Hier in Huize Geldsnor leven wij toch wel graag een beetje luxe. Maar zijn we ook best wel zuinig. Wellicht in tegenspraak met elkaar, misschien ook niet. Zo houden wij niet van grasmaaien en moeten we met 2 honden & 2 kinderen wel erg vaak stofzuigen. En omdat we wonen in het Warme Binnenland hebben we in het huis wat vorig jaar volledig verbouwd hebben (en nog het nodige moeten doen) ook airco geïnstalleerd, zowel boven als beneden.
En zo’n airco biedt interessante mogelijkheden tot besparen. Althans, dat is de theorie. In ons huis hebben wij het afgelopen jaar (Oktober 2019 t/m September 2020) 1043m3 gas verstookt. Dat is inclusief koken, douchen & verwarmen. Ons huis heeft boven alleen elektrische verwarming (airco, vloer & 3 elektrische radiatoren). Beneden hebben we vloerverwarming op de hele verdieping, die gestookt wordt met water van ongeveer 40C.
Wat we echter ook hebben, is een heleboel zonnepanelen, die gezamenlijk heel veel elektriciteit opwekken. In de periode oktober t/m september namelijk 10.225 kwh. In dezelfde periode hebben we ruim 11.000 kwh verbruikt. 6800kwh hiervan is gebruikt om mijn auto te laden (en is betaald door mijn werkgever), 1014kwh is gebruikt om de auto van mijn Lieftallige Echtgenote op te laden. Het verbruik van ons huishouden is dus 3300kwh.
Hoe werkt dat verwarmen met airco eigenlijk?
Maar nu gaan we het experiment aan. In deze winter gaan we, waar mogelijk, zoveel mogelijk proberen te verwarmen met de airco. Hartje winter zal dit minder efficiënt zijn, want dan is de buitentemperatuur lager. Maar in het najaar en voorjaar kon het wel eens heel interessant zijn. Een airco is namelijk een warmtepomp: door het comprimeren van gassen haalt het uit de ene ruimte warmte, en geeft dit af aan de andere ruimte. In de “koel” stand is de warme ruimte je huis en wordt er warmte uit de woning naar buiten gepompt. Maar dit proces is (met de meeste) met de airco ook om te draaien. Daarmee haal je energie uit de buitenlucht en die breng je naar binnen. De airco gebruikt energie om dit proces te laten werken, namelijk het comprimeren en pompen van de vloeistof. Maar er wordt meer energie uit de lucht gehaald dan dat je er instopt. Dit heet de COP, of SCOP (omdat het “seasonal” is). Deze waarde is afhankelijk van de buitentemperatuur: als deze hoger is, dan is de efficiëntie groter en de COP hoger. Mijn airco-unit heeft een COP tussen de 3.5 en 5.6.
m3 gas per graaddag
Het is mijn experiment om te kijken of dit goedkoper is. Al sinds 2014 hou ik mijn stookgegevens bij via Mindergas.nl. Dit rekent met “graaddagen”. Kort gezegd komt het er op neer dat als de buitentemperatuur 10 graden is, en je gewenste binnentemperatuur 18, dat je 8 “graaddagen” hebt. Hier is een aantal correctiefactoren voor, zoals de kracht van de zon en dergelijke, maar dat rekent de site allemaal mooi uit. Hiermee wordt het verbruik zoveel mogelijk objectief gemaakt. Het absolute verbruik is immers afhankelijk (met name) van hoe koud de winter was. Maar het relatieve verbruik (m3 per graaddag) is relatief constant en alleen beïnvloed door veranderingen in gebruik van de woning: meer thuis, minder thuis, houtkachel aan.
Van mijn vorige huis heb ik de volgende data:
| Jaar | m3 gas | m3/graaddag |
| 2014 | 1273 | 0.439 |
| 2015 | 1691 | 0.534 |
| 2016 | 2037 | 0.621 |
| 2017 | 1572 | 0.482 |
| 2018 | 1134 | 0.322 |
| 2019 | 685 | 0.275* |
Voor het jaar 2019 geldt dat we in augustus verhuisd zijn, dus die data is vanaf januari t/m augustus. In de andere jaren zie je dat het verbruik per m3/graaddag steeds iets verder daalt. Het jaar 2016 was extreem, omdat Zoon geboren is aan het begin van dat jaar en mijn vrouw dus heel veel thuis is geweest in de hele winterperiode. In 2017 zijn de spouwmuren geïsoleerd en wat kozijnen vervangen. In 2018 hebben we de slaapkamers extra geïsoleerd.
Belangrijk is dat ik een correlatie zie tussen veranderingen in onze levensstijl en het gasverbruik per m3/graaddag. En daarom durf ik het nu te gaan gebruiken in de nieuwe woning.
Het is dus goedkoper
Aardgas heeft per m3 een verbrandingswaarde die gelijk ligt aan 9.77kwh elektriciteit. Gezien een cv-ketel nooit met 100% efficiëntie werkt (laat je niet voor de gek houden door rendementen van “107%” van een HR-ketel. Er gaat altijd warmte verloren via rookgasafvoer), hou ik 95% efficiëntie aan. Bij het verbranden van 1 m3 gas komt dus effectief 9.28kwh aan warmte de woning binnen. Als ik het energietarief ken, dan weet ik hoeveel het kost per kwh:
| EUR/kwh | |
| Gas (0.7448EUR/ m3 ) | 0.1245 |
| Laagtarief stroom | 0.2102 |
| Hoogtarief stroom | 0.226 |
Op het eerste gezicht lijkt verwarmen op gas dus veruit de goedkoopste keuze. Iedere kwh aan warmte kost immers slechts 12.5ct. Bij elektriciteit ligt dit bedrag bijna op het dubbele. Maar herinner je de COP nog? Ieder kwh aan warmte die ik in de airco (warmtepomp) stop, levert een factor 4 aan warmte op.
| Eur/kwh warmte | |
| Gas (0.7448 EUR/m3) | 0.1245 |
| Laagtarief stroom | 0.0525 |
| Hoogtarief stroom | 0.0565 |
Nu wordt het interessant! Verwarmen op elektriciteit met een COP van 4 is maar liefst 58% goedkoper dan met gas. Ik kan het echter nóg interessanter maken. Omdat ik netto-leverancier van elektriciteit ben (ik hou immers 7000kwh “over”) lever ik dit terug aan de energie-leverancier tegen 0.11 EUR per kwh. Dit zijn “opportunity costs”. Als ik deze stroom zelf verbruik krijg ik dus 0.11 EUR per kwh minder terug. Dit is dus het tarief om mee te rekenen. 0.0275 EUR per kwh warmte leveren de zonnepanelen mij op.
Concreet: wat levert het op (in theorie)?
Zoals gezegd lag mijn verbruik in de periode oktober 2019 t/m september 2020 op 1043 m3 gas. Volgens mindergas.nl is hiervan 759m3 benodigd voor het verwarmen van mijn huis, de rest is voor warm water en koken.
Deze 759m3 kost mij 565.30 EUR en leverde een nettowarmte-hoeveelheid van 7043.52 kwh. Om dezelfde hoeveelheid warmte te genereren met een COP van 4 zou ik 1761kwh elektriciteit moeten verbruiken. Dit zou 193.71 EUR gekost hebben. De besparing zou dus *slik* 371.59 EUR geweest zijn!
Ik zeg nadrukkelijk “zou geweest zijn”, immers het is duidelijk dat we dit niet hebben gedaan. Maar daardoor kan ik wel beginnen met een vergelijking te maken met vorig jaar. Dit moeten we gaan zien door een (aanzienlijk) lagere graaddag-waarde.
In de periode van 1 t/m 10 oktober was het verbruik per graaddag 0.043m3 versus 0.262 in dezelfde periode vorig jaar. 83.6% minder verbruik. Aan het eind van de maand zal ik ook kijken wat het gedaan heeft met het elektriciteitsverbruik, anders is er tenslotte nog geen overzicht.