorlog in Oekraïne begon. Oktober 2021 t/m de kerstdagen waren vreselijk duur. 67ct per kWh op 21 december, tot dan toe een record van ongekende hoogte. En bovendien een incident: pas in augustus 2022 werd dit record verbroken met als “hoogtepunt” 26 augustus 2022, met bijna 83ct als all-in prijs.
Uit deze grafiek volgen een aantal conclusies die ik trek:
1. Er is geen direct causaal verband tussen de oorlog in Oekraïne en de energieprijzen. Die waren al tot recordhoogtes gestegen ver voor de (fysieke) inval.
2. De volatiliteit is enorm toegenomen. De standaard deviatie was in de periode maart-augustus 2021 slechts 2.6 ct. In de periode september 2021-feb 2022 was dit reeds verdrievoudigd tot 7.5ct. De laatste 6 maanden is dit maar liefst 12ct.
Dit maakt het voor energiebedrijven heel moeilijk om een vast aanbod te doen, en biedt ruimte voor mensen en bedrijven om hier zelf hun voordeel mee te doen.
3. Echter, hoe slim je het ook doet, onder vrijwel alle denkbare omstandigheden tegen een tarief wat hoger ligt dan voor september 2021 (het moment dat prijzen en volatiliteit sterk toenamen).
Prijzen van de dag: welke dag is het goedkoopst?
Zoals gezegd zou ik in deze blogpost ingaan op welke dag het gunstigst is. Uiteraard zijn er momenten op die dag zélf die goedkoper zijn dan het gemiddelde, en kunnen er uren zijn op ándere dagen die goedkoper zijn. Maar, om het relatief simpel te houden is het een goed begin om te kijken welke dagen het goedkoopst zijn.
En hier speelt iets geks. Ik heb al laten zien dat de prijzen in een eerder tijdperk aanzienlijk lager waren heden ten dage.
Maar ook de verdeling per dag is aanzienlijk gewijzigd. Om dit te bepalen heb ik gekeken naar het gemiddelde in de genoemde periodes, en het gemiddelde over de dagen van de week (en hoe dit afwijkt van dit gemiddelde).
In bovenstaande grafiek zie je de tarieven in euro’s per kWh, voor de dagen per week. De oranje lijn geeft de afwijking ten opzichte van het gemiddelde van die periode aan. Wat blijkt? Elektriciteit was in deze periode goedkoper op maandag t/m woensdag. Het duurste was de vrijdag, met 1.6% boven het gemiddelde. De dinsdag scoort op bijna 2% onder het gemiddelde.
September 2021 – maart 2022
Hetzelfde heb ik gedaan in de bovenstaande grafiek. Nogal een verschil, niet waar? De dinsdag is niet langer 2% goedkoper dan het gemiddelde, maar met 6% boven het gemiddelde zelfs de duurste dag van de week. Dit vertaalt zich naar een verschil van ruim 6ct per kWh tussen de dinsdag en de zondag.
Ook hier zie je duidelijk de toegenomen volatiliteit terug. Maar ook in het laatste half jaar zijn er gekke dingen aan de hand.
April 2022- tot nu
De gemiddelde tarieven zijn de laatste maanden niet hoger dan het half jaar daarvoor. De beeldvorming in de media lijkt wellicht anders te suggereren. Maar de feiten ondersteunen dit absoluut niet. Maar de verschillen door de week heen zijn wel groter. De dinsdag is nog steeds de duurste dag. Maar de zondag is niet langer de goedkoopste. Het verschil is wel klein, maar de zaterdag is nét goedkoper dan de zondag. Het verschil tussen de goedkoopste dag en de duurste dag is wel opgelopen tot ruim 9ct per kWh: 25%.
Welke dagen zijn het meest gestegen in prijs?
De gemiddelde prijzen zijn flink toegenomen als je maart 2021-september 2021 vergelijkt met grofweg dezelfde periode dit jaar. Maar niet alleen de gemiddeldes, zoals ik hierboven heb aangetoond. Ook de prijsverschillen tussen de dagen zijn gegroeid. Waar eerst de weekdagen het goedkoopst waren, zijn dit nu de weekenden.
De prijsstijging is (veruit) het grootst op dinsdag. Elektriciteit op dinsdag is ruim 60% duurder geworden. In de weekenden is het verschil relatief klein met “slechts” 20%.
Conclusie: hoe doen we hier ons voordeel mee?
Om te kunnen profiteren van een lagere prijs in de weken en uren, moet je uiteraard een flexibel contract hebben. Anders is het simpelweg een enkeltarief, of hoog/laag, maar nooit anders per uur. De weekenden vallen dan wél onder het lage tarief. Echter, als ik kijk naar de huidige tarieven die mij worden aangeboden, dan zie ik dat de waarschijnlijkheid dat deze gaan optreden in de buurt liggen van “vrijwel nooit”. Maar, ik weet niet wat er wel of niet komen gaat…
Als je een flexibel contract hebt loont het de moeite om je verbruik uit te stellen tot de weekenden. Alle dagen van de werkweek liggen boven het gemiddelde, en de dinsdag is een dag om te mijden.
Uiteraard is dit alleen van toepassing als het mogelijk is: massaal gaan bingewatchen in het weekend zal mogelijk niet leiden tot minder verbruik doordeweeks. Het uitstellen van een vaatwasser is ook doorgaans geen week mogelijk. Maar als het vrijdag is, is uitstellen tot zaterdag wel gunstig. Ook de was draaien in het weekend is goedkoper dan doordeweeks.
Dure momenten op de dag vermijden en verbruik uitstellen (of naar voren halen) op basis van de geldende prijzen kan een behoorlijke impact hebben op je energierekening.
Ha, snor, echt genieten. Elke dag een stukje met obscure energiefeiten. Ik doe niets met deze laatste info, maar ik vind het machtig interessant. Dank! Nog een verklaring voor die dinsdag?
Maar je weet nu wel dat als iemand beweert dat x de duurste dag is, dat niet zo hoeft te zijn. Dat verandert snel!
Ik tast nog volledig in het duister over het waarom.
Ik vind je geweldig! Dit is ook weer top!
Mooie rekenvoorbeelden, Snor!
Ik vraag me wel af in hoeverre het voor gewone stervelingen haalbaar is om het maximale uit zo’n flexibel contract te krijgen. Vooral als de marktprijs zo fluctueert en je regelmatig nog moet controleren of je notie van wat een voordelige dag of tijdstip is nog wel klopt. Nu vindt je het nog leuk om hier in te duiken maar houdt je dat vol tot je 85e?
Ik zie wel veel potentie als je dit proces kunt automatiseren. Men neme een flinke dosis zonnepanelen, een batterij aan thuis-accu’s en een computer met toegang tot de actuele marktprijs. Deze beslist dan of je zonne-energie op dat moment genoeg oplevert om aan het net te leveren en anders gaat het je thuis-accu in. Hetzelfde doet deze computer met de netstroom. Is de stroom erg goedkoop, dan begint hij de accu’s op te laden. Deze energie geeft hij dan weer vrij zodra de marktprijs op zijn hoogst is zodat je dan van je goedkoop ingekochte stroom kunt genieten. Als gebruiker stel je alleen de drempelwaarden in en de rest gaat vanzelf.
Lijkt me alsof dit technisch wel haalbaar zou moeten zijn. Bestaat zoiets al?
Volgens mij zijn alle nieuwe batterijsystemen hiermee uitgerust, en is de netbeheerder daar niet per se blij mee omdat het congestie vergroot ipv. verkleint. Vooral mbt. het opnemen van vermogen bij lage prijzen…
Maar het automatiseren is een fluitje van een cent, als je kunt programmeren. Het zijn wat simpele als/dan vergelijkingen.
Voor de gewone sterveling is het nauwelijks te doen om echt te profiteren van de lagere tarieven. De vermogens zijn te klein: een wasmachine laten draaien op een goedkoop tarief levert nauwelijks voordeel op tov. het hoge tarief van een tv ’s avonds.
Ik hoor de netbeheerders zo klagen over die piekbelastingen. Ik kan me juist voorstellen dat het systeem wat ik beschreef juist piekbelasting tegen gaat. Waarom zouden ze daar niet blij mee zijn?
Ze zullen blij zijn als elektriciteit van bijvoorbeeld mijn dak, wordt opgeslagen in een auto of batterij.
Maar waar “ze” bang voor zijn is het volgende:
Het is een zonnige dag. De stroom is goedkoop. In 1 wijk staan 400 huizen, aangesloten op een 630kva wijktransformator. Deze levert een maximaal vermogen van 630kw (maar in de praktijk lager ivm. powerfactor, ik laat dit even buiten beschouwing). Er wordt doorgaans gerekend met een gelijktijdigheid van 1500W. Een aantal huizen zal op enig moment minder verbruiken, een andere meer.
Stel nu dat 50% van woningen een accu heeft, en deze kan laden op 7.4KW vermogen (2 fases). Dan komt er dus 200 (aantal woningen) maal 7.4KW vermogen = 1480KW gevraagd vermogen bij. De wijktransformator klapt er uit: die kan slechts 630kw leveren, 1/3e van het gevraagde.
De gelijktijdigheid van 1.5kw is echter al een wat ouder rekengetal. Je kunt je voorstellen dat met koken op inductie (hallo, 7.4kW!) en auto (11kw) de gelijktijdigheid vrij snel in de knel kan komen op dit lokale net.
Je wilt dus voorkomen dat de stroom het net op gaat in locatie A en stroomt naar Locatie B.
Want: alles wat direct in de wijk verbruikt wordt, gaat niet eens naar het trafo huisje. Weet je nog? Het is een zonnige dag! Deze wijk heeft gemiddeld 10 zonnepanelen per woning. Met 4000 zonnepanelen leveren zij op het piekmoment 1000kw vermogen. De hele wijk kan nu (achter de trafo) maar liefst 1600kw gelijktijdig verbuiken. Zouden mensen nu NIET gaan verbruiken, dan klapt de wijktrafo er ook uit.
In de praktijk klapt het er niet uit: de spanning wordt te hoog en omvormers worden uitgezet.
Ergo: batterijen moet je inzetten op de locatie waar teveel geproduceerd wordt, maar niet er ver vandaan. Dit zorgt voor knelpunten in het netwerk en juist een hógere piekbelasting.