Hoe groot zijn de energielasten, verhoudingsgewijs, per maand? (en dat gedoe over voorschotten…)

Zoals inmiddels welbekend bij de (steeds groter wordende) groep vaste lezers, hou ik alles bij. En heb ik een zwak voor energieverbruik en een grote wens om mijn energieverbruik steeds te verbeteren. Echter, deze post gaat daar niet over.

Nee, deze post gaat over iets anders. Het is veel in de media geweest de afgelopen maanden: stijgende energielasten. En er is ook veel gesproken over betaalde voorschotten aan failliete energieleveranciers en de strop die dit oplevert aan de consument. Dat zit kortgezegd zo: de totale energierekening per jaar wordt geschat, en je betaald per maand 1/12e van die rekening. Het energieverbruik is echter sterk seizoensgebonden. In de zomer betaal je dus vooruit: je betaalt veel meer dan je verbruik is. In de winter is dit andersom.

Of dit werkelijk een strop is, valt te bezien. In de media wordt er al snel vanuit gegaan dat energiecontracten voor iedereen beginnen in januari en lopen t/m december. In de praktijk zal dit niet het geval zijn: energiecontracten zijn doorgaans gebonden aan de maand waarin je een woning hebt betrokken. Met het verhuizen kun je immers een nieuw contract krijgen. Bij ons loopt de energierekening daarmee van juli tot augustus.

Noot: Onderstaande cijfers laten het verbruik van onze auto’s buiten beschouwing, en ook de productie van onze zonnepanelen.

De verdeling per maand

Ik hou ons energieverbruik bij sinds 2012. Het betreft hier echter wel 2 verschillende woningen (we zijn verhuisd). En een volstrekt andere stookkarakteristiek. In onze vorige woning stookten we veel hout, in dit huis stoken we met name met de warmtepomp (sinds vorig jaar). Sowieso is dit huis veel energiezuiniger: het energieverbruik in de maanden november-maart (2020-2021) lag 33% lager dan in het vorige huis (gemiddelde vanaf 2012). Dat is een goede waarde, als je bedenkt dat dit huis stukken groter is én we inmiddels 3 kinderen hebben. Dat terzijde.

Dit verandert op zich echter niet de waardes over het jaar. Wel de absolute waardes, niet de relatieve waardes. Immers de warmtevraag blijft het grootst in de winter, of ik dit nu in gas, elektriciteit of hout stook. Daarom heb ik alles omgerekend in percentages per maand. De absolute getallen doen er namelijk niet toe. Met een “database” van 10 jaar zijn de grootste fluctuaties er wel uit. In een enkel jaar is wellicht het voorjaar iets kouder (zoals 2021) en in een ander jaar de winter (zoals 2012). Maar op een meetreeks van 10 jaar zijn de grootste verschillen er wel uit.

Dat leidt tot onderstaande grafiek:

Duidelijk te zien: het stookseizoen loopt vanaf oktober t/m april. Eind oktober en begin april, doorgaans. Kort gezegd: de periode oktober-april is goed voor 88% (87,89% om exact te zijn) van de energierekening. De periode van november t/m maart nog altijd 74 (komma 09)%.

De invloed op het energievoorschot

We nemen hetzelfde plaatje, maar plotten een extra lijntje er bij: het gemiddelde per maand. Als je een energierekening hebt die loopt over een heel kalenderjaar (dus januari t/m december), loopt jouw energieleverancier het initiële risico: zij voorfinancieren de energierekening. Je betaalt immers elke maand fors minder dan je werkelijke verbruik. Er is dus in slechts de helft van de gevallen sprake van een werkelijk “voorschot” op de energierekening!

Vanaf april betaal je meer dan je verbruik is. Vanaf dat moment wordt het risico voor de leverancier steeds kleiner. Het duurt tot halverwege juli, begin augustus voordat je meer betaald hebt dan je verbruikt hebt. Tot en met oktober is dit het geval: in deze maanden betaal je “vooruit” voor het verbruik van november en december.

Vanzelfsprekend is deze situatie geheel anders als je een contract hebt wat is ingegaan in april, mei of juni. Dit plot ik ook:

Vanaf april betaal je méér dan je verbruikt. Dit verschil is klein, en wordt steeds groter. De grijze lijn is dan ook het totale percentage van de energierekening die je “voorfinancierd”. Waar deze lijn het hoogst komt, is jouw risico als klant het grootst. Logischerwijs valt dit punt samen met het begin van het stookseizoen: vanaf dat moment ga je meer verbruiken dan het gemiddelde van het jaar.

Hoe groot is dit risico? Best aanzienlijk! In deze grafiek komt de grijze lijn tot 32,42%. Ofwel, 32,42% van de totale jaarlijkse energierekening is voorgefinancierd. BIj een verbruik van 1500m3 gas en 3500kwh elektriciteit (dat schijnt gemiddeld te zijn) heb je het al snel over 600-800 EUR.

Dit betekent dat als je een contract hebt vanaf april en je leverancier failliet gaat in oktober, je kunt fluiten naar deze voorschotten. Het voordeel? Dit risico loop je daarna nooit meer. Immers, je gaat over naar het gunstigste moment, namelijk het begin van het stookseizoen. Het hele jaar loop je feitelijk “achter” op de rekening en dit ga je inlopen in de periode mei tot oktober. Maar je betaalt niets vooruit.