Schilderen of alle kozijnen vervangen: wanneer vervang je dubbel glas, en voor dubbel of triple glas?

Huize Geldsnor is voorzien van ramen. Tot zover geen verrassing. Maar wel vrij veel ramen, met houten kozijnen. Ik hou van houten kozijnen: doordat ze van hout zijn, zijn ze zwaar en isoleren ze goed. Zowel qua warmte als qua geluid. En ik hou niet van geluid, en ook niet van warmteverlies.

Echter, houten kozijnen hebben ook een belangrijk nadeel: ze moeten regelmatig geschilderd worden. Eerder dit jaar blogde ik al of ik het schilderen zelf zou doen, of uitbesteden. We hebben besloten het uit te besteden. En in deze tijd heeft dat een nadeel: schilderen is niet alleen heel duur, maar de schilders zitten ook tot ver vooruit vol. We hebben getracht offertes te krijgen: mogelijk dat ze vóór mei 2022 het kunnen inmeten, zodat ze in het voorjaar van 2023 kunnen schilderen. De vraag drong zich op: is het niet een beter idee om alle kozijnen te vervangen voor kunststof kozijnen?

Zoals gezegd, hebben wij vrij veel ramen: 10 op de benedenverdieping, plus een dubbele tuindeur, een achterdeur en een voordeur. Al onze ramen zijn voorzien van een raamwerk en zien er dus zo uit:

We hebben ze ook nog een slagje groter, dan hebben ze 6 vakken. Maar je snapt het idee. Dat raamwerk ligt óp het glas en levert dus heel veel extra werk op met schilderen. Afplakken en schilderen duurt nu eenmaal gewoon veel langer door al die extra randjes. Los daarvan neemt het ook veel licht weg. Want geloof het of niet, maar het scheelt bijna 4% lichtinval in huis.

Levensduur van dubbelglas

Deze kozijnen en het glas zijn al zo oud als het huis zelf: van 1996. Dubbelglas heeft een levensduur van ongeveer 20-25 jaar. Dat komt niet omdat het glas zélf kapot gaat. Glas heeft een quasi eeuwige levensduur van miljoenen jaren. Nee, het komt omdat dubbel glas gevuld is met een gas: argon meestal. En glas wordt warmer en kouder. Aan de binnenzijde is het relatief stabiel (zeg, 20 graden celsius), maar aan de buitenkant niet. Hier kan het fluctueren van -20 tot +70. Die +70 is niet de buitentemperatuur, maar de absorptie van energie aan de randen.

Donker schilderwerk absorbeert héél veel energie en die wordt afgegeven aan het glas aan de randen. Nu is glas erg goed in warmte-dissipatie, en verspreid die warmte vrij snel. Maar evengoed lopen de temperaturen behoorlijk op en terug. Ook in dagelijkse gang.

Dit creëert een effect wat in de glasbranche het “pompeffect” wordt genoemd: door de temperatuurwisselingen zet het gas uit of krimpt, en geeft daardoor een druk op de afdichting in het kozijn. Die luchtafdichting zit achter het aluminium framepje dat je ziet, dat is slechts een afstandshouder.
In ieder geval: na langdurige blootstelling aan dit pompeffect gaat de afdichting lekken en verliest het glas zijn isolerende waarde grotendeels.

Ons glas zit nu tegen die technische levensduur aan. Dat merk je (nog) niet, maar het is nu eenmaal een gegeven dat dit gaat gebeuren in de komende jaren.

Glas: wat is belangrijk

Bij het kiezen van glas is een aantal dingen zeer belangrijk. Er zijn feitelijk 2 waardes die er toe doen: de Ug-waarde en de G-value.
De Ug-waarde zegt iets over hoe goed een ruit isoleert: hoeveel energieverlies is er? Dit wordt uitgedrukt in Watts per m2, in Kelvin verschil tussen binnen & buitenzijde. In het Nederlands is dit de K-waarde, maar ik werk normaliter in het Engels (en glas is mijn dagelijks werk).
Een lagere Ug-waarde is dus goed voor de portemonnee en je energieverbruik.
Ter vergelijking: enkel glas heeft een Ug van bijna 6, ouderwets dubbel glas ongeveer 3. Het beste triple glass ongeveer 0.4. Allen gemeten in verticale positie. Deze 0.4 is iets lager dan een normale, goed-geïsoleerde spouwmuur in een nieuwbouwwoning. (6cm glaswol heeft een lambda-waarde van 0.035, wat bij 6cm dikte een U-waarde geeft van 0.58, piepschuimbolletjes met dezelfde dikte geven 0.5).

Het komt nogal eens voor dat verkopers aangeven dat “iets geen zin heeft”. Zo zou het geen zin hebben om ramen te plaatsen met een betere isolatie-waarde dan de muren. Dat is gedeeltelijk waar: als hierdoor een koudebrug ontstaat, heb je op die koude plekken de kans op condensatie van vocht. Bij geïsoleerde spouwmuren is het een ander verhaal. HR++ glas heeft bijvoorbeeld een U-waarde van 1.2 en is “dus” nog altijd slechter geïsoleerd dan de omliggende muren.

De tweede eenheid is de G-waarde, ofwel de zontoetredingscoëfficient. Hoeveel warmte komt er bínnen in de woning? In het Engels noemen we dit ook vaak de SHGC: Solar Heat Gain Coefficient.

In ons relatief koude klimaat wil je feitelijk 2 dingen: zo min mogelijk warmte-verlies, en zoveel mogelijk licht. Dit is immers gratis energie. Je moet er enkel voor zorgen dat in de periodes dat het heel warm is en de zon dus hoog aan de hemel staat, er geen direct zonlicht op de ramen valt.

De SHGC wordt niet bepaald door de dikte van het glas, althans niet direct. Het wordt bepaald door de lichttransmissie (hoe transparant is een raam). Die is wel een afgeleide van de dikte van het glas en de hoeveelheid ruiten. Enkelglas zal een hogere SHGC hebben dan triple glas. En triple glas is vaak ook nog uitgevoerd met zogenaamde “Low-E coatings”, die selectief bijvoorbeeld infrarood reflecteren. Hierdoor is de SHGC lager, zonder de lichttransmissie te beïnvloeden.

Goed, onze casus: welk glas als we het gaan vervangen?

Om te bepalen hoe groot ons warmteverlies is op jaarbasis, moet ik een aantal berekeningen uitvoeren.
Ten eerste moet ik weten hoeveel glasoppervlak ik heb in huis.
Dat is beneden in totaal 14,16m2. Op de bovenverdieping is dit 6,2m2. In totaal dus 20,36m2.

Nu ga ik een grove simplificatie maken: dat het in huis gemiddeld 19C is, en dat ik stook van oktober t/m april. Hiervoor neem ik de gemiddelde temperatuur van Eindhoven en laat ik de windsnelheid en richting volledig buiten beschouwing. Ook de warmte-toetreding via de ramen laat ik buiten beschouwing. Ik verwacht dat het een het ander ongeveer zal opheffen.
Dit geeft de volgende waardes aan “graaddagen” per maand:
Oktober: 248
November: 363
December: 462
Januari: 484
Februari: 426
Maart: 384
April: 267
Totaal: 2634

Nu weten we hoeveel graaddagen er per jaar zijn en kunnen we het totale warmteverlies uitrekenen door het glas. Ik doe de aanname dat mijn glas momenteel een Ug-waarde heeft van 3. Iedere vierkante meter verliest dus 3W energie, per vierkante meter, per graad verschil, per seconde. Met 1 graad verschil zou ik in een uur dus 3 * 20,36 = 61,08 W aan warmte naar buiten lekken. Bijna 1,5 kWh per dag.

De rekensom is dus:
3 * 20,36 * 2634 * 24 uur= 3816kWh. Omgerekend naar gas is dit ongeveer 390m3 gas.

Met deze waardes kunnen we ook gaan rekenen aan het nieuwe glas.
HR++ glas, ofwel nieuw dubbel glas, mag HR++ genoemd worden bij een Ug gelijk aan of kleiner dan 1,2.
Triple glas heeft een Ug-waarde van ongeveer 0,6. De bandbreedte loopt van 0,5 tot 0,9, maar ik ga even uit van 0,6. Dit levert de volgende rekensommen op:
1,2*20,36*2634*24 = 1544,5 kWh (157m3 gas)
0,6*20,36*2634*24 = 772,25kWh (78,5m3 gas).

Tamelijk spectaculair, zou ik zeggen. Daar waar ik eerst ruim 3800kwh aan warmte naar buiten lek via de ramen, verlies ik nu nog slechts 772 kwh aan warmte. Wat betekent dit voor de business case?
De genoemde 3816kwh is thermisch. Gezien ik de meeste warmte genereer met een warmtepomp, is het elektrische aantal kwh’s een stukje lager. Ongeveer 1000kwh. Met een prijs (momenteel, voor mij) van 22ct per kwh kost dit 220 EUR per jaar.

Terugverdientijd nieuw dubbel glas & triple glas

Bovenstaande rekensommen leiden tot onderstaande besparingen per jaar.

Zo lang ik stook op gas is de terugverdientijd korter. Overigens de absolute kosten hoger, omdat stoken met de airco goedkoper is. Ik ga voor nu dus uitsluitend uit van elektrische besparingen. Gas is hier een vrijwel afgesloten hoofdstuk.

Nu zijn dit de besparingen per jaar. Als we uitgaan van een levensduur van wederom 25 jaar, dan levert dit het volgende op:

HR++ glas: 3123 EUR
Triple glas: 4185 EUR

Het schilderen van alle kozijnen kost, naar schatting, 5000 EUR. Het is gewoon héél veel werk. Maar een offerte heb ik nog niet. Dit schilderen moet ongeveer iedere 7 jaar gebeuren. In 25 jaar dus een keer of 3. In totaal 15.000 EUR…

Conclusie: een offerte voor nieuw dubbel glas rondom, tegen huidige energieprijzen, mag ongeveer 18.000 EUR bedragen. Voor triple glas mag dit slechts 1000 EUR meer bedragen.

Hier moet ik nog bij aantekenen dat het glas sowieso vervangen moet worden ergens in de aankomende jaren, nog los van het schilderwerk.

Volgens de overlevering kost triple glas 170 EUR per m2 inclusief montage (alleen het glas, exclusief kozijn!. Dubbel glas zou 130 EUR per m2 kosten, een verschil van 40 EUR per m2. Dat betekent in dit geval een positieve business case (immers, 40* 20m2 = 800 en het bespaard me 1000 EUR).
Bij Creon Kozijnen (niet dat ik daar zou bestellen overigens, er kan teveel mis gaan met meten en plaatsen) is het prijsverschil tussen HR++ en triple glas 110 EUR per m2. Dat maakt de business case een stuk negatiever: over alle ruiten gerekend is dit immers ruim 2200 EUR.

De totale kostenpost voor deze ruiten is aanzienlijk. Ik reken op iets meer dan 1000 EUR per kozijn: 10.000 EUR voor de benedenverdieping en nog eens 10.000 EUR voor de bovenverdieping. Op de bovenverdieping moeten ze ook allemaal open kunnen (en dús een hor hebben, bij elkaar nog eens 1000 EUR), wat beneden geen vereiste is. Sterker nog, alleen het raampje in de keuken hoeft open te kunnen. In de overige vind ik alleen ventilatie belangrijk.
Dit brengt het subtotaal op 21.000 EUR. De terrasdeur zal nog eens 3000 EUR kosten.

In totaal ligt de (door mij ingeschatte) business case aan de negatieve kant van het spectrum…Maar wel onderhoudsvrij voor de rest der tijden, nog minder energieverbruik en meer licht. Tijd om een echte offerte aan te vragen!