Slaap

In Huize Geldsnor wordt veel gelezen. In Auto Geldsnor wordt veel geluisterd naar boeken. Enkele weken geleden moest ik voor het werk op & neer naar München. Een lange rit, dus het was tijd om een leuk boek uit te kiezen die ik dan via Storytel zou luisteren. Ik kwam uit op het boek Slaap van Matthew Walker. Een lang boek, maar wáánzinnig interessant.

Matthew Walker is niet de eerste de beste in zijn vakgebied. Nee, hij is een gevierd slaapwetenschapper die veel studies heeft gedaan naar slaap, en veel studies heeft beoordeeld, gelezen en vergeleken. Zoals het een wetenschapper betaamt. En er is veel uit naar voren gekomen. Het is al een tijdje geleden, maar het fascineert me nog steeds: slapen is de sleutel tot een gezond leven.

Zo is slaap belangrijker dan eten of drinken. Het enige wat nóg acuter is dan slaap is adem halen. Na enkele dagen slapeloosheid neemt het risico op van alles toe. Dat is wellicht logisch en kun je nog enigszins voorstellen.
Maar wist je dat je capaciteiten om bijvoorbeeld auto te rijden na 16 uur wakker zijn ongeveer net zo goed (of slecht) zijn als na het consumeren van 4 alcoholische versnaperingen? Of dat er een directe correlatie is tussen bepaalde eiwitten die je hersenen wegvreten (Alzheimer) en slaapgebrek op vroegere leeftijd?

Echt waanzinnig. Hij houdt ook een groot pleidooi om het begrip avondmens en ochtendmens te omarmen. In de hedendaagse maatschappij wordt iedereen (quasi) op de zelfde tijd wakker, doen we onze dingen en gaan we naar bed op ongeveer dezelfde tijden. Immers, de volgende ochtend is het vroeg dag. Hoeveel werkplekken zijn er waar het is toegestaan, of zelfs wordt aangemoedigd om vroeg te beginnen of extreem laat, puur omdat je een avondmens of een ochtendmens bent?

Hij legt mooi uit hoe dit een sociaal wenselijk doel diende in de oudheid: in een grot zonder natuurlijk licht en met veel natuurlijke vijanden heeft het een groot voordeel om een gemixte samenstelling te hebben van mensen die graag laat naar bed gaan en anderen die vroeg opstaan.

Eenzelfde relaas geldt voor kleine kinderen (vroeg wakker) en pubers (laat wakker). Die kunnen daar niets aan doen. Met diverse voorbeelden wordt aangetoond wat de schoolprestaties zijn van kinderen die om 6:30 (!) opgehaald worden door de schoolbus, en scholen die om 9 uur beginnen (en de schoolbus om 8 uur vertrekt). Verbluffend.

Nog verbluffender? De relatie tussen slaap en geheugen en het gebrek aan slaap en geheugen. Of de invloed van weinig slaap op je immuunsysteem: na 24u slaap onthouding is er vrijwel geen immuunsysteem over. En toch worden op IC’s alle patiënten op dezelfde tijd gecontroleerd (is zijn verhaal) en zijn ziekenhuizen niet bepaald slaapwalhalla’s. Het enkele ziekenhuis wat meedeed aan een studie omtrent slaapgedrag en herstel liet dan ook een enorme verbetering zien.

Enfin: fascinerend. Ik moet het binnenkort nog eens luisteren. Het is een boek van bijna 500 pagina’s (en luisterend meen ik 15 uur). Maar het heeft mijn leven veranderd. Zonder overdrijven.

Namelijk, “vroeger” ging ik vaak laat nog op pad. Meetings tot 18u in het verre buitenland, en vervolgens met de auto naar huis en om 2 of 3 uur ’s nachts thuiskomen. Onverantwoord, zie ik nu in. Maar ook het laten slapen van de kinderen (zeer belangrijk) of het soms in slaap sussen van Jongste Dochter en haar dan laten slapen (ook al zit ik verrekte oncomfortabel).

Goed slapen hoort voor mij, veel meer dan eerder, bij een gezond leven. Dit naast uiteraard voldoende bewegen en gezond eten. Niet dat slapen voor mij ooit een probleem is geweest. Piekeren doe ik zelden en slapen kan ik overal. In een vliegtuig, opgevouwen in een vrachtwagen, met -20 in een schuttersputje of languit op een plank. En ik besef nu meer dan ooit, hoe belangrijk dat is!