Tag: energie

Ventilatie, zonwering en airco: wanneer gebruik je wat?

Snor 4 reacties

Opeens is het zomer. Na (gevoelsmatig zeker) de maandenlange regenperiode is het eindelijk droog geworden, en daarbij ook meteen warm. Huize Geldsnor staat op één van de warmste plekjes van Nederland, in het zuidoosten. We wonen in een klein dorpje nabij de Duitse grens. Letterlijk kan ik Duitsland zien liggen vanuit mijn kantoor (op zolder).

Maar goed, het is dus warm. En hoewel ik érg hou van hitte, kou, regen, sneeuw en storm, heb ik ons huis volledig voorzien van airconditioning. Die gebruiken we sporadisch, althans om te koelen. Er zijn immers meer manieren om je huis af te koelen. Zo is er zonwering, ventilatie en dus de airco. Wanneer gebruik je nu wat?

Comforttemperatuur (en vochtigheid)

De eerste parameter is feitelijk de comforttemperatuur. Wat vind jij prettig? Als je 28C prima te doen vind (als binnentemperatuur, inclusief om in te slapen), dan hoef je niet veel meer te doen dan een raampje open. Als je 22C wilt handhaven, dan is het al een stukje lastiger.

Wij vinden 25C in de zomer beneden acceptabel. Op de bovenverdieping is 22C acceptabel om in te slapen. Op kantoor koel ik tot 23C, maar mag het sporadisch warmer zijn.

Onderstaand is een schematische weergave van onze woning. Alle temperaturen zijn gemeten op 3 juni 2021, om 08:45. Op zolder was het 24.2C, op onze slaapkamer 22.5C, woonkamer 21.5C en de keuken 23.7C. De buitentemperatuur was 21.0C. Door de relatief hoge luchtvochtigheid voelt het al vrij snel klam aan.

Huize Geldsnor, de achtergevel. De blauwe vierkantjes zijn de airco-units en de temperaturen zijn geplot op de afbeelding. Nu is het nog koel en kunnen de tuindeuren open.
Achtergevel van Huize Geldsnor. De achtergevel is gericht op het westen. De buitentemperatuur was op dit moment 21.0C, bij een relatieve luchtvochtigheid van 70%.

Hoe komt warmte het huis in en wat kun je er tegen doen?

Warmte komt op verschillende manier naar binnen. Zo is er conductie, convectie en radiatie (straling).
Conductie wil zeggen dat er géén directe warmte-uitwisseling is: de muur wordt warm, en door het opwarmen van de muur gaat op een gegeven moment ook de binnenmuur warm worden: de warmte “slaat door” naar binnen. Dit kun je beperken door te isoleren: het werkt exact hetzelfde als bij kou. Door een barrierelaag van bijvoorbeeld steenwol of glaswol wordt de warmte veel minder goed doorgegeven en breek je de conductie.
Convectie is de warmteoverdracht door een “fluidum”. Dit is een gas of vloeistof. In het geval van het opwarmen van je huis gaat het om gassen: lucht. De koude lucht uit je huis stroomt weg (aan de onderkant) en wordt vervangen door warmere lucht van buiten. Tenzij de buitentemperatuur lager is: dan stroomt de warme lucht weg uit het huis en zuig je koelere lucht aan. Dit bereik je door te ventileren. Dit kan zowel gedwongen convectie zijn als vrije convectie: gedwongen met bijvoorbeeld een ventilator of mechanische afzuiging. Of vrij door ramen en deuren (tegen elkaar) open te zetten.
Straling/radiatie: de warmteoverdracht door straling. De meeste mensen denken dat dit beperkt is tot infrarood. Echter, dat is een misvatting. Ongeveer 44% van de energie in zonlicht bevindt zich in het zichtbare spectrum, 53% in IR en 3% in UV. Nu is de “grap” dat ieder object straalt in het infrarood-spectrum.
En hoe warmer het wordt, des te meer straling er vanaf komt. Denk aan warme radiatoren (70C), of een bepaalde oppervlakte van materiaal. Hoe warmer het wordt, des te sterker de straling: daarmee koelt het object ook weer af. De kleur doet er niet toe: infrarood wordt geabsorbeerd door het materiaal en niet door de kleur. Dat een zwart oppervlak warmer wordt komt omdat al het zichtbare licht wordt geabsorbeerd; niet omdat er meer IR wordt geabsorbeerd.
Dit object zal wel meer IR uitstralen. En daar komen we in moderne huizen met een uitdaging: ze zijn voorzien van HR++ glas. In de winter een groot voordeel, in de zomer een groot nadeel. HR++ glas reflecteert gedeeltelijk de IR-straling. En daar zit een deel van het probleem: dit geldt beide kanten op. De warmte die in je huis zit, gaat er daardoor ook niet zo makkelijk meer uit zo lang als dat het HR++ glas er voor zit. Straling beperk je door te voorkomen dat er licht naar binnen komt.

Radiatie: zonwering

Zoals gezegd hierboven voorkom je opwarming door straling door te voorkomen dat het binnenkomt. En dat kan op verschillende manieren. De meeste mensen denken meteen aan oplossingen als schaduwdoeken, rolluiken (zorgen wel voor hitte-doorslag) en andere “mechanische” zonwering. Dit werkt, maar is natuurlijk wat vatbaar voor weersinvloeden. Er zijn ook passieve methodes mogelijk: bomen of bij het ontwerp van de woning hier al rekening mee houden. Je ziet hier een voorbeeld van de zonnehoek op de 21e van iedere maand voor mijn locatie (bij benadering), op het hoogtepunt van de dag:

Zonwering, airco of het raam open? Dit hangt mede af van de "overstek" van het dak ten opzichte van de ramen en de hoek van de zon. Hier een plaatje met de overstek van Huize Geldsnor en de hoek van de zon.
Instraling van de zon op de 21e van een maand, hoogtepunt van de dag

Als de overstek groter is, dan voorkom je tijdens de zomer dat er (teveel) direct zonlicht op de ramen valt. In de winter geniet je nog altijd van de zon die wel naar binnen valt, omdat de hoek kleiner is. Feitelijk is een zonwering van doek niets anders dan een grotere overstek.

Het belangrijkste aan zonwering is dat deze extern moet zijn. Het dichtdoen van gordijnen heeft geen enkele zin voor de warmteoverdracht. De warmte is immers al binnen in het huis en zal zich daar verspreiden: in dit geval middels convectie. De lucht rondom de gordijnen warmt op en verspreidt zich. Het dichtdoen van gordijnen voorkomt wél dat je wordt blootgesteld aan de directe straling (“direct heat exposure”) en draagt dus wel bij aan het gevoel van comfort.

Conductie: beperking van de warmte-doorslag

Conductie is eigenlijk op dezelfde manier op te lossen als het voorkomen van straling. Behalve dat je geen mechanische zonwering voor je huis zult plaatsen. Maar een muur die in de schaduw ligt zal geen warmte opnemen, of toch in ieder geval veel minder. Een muur in de schaduw wordt zo warm als zijn omgeving: bij 30C dus 30C. In de volle zon kan deze wel 60C warm worden. Een boom op een strategische plaats kan dus voor aardig wat verkoeling zorgen, simpelweg omdat de muur niet zo heet wordt. Maar ik geef toe: dit vereist nogal wat planning…Een goede methode is ook klimop te gebruiken, maar daar moet je van houden. Op mijn huis komt geen klimop (of welke andere klimplant dan ook…).

Convectie: ventileren

Ah, nu komen we ergens: ventileren. Algemeen kun je stellen: als de buitentemperatuur lager is dan de binnentemperatuur is het nuttig en zinvol om de ramen open te zetten. Immers, als de buitentemperatuur hoger is, zal het niet afkoelen in huis. Dat is dan ook het moment waarop je het raam dicht moet doen. Als het een raam is welke gelegen is op de zon, dan is het nuttig om eerder het raam dicht te doen. De muur rondom het raam zal namelijk aanzienlijk warmer zijn dan de buitenlucht en op die manier krijg je de warmte alsnog eerder in huis.

Zo gaan we aardig richting nachtventilatie. Veel moderne ventilatie-installaties zijn voorzien van een nachtventilatie stand. Niet allemaal, helaas. Het systeem weet dat het buiten kouder is dan binnen, en zal op dat moment meer (relatief) koele lucht van buiten aanzuigen en de warme lucht afvoeren. Als je niet zo’n installatie hebt, zoals ik, dan moet je het doen met het openen van ramen en/of het handmatig aanzetten van de ventilatie (afzuigkap & badkamer). Eventueel met ondersteuning van een ventilator.

Als ventileren niet meer helpt: airco

Airconditioning werkt als een omgekeerde warmtepomp. Er wordt warmte (en vocht, indien gewenst) onttrokken aan de lucht en deze wordt gekoeld in de warmte-wisselaar buiten. Dit werkt dankzij het uitzetten en comprimeren van gassen. Des te groter het temperatuurverschil, des te effectiever het proces is. Een woning die reeds 30C warm is proberen te koelen met een buitentemperatuur van 35C is uiteraard mogelijk, maar minder efficiënt. Het zal wellicht net zo snel gaan, maar veel meer vermogen kosten. Dit komt door 2 redenen: ten eerste is de warmteuitwisseling minder efficiënt. In de buitenunit moet het gas namelijk weer gecomprimeerd worden, zodat het als vloeistof in de binnenunit terecht komt. Hier neemt het warmte op en wordt daarbij weer een gas. Dit pomp je naar buiten, en daar begint de cyclus opnieuw. Als je het omdraait heb je verwarming. Maar je snapt dat een lagere buitentemperatuur gunstiger is voor de efficiëntie van je airco.

Het meest effectief is dus voorkomen dat het huis opwarmt en te zorgen dat je vanaf het moment dat de gewenste binnentemperatuur gelijk of hoger is dan de buitentemperatuur je de airco aan zet. Dit is efficiënter dan wachten tot in de avond om bijvoorbeeld de slaapkamer te koelen. Zo blijft de slaapkamer koel, en ook de muren, vloeren en plafonds. Door te voorkomen dat dit opwarmt kun je ook in de avond de airco uitzetten.
Maar stel je voor dat je dit niet doet. Je zet de airco in de avond aan: het is 30C op de slaapkamer en je wilt terugkoelen naar 22C. Dit bereik je, afhankelijk van je vermogen en grootte van de slaapkamer, wellicht in een uurtje. Misschien al wel eerder. Je hebt een groot vermogen gebruikt (want aan het begin van de avond is het warmste moment van de dag), en héél koude lucht moeten blazen om uberhaupt te kunnen koelen. Dit is oncomfortabel om in te slapen en maakt misschien nog wat geluid ook. Je zet de airco uit…En binnen een mum van tijd is de kamer weer aan het opwarmen richting de 30C. Ondanks dat de buitentemperatuur op dit moment lager is: de muren, vloeren en plafonds zitten vol met de warmte en hebben een grote massa. Deze zijn in dat uurtje NIET noemenswaardig afgekoeld. Ik kan het uitrekenen, maar ik neem aan dat de logica te volgen is: 1 kuub lucht weegt ongeveer 1.3kg. Mijn slaapkamer is 24m2 groot en 2.5 meter hoog en heeft als gevolg een inhoud van 60m3: 78kg. De vloer is van beton, met een dekvloer. 10cm dik, in totaal. Op een oppervlakte van 24m2 is dat 2.4 kuub beton, met een soortelijk gewicht van 2.3 ton per kuub: 5552kg. De muren hoef ik niet eens mee te rekenen, maar doe ik toch. Er staat 22 meter muur, van 2,5 meter hoog en 10cm dik. Dat is nog een keertje 5,5 kuub aan zware materialen (al is 1 muurtje slechts een stapel Ytong blokken).
Je snapt dat de 78kg lucht niet in verhouding staat tot de 10.000kg overige materialen in de slaapkamer. Die 10.000kg heeft een hoop warmte opgenomen en geeft die af aan zijn omgeving.

Je moet dus voorkomen dat het warm wordt in huis, en niet het symptoom gaan bestrijden. Dus: hou het zonlicht buiten, zorg voor goede isolatie en ventileer in de nacht en ochtend. Ook hiervoor geldt dat je lang moet ventileren, want de materialen van je huis geven heel veel warmte af (ons hele huis weegt > 100.000kg, alleen de vloer van de woonkamer al 23 ton). Deze thermische massa werkt natuurlijk ook in je voordeel: het duurt bij een zwaar huis ook een stuk langer voordat het opwarmt (in de zomer) of afkoelt (winter).

Welke airco is dan goed?

Het best werkt een split-unit airco. Deze heeft geen luchtafvoer, maar werkt met compressie. Losse airco’s, die met zo’n slang, ook wel een “mobiele airco” genoemd, hebben wel een luchtafvoer en pompen die lucht naar buiten via veelal ongeïsoleerde luchtkanalen. Daarmee komt een deel van de warmte weer terug naar binnen. Ook worden die slangen vaak plompverloren door een raam gehangen, wat het hele effect teniet doet. En als laatste: door het afzuigen van die lucht, zuig je ook warme lucht naar binnen. Het heeft daarmee een zeer klein netto effect.

Een split-unit airco is duurder, maar ook veel effectiever en efficiënter, met een veel hoger vermogen. Dit wordt gemeten in BTU’s (British Thermal Units). Een beetje losse airco heeft een vermogen van 9.000BTU. Mijn split-units hebben bij elkaar meer dan 30.000BTU vermogen. Wat kost dat dan? In mijn geval kostte het 4200 EUR, inclusief installatie, leidingwerk, buitenunits etc. Ongeveer het dubbele van mobiele airco’s, maar wel met een stuk grotere efficiëntie en comfort (meer functies).

Besparen op warm water: elektrische boiler, warmtepomp-boiler of gewoon CV?

Snor 7 reacties

Een poosje geleden stapte ik onder de douche. Daar is op zich niets bijzonders aan: dat doe ik vrijwel iedere dag. Maar het viel me op dat ik lang moest wachten op warm water. Niet langer dan anders, maar desalniettemin best wel lang. Iets meer dan 30 seconden bleek het te zijn. Na wat onderzoek blijkt dat deze 30 seconden wel iets kan fluctueren, maar dat dit altijd dezelfde waterhoeveelheid betekent. Daar zit uiteraard een grote logica in: als het water sneller stroomt (de kraan verder open), dan is het warme water er sneller. Maar er stond een even grote hoeveelheid water stil in de leiding. Onze CV-ketel hangt bij benadering 20 meter van de badkamer af. Een flinke afstand!

Water & energieverspilling

De hoeveelheid water blijkt 5 liter te zijn. Dat is al best een behoorlijke hoeveelheid. Maar bedenk ook dat dit 3x per dag gebeurt: rond half zeven gaan de kinderen douchen, rond 21 uur meestal Lieftallige Echtgenote en ik volg een uurtje of 2 later. Soms douchen we wel kort achter elkaar, maar dat is op 1 hand te tellen.

We verspillen 15 liter water per dag aan “wachten op warm water”. Dat is 5.475 liter per jaar (en 4% van ons totale waterverbruik).
Het betekent ook dat vanaf het moment dat we de kraan uitzetten, er nog 5 liter warm water in de leiding staat. En dat water is verwarmd, in ons geval nog met gas. Een snelle rekensom (niet echt een rekensom, ik kan het gewoon per liter uitlezen op de zgn. P1-poort van de slimme meter) leert dat het in de lente (het is tenslotte mei) 33 liter gas kost om deze 5 liter op te warmen. 33 liter per keer, en dat dus 3x per dag. 99 liter per dag. 36 kuub per jaar. 4.7% van ons gasverbruik.

In kosten valt bovenstaande reuze mee: het water kost ongeveer 70 cent per kuub (0.6963). En hier komt nog belasting op leidingwater bij (0.3480). Netto dus 1,04 EUR per kuub. Hier moet nog de btw (9%) bijgeteld worden. Een kuub water kost op deze manier 1,14 EUR per kuub. En 5.5 kuub kost dus 6,27 EUR.

Het gas is iets duurder: een kuubje gas kost 0,77 EUR. Met 36 m3 per jaar kom je op 27,72 EUR per jaar. In totaal spoelen we dus 34 eur per jaar letterlijk zo maar het riool in.

Oplossingen voor deze verspilling

Een andere methode om water te besparen is niet direct een oplossing: het is namelijk het water wat in de leiding staat en verwarmd moet worden wat de verspilling veroorzaakt. Waar de echte oplossing zit? Het korter maken van de leidingen. Ik denk er over om de waterleiding af te koppelen van de CV-installatie en het tapwater voor de badkamer te verwarmen met een boiler. Die kan ik vrijwel direct bovenop de badkamer leggen, waardoor ik slechts 2 meter leiding overhoud. Dan hebben we het nog steeds over 500 liter verlies, maar een elektrische boiler levert exact 0m3 gasverbruik op.

Maar er is nog een oplossing: een warmtepompboiler. Niet te verwarren met een warmtepomp om het huis warm te stoken, maar het principe is hetzelfde. Dit is aanzienlijk zuiniger dan een elektrische boiler.

Om te bekijken of dit ergens hout snijdt moet ik echter mijn totale (warm)waterverbruik in kaart brengen en het energieverbruik wat hieraan ten grondslag ligt.

Waterverbruik & energie

Ons jaarlijkse waterverbruik ligt op 140 m3. Een aardig deel hiervan is voor douchen & bad. Hoeveel? Dat moeten we uitrekenen, want is op de watermeter natuurlijk niet uit te lezen. Ik weet dat we ongeveer 1m3 gas per dag verbruiken voor warm water. Dit is 365 m3 per jaar. Ik weet ook dat ik met 0,1m3 15 liter water warm stook. 1m3 gas moet dus volstaan om 150 liter water warm te stoken. Seizoenseffecten laat ik buiten beschouwing: in de zomer zal het iets minder zijn (want het huis is warmer en het water koelt dus minder af onderweg), in de winter iets meer.
Maar als ik 150 liter warm water per dag verbruik, dan is dit 54,75m3 water per jaar wat voor ons douchewater verbruikt wordt. Bijna 40%. Iets meer dan 10% van dit verbruik komt door de plaats van de badkamer tov. de CV-ketel (immers 5,5m3 water en 36m3 gas). Dat leidt tot onderstaande plaatje:

De kosten van energieverbruik voor het verwarmen van tapwater, per bron: cv-installatie, elektrische boiler of warmtepompboiler. Dit obv. de normale energieprijzen (dus niet met zonnepanelen)

Zoals vaker op dit blog: ik reken graag in totaal energieverbruik. En sowieso is de wereld dus beter af door het water elektrisch te verwarmen en niet met gas.

Qua kosten is het een heel ander verhaal. De lopende kosten zijn met een elektrische boiler héél véél hoger dan op gas. En met een warmtepompboiler iets goedkoper. Maar dit is pas een deel van het verhaal: er horen ook investeringen bij. Voor de CV-ketel zijn die kosten 0 EUR, want die hangt er al.

Investeringen per apparaat: de cv-installatie hangt er al en kost dus nul euro. De elektrische boiler kost 350 euro en de warmtepompboiler 1000 euro.

De warmtepompboiler is aanzienlijk duurder (de ISDE-subsidie is al verwerkt in de prijs). In beide gevallen heb ik geen montagekosten meegenomen, want dat kan ik zelf. Daar heb ik dus geen anderen voor nodig (wel om het ding te tillen). Het prijsverschil van 650 EUR tov. de elektrische boiler is terugverdiend in 16 maanden. Het prijsverschil met de CV-ketel is terugverdiend in iets meer dan 11 jaar.
Dit is exclusief het feit dat gas goedkoper zal worden als ik overstap op elektrisch verwarmen: met een verbruik van minder dan 500m3 gas per jaar is het vastrecht ongeveer 55 EUR per jaar lager.

De situatie met mijn zonnepanelen

De vaste lezers weten het: er ligt een grote zonnepanelen-installatie op mijn dak. 32 stuks met 9600W vermogen in totaal. Dit dekt in principe mijn elektriciteitsverbruik vrijwel af. Ik zeg vrijwel, want ons elektriciteitsverbruik is heel erg hoog: we verbruiken bijna 12.000kwh per jaar. We verwarmen het huis grotendeels op elektriciteit en hebben een PHEV én een EV op de oprit. We zijn dus nog steeds een netto-afnemer van elektriciteit.
Daarom zijn voor mij de elektriciteitskosten net zo hoog als voor een ander, voor het extra verbruik.

Maar stel dat dit niet zo zou zijn…De terugleververgoeding is 0,11 EUR (Greenchoice). En dan ziet het plaatje er zo uit:

Dit plaatje is een tabel. Hieruit blijkt dat de warmtepompboiler met vlag en wimpel de energiewedstrijd wint, evenals de lopende kosten per jaar.

Zelfs met 0,11 EUR per kwh (de “opportunity cost”) is de elektrische boiler nog duurder dan op gas. De warmtepompboiler komt nu natuurlijk nog gunstiger uit. De terugverdientijd voor de warmtepompboiler loopt nu terug naar 5,3 jaar.

Conclusie: water verwarmen met CV, elektrische boiler of warmtepompboiler?

De conclusie is anders dan ik vantevoren bedacht had. Ik had verwacht dat het zeker gunstiger zou zijn om met de elektrische boiler de boel warm te stoken. Ik wist dat de warmtepompboiler een lager verbruik zou hebben, maar had niet verwacht dat het verschil zo groot zou zijn.

Het begon met het zoeken naar meer comfort en minder verspilling. Maar het verhogen van de energiekosten met bijna 400 EUR per jaar is waanzin. En hier komt nog een eenmalige investering bij van enkele honderden EUR en een heleboel werk.

Een warmtepompboiler schiet ook niet op: de terugverdientijd is meer dan 11 jaar en dat is gerekend met het feit dat ik het zélf kan installeren. De gemiddelde klusser (no offense) kan dit niet zelf of zal er niet aan beginnen. Een terugverdientijd van 11 jaar is te lang. Zelfs gerekend met de terugleververgoeding is dit nog 5 jaar. En ook dat is te lang. Nog even los van het praktische nadeel dat een warmtepompboiler niet op mijn zolder geplaatst kan worden.

In een bestaande situatie met CV-ketel is het veruit het goedkoopst om te verwarmen met gas. Ook qua duurzaamheid is dit beter: de hoeveelheid CO2 bij verwarmen op gas is 2x zo laag als dezelfde hoeveelheid water verwarmen met de elektrische boiler.

We zullen dus pas op een andere manier ons water gaan verwarmen als we helemaal overstappen op de warmtepomp!

Isolatie: wat levert dat nu op?

Snor Een reactie plaatsen

De Geldsnor woonde niet altijd in zijn luxueuze onderkomen waar hij nu woont. Nee, eerder woonden we in een ander onderkomen. Ons huidige huis is vanaf de bouw (eind jaren ’90) zeer goed geïsoleerd, maar ons vorige huis was dit niet. De muren waren niet geïsoleerd, het dak niet, de vloer niet. Warm gestookt met een enorme ketel die witte rook blies.

Op het moment dat wij de woning betrokken hebben we meteen een aantal maatregelen genomen: gedeeltelijke vloerverwarming (in de keuken) en een houtkachel geplaatst. En uiteraard begonnen met het bijhouden van cijfertjes!

Gasverbruik in m3, per maand.

Zoals in ieder huishouden in Nederland verstookten wij veruit het meeste gas in de winter en vrijwel niets in de zomer. In augustus 2019 verkochten we deze woning en loopt dit lijntje dus naar 0. Ook zie je een vrij grote variatie van jaar op jaar, zonder dat dit de trend verstoort. In m3 per jaar ziet de grafiek er zo uit:

Bovenstaande gegevens zijn echter weinig behulpzaam: het gasverbruik is namelijk vooral afhankelijk van het weer. En uiteraard van ons gedrag, maar we gaan er even vanuit dat ons gedrag min of meer hetzelfde is gebleven. We stookten in de winter vrij veel op hout, en hebben dat altijd gedaan. Maar om dit beter te plotten, gaan we even kijken naar de “stookhalfjaren”: de periodes van oktober tot maart:

Dit verandert al iets. Je ziet dat het gasverbruik fors hoger is in 2016 dan in 2015. Dit komt omdat het seizoen 2015-2016 sterk vertekend wordt door de geboorte van mijn zoon in november. Leuk feitje: je ziet het in 2018-2019 NIET oplopen, terwijl in november 2018 mijn oudste dochter geboren is. Wat is hier aan de hand?

De oranje lijn toont de gemiddelde temperatuur van de winter, de blauwe staven zijn nu het gasverbruik. In 2014 was de winter zéér zacht, wat direct vertaalt werd in een zeer laag gasverbruik voor ons doen. Maar je ziet verder dat de correlatie wat zoek is. De winter van 2018 was aanzienlijk koeler, maar het gasverbruik lager. Dus nogmaals: Watskeburt?

Isolatie, da’s watskeburt!

Goed, we gaan naar mijn favoriete rekenmethode: graaddagen. Er is namelijk een relatie tussen het gasverbruik en de temperatuur. Het is ook hieraan dat je kunt zien of iets wel of niet effect heeft. Eerst schets ik de maatregelen die we hebben genomen.
2012: zolder geïsoleerd. Kosten ~500 EUR (zelf gedaan)
2014: 3 kozijnen vervangen (van dubbel glas naar HR++, noodzakelijk vanwege mankement: 4300 EUR)
2017: Overige kozijnen vervangen inclusief voordeur, 5300 EUR
2017: Spouwmuurisolatie (138m2), 1953 EUR en vloerisolatie (55m2) 1485 EUR
2017: verbouwing hal & bijkeuken, 400 EUR toe te rekenen aan “vloerverwarming”.
Totale kosten: 13.938 EUR

Het vervangen van de kozijnen in 2014 had een kostenpost van 1500 EUR voor bouwkundige ingrepen (stalen balk) en een smaakelement (glas-in-lood) van 600 EUR in zich. Hiervoor gecorrigeerd komt de totale kostenpost uit op 11.838 EUR. Bedenk wel dat dit inclusief een politie-keurmerk voordeur is.

Onderstaand zie je de invloed die dit heeft gehad op de stookkarakteristieken van de woning. Dit is dus gecorrigeerd voor weersinvloeden. Er is een forse stijging in en na 2015. Dit komt zoals geschetst door de geboorte van onze zoon. Door zijn geboorte was ook Lieftallige Echtgenote heel veel thuis in die periode. En het betekende tevens dat we minder hout verstookten. Na 2015 zie je dat het stookgedrag aanzienlijk gewijzigd is. In 2016 is dit nog de invloed geweest (of gebrek aan invloed) van het zwangerschapsverlof, waardoor we simpelweg meer van huis waren.

In het voorjaar van 2017 hebben we de overige kozijnen vervangen, de bijkeuken verbouwd (en daar vloerverwarming toegepast), de hal verbouwd (met vloerverwarming), de vloeren geïsoleerd en de muren geïsoleerd. Vanaf het stookseizoen 2017 zie je dus een groot verschil met 2016: in de periode van 1 oktober 2016-maart 2017 (dus ongeïsoleerd!) was het gasverbruik 67,4% hoger dan na isolatie.

67,4% lager? Wow!

Dat dacht ik ja! 67,4% lager is enorm. Waar de oude winters nog iets meer dan 0,6m3 per graaddag opleverden, zakte dit tot 0,365 en zelfs 0,31 in 2018 en 0,302 in 2019. In die laatste jaren hebben we echter geen aanpassingen meer gedaan aan de woning. Ik ga dus uit van een gemiddelde van deze 3 jaar: 0,326m3 per graaddag.

Op mijn locatie heb ik ongeveer 3000 graaddagen per jaar. De besparing is zoals berekend ~0,284 per graaddag. 3000 * 0,284 = 852 m3 per jaar. In euro’s is dat omstreeks 650 EUR per jaar. Da’s een forse besparing.

Toegegeven: er stond een flinke investering tegenover. Met een besparing van 650 EUR per jaar kost het iets meer dan 18 jaar om weer op 0 EUR uit te komen. Maar de besparing gaat daarna gewoon door en kost niets meer. Bovendien is het comfort van de woning echt énorm toegenomen. Niet alleen in de winter, maar ook in de zomer. Dit is echter niet in geld uit te drukken.

Of 18 jaar een goede terugverdientijd is moet ieder voor zich bepalen. Of momenteel de isolatie goedkoper is of duurder kan ik ook niet zeggen. Zelf zou ik het direct nog een keer doen – maar het feit is dat wij inmiddels in een ander huis wonen met een stookgedrag van <0,2m3 per graaddag. Daar ga ik weinig aan kunnen verbeteren (behalve stoken met de airco).

Gasverbruik bij douchen & bad nader bekeken: wat kost dat eigenlijk?

Snor Een reactie plaatsen

Update: 14 oktober 2022; de gasprijzen exploderen, en daarvoor heb ik enkele aanpassingen gemaakt. Dat verandert echter niets aan de verhoudingen: douchen is goedkoper dan in bad gaan. Wil je echt besparen op het douchen? Gebruik een washandje.

Ons gezin, bestaande uit 5 personen, douchet en baddert regelmatig. De kinderen gaan 1x per week in bad (en douchen alle overige dagen), wij douchen (vrijwel) elke dag. Alleen als er iemand écht te moe is (wat met kleine kinderen wel eens voorkomt) slaan we het douchen een keertje over. Maar dat is op 1 hand te tellen. Inmiddels, in oktober 2022, douche ik zelf nóg korter en gebruik ik regelmatig een koud washandje om me te wassen in plaats van te douchen. Het voordeel aan een washandje is dat het water niet stroomt. Dat deze koud is, doet daardoor nauwelijks terzake.

En uiteraard, zoals je van mij zou verwachten, wordt alles bijgehouden en kan ik zéér nauwkeurig zien hoeveel gas er verbruikt wordt. Daarmee kan ik duidelijk inzichtelijk maken wat de impact is van douchen of in bad gaan en de impact van hoe lang je douchet.

Vlak na elkaar douchen voorkomt stilstand van warm water: je hoeft minder lang te wachten en je totale gasverbruik is lager. Daarmee kun je besparen op de kosten van het douchen.

Hierboven zie je ons gasverbruik op maandag 15 maart (2021). De kleine piekjes gedurende de dag is het pakken van warm water: na het ontbijt en lunch om de tafel schoon te maken en nog een paar keer het uitspoelen van flesjes. Iets na 17 uur ben ik gaan koken, en daarna zijn de kinderen onder de douche gegaan. Verbruik: ongeveer 0.14m3 gas. Later op de avond zijn wij om de beurt onder de douche gesprongen. Het wordt gemeten in tijdvakken van 5 minuten. Om 22:05 was het 0.241m3 en vijf minuten later nog eens 0.228m3. De douche heeft lang en hard aangestaan, blijkbaar.
Vanaf oktober 2021 koken wij op inductie en komt het grootste deel van het tapwater in de keuken van de Quooker

De dag ervoor zijn de kinderen in bad geweest, ’s avonds heeft Lieftallige Echtgenote gedouchet en een stuk later ikzelf:

Gasverbruik bij douchen en in bad gaan: een hoge piek bij het in bad gaan (veel water), een iets lagere piek bij het (lange!) douchen van vrouwlief en een lage piek bij het douchen van Geldsnor

Duidelijk te zien is hier dat de ochtend een stuk kouder was en de verwarming af en toe aansprong om bij te verwarmen. Ook het “after lunch” piekje is goed te zien, evenals het koken om 17:00.

Als je de 2 grafieken met elkaar vergelijkt is duidelijk te zien dat het in bad gaan aanzienlijk meer gasverbruik oplevert dan het douchen van de kinderen: 0.35m3 (optelsom van 3 tijdvakken van 5 minuten) versus 0.14m3. Lieftallige Echtgenote heeft 0.23 m3 gas verbruikt bij het douchen en ik was snel klaar met 0.11m3 gas.

Vrij doorgerekend betekent dit het volgende, per week & per jaar:
Kinderen douchen: 0.14* 6 = 0.84m3 per week
Kinderen in bad: 0.35m3 per week
Totaal kinderen: 1.19m3 gas per week
Lieftallige echtgenote douchen: 0.22m3 *7 = 1.54m3 per week
Snor douchen: 0.12*7 = 0.84m3 per week
Totaal Huize Geldsnor: 3.57m3 gas per week.

20% van ons gasverbruik is voor douchen & bad

Op jaarbasis is het verbruik van ons douchegedrag 185.62m3, ruim 20% van ons verbruik (en inmiddels ruim 70% van het verbruik, 2022).
Douchen en in bad gaan is in de zomer iets goedkoper dan in de winter omdat het water minder verwarmd hoeft te worden (het komt met een hogere temperatuur de ketel in omdat de bodem warmer is dan in het voorjaar/eind van de winter, en het koelt minder af onderweg omdat de woning warmer is). Maar ik sluit niet uit dat wij zelf af en toe ook nog in bad gaan. Gemiddeld zal het wel aardig uitkomen.

Dat betekent dat wij op jaarbasis ongeveer 150 EUR kwijt zijn aan warm water (met onze prijs van nog steeds 0,78 EUR per m3). Dát vind ik heel aardig meevallen. Oktober 2022, de gasprijs stijgt tot bijna 3,5 EUR per m3. Het douchen is dus bijna 5x zo duur geworden en komt met ruim 700 EUR dus vrij hoog in de totale uitgaven te staan.
Douchen doen we steeds korter, en vaak iets minder warm en met de kraan minder ver open. Het badwater laten we iets langer staan, zodat er meer warmte in de badkamer blijft hangen.

Update: hoe verbruik je minder gas bij het douchen?

Met de actuele situatie betreffende gasprijzen en dictators, is het actueler en acuter om minder gas te verbruiken dan ooit.

Bovenstaand heb ik al wat tips gegeven: korter douchen en kouder douchen. Immers, met kouder douchen wordt er minder warm water vebruikt en dus minder gas verstookt.
Ook vlak ná elkaar douchen heeft een positief effect op het gasverbruik: je hebt geen stilstandverliezen meer. Na het douchen blijft er uiteraard warm water achter in de leiding. Dit koelt snel af, en de volgende kan weer een tijdje wachten op warm water. Zonde. Stap dus meteen onder de douche als de ander klaar is.

Je kunt ook samen douchen, maar mijn ervaring is dat je hier ook een stuk langer van gaat douchen…

Hallostroom: is zonnepanelen huren een goed idee? (NEE!)

Snor Een reactie plaatsen

Om bij het begin te beginnen: het idee is sowieso goed. Hoe meer mensen zonnepanelen hebben én de stroom zoveel mogelijk zelf verbruiken op het moment dat het geproduceerd wordt, des te beter. Dus als je zonnepanelen hebt: wassen, drogen & vaatwasser als de zon schijnt.

Zonnepanelen kopen is sowieso al een goed idee: met mijn zonnepaneleninstallatie van 9600wp zit ik op een terugverdientijd van 55 maanden zoals het zich nu laat aanzien. Absoluut niet slecht, lijkt me. Over de levensduur van 25 jaar (althans, de gegarandeerde “lineaire afname”, ze gaan wellicht langer mee!) verdien ik er 46.000 EUR op. Ná aftrek van de initiële investering en zónder rekening te houden met wijziging in tarieven (of saldering, om volledig te zijn).

Enfin, het is niet iedereen gegeven om zonnepanelen te kopen omdat, laten we eerlijk zijn, voor sommige mensen een investering van een paar duizend euro heel veel geld is. Maar van de week viel mijn oog op een reclame van Hallostroom: zij kopen de panelen en jij huurt ze van hen.

Hoe gaat het in zijn werk?

Ik heb op de website van Hallostroom een vorig adres ingegeven. Dit omdat ik op het betreffende adres zélf jarenlang een zonnepaneleninstallatie tot mijn beschikking had en dus weet wat het opleverde in de praktijk en hoeveel panelen er op pasten. Destijds had ik 14 panelen van 275wp en een 3k omvormer (dus maximaal 3000W vermogen).
Vervolgens kun je op de website kiezen of je een plan-op-maat wil, of een automatische dakcheck. Ik heb gekozen voor een automatische dakcheck, mede omdat het niet mijn huis (meer) is. Helaas bleek het algorithme te dom of te slim: er kon geen resultaat gevonden worden. Kan kloppen, want op de satellietfoto’s zie je natuurlijk dat er al panelen op liggen!

Dus heb ik het huis van de buren gepakt. Net zo groot, zelfde oriëntatie. Helaas ook hier geen succes! Enfin, lang verhaal kort: ik heb het tóch voor elkaar gekregen om een resultaat te krijgen voor 14 panelen, maar ditmaal op mijn huidige woonhuis. Ik heb de gegevens dus allemaal teruggerekend naar een gelijksoortige installatie.

De Voorgestelde Installatie

Er wordt niet opgegeven hoeveel WP de installatie is, maar wel dat de nieuwe stroomrekening daarmee “0 EUR per maand is”. Men gaat uit van een verbruik van 5000kwh (want dat heb ik ingegeven) en dat zou betekenen dat ik een installatie heb van ongeveer 6000wp. En daar gaat het mis: dit zou uitkomen op 428wp per paneel. Dit is grofweg 30% hoger dan “mogelijk” – en ook aanzienlijk hoger dan de 370wp panelen die ze zelf in de brochure hebben staan. Mijn huidige installatie draait op 330wp per paneel. Gezien deze installatie op het zuiden is gericht (evenals mijn voorbeeldwoning), voorzien is van optimizers (die de output verhogen) en een topmerk-omvormer schat ik de verwachtte opbrengst in als “niet plausibel“.

De Huurkosten van de Voorgestelde Installatie

De kosten voor het huren bedragen 59 EUR per maand. Schappelijk bedrag zou je zeggen. Of niet? Een 6000wp installatie zou ongeveer 6200 EUR mogen kosten, na aftrek van de BTW die je terugkrijgt. In ongeveer 9 jaar (8.75 om exact te zijn) heb je evenveel geld betaald aan je huurabonnement.
Maar, zoals gezegd hierboven, is het buitengewoon onwaarschijnlijk dat het werkelijk een 6000wp installatie betreft. De 4620wp mogen ongeveer 4800 EUR kosten. Na 81 maanden heb je dus het volledige aanschafbedrag betaald.

Het abonnement loopt echter 15 jaar. 180 maanden. Je betaalt dus in werkelijkheid 10.620 EUR voor je installatie, ipv. 4800. In die 10620 EUR zit btw, die je niet betaald zou hebben als je direct het bedrag zélf geïnvesteerd zou hebben. Feitelijk betaal je de installatie dus dubbel.

Na 15 jaar mag je de installatie kopen voor “slechts” 35 EUR per paneel: 490 EUR afkoopsom dus nadat je al 10620 EUR betaald hebt, voor iets wat nog geen 4800 EUR had moeten kosten. Daarna heb je wel gratis energie voor 15 jaar – al blijft onvermeld wat er gebeurt met de omvormer, die doorgaans 15 jaar meegaat…

De Opbrengsten & stroomtarieven

Er word zoals eerder gesteld gerekend op een opbrengst van 5000kwh met een installatie van 5180wp. Dit systeem zal in de praktijk waarschijnlijk uitkomen op 4600-5000kwh per jaar. Die 400kwh verschil is 92 EUR per jaar, of 7,7 EUR per maand.

Een misleidend screenshot van Hallostroom om je te "overtuigen" om zonnepanelen te huren. Het is alleen geen goede business case: het is veel te duur.
Screenshot van de website van Hallostroom

De werkelijkheid is iets weerbarstiger. Ten eerste rekent Hallostroom (overigens heel transparant) met 0.23 EUR per kwh. Dat de kosten worden afgerond op 96 EUR per maand ipv. 95.80 vergeef ik ze. Een realistischer prijs is echter 0.21 EUR per kwh. Variabel kun je het momenteel krijgen voor 0.206, “vast” voor 0.215. Enfin, met de waarheid in het midden:

De werkelijke besparingen per maand. Toch een stukje kleiner. Moet wel de zon zoveel schijnen als ze zeggen...

Ai. Inmiddels voel je je behoorlijk bekocht. Want de besparing is nog maar 28.5 EUR per maand. In 14 jaar is de installatie pas terugverdiend. Geen probleem, want je zit er toch 15 jaar aan vast.

Maar nu komt het volgende: salderen gáát een keer afgeschaft worden. De salderingsregeling wil zeggen dat de stroom die je in de zomer teruglevert, afgetrokken wordt van het hogere verbruik in de winter. In de zomer produceer je immers meer en verbruik je minder en in de winter vice versa. Hier wil men (eigenlijk alle partijen) iets aan doen.

Relevant hierin is het percentage eigen verbruik (en het daaraan gerelateerde absolute verbruik). Voor mijn (zeer grote) installatie ziet dat er als volgt uit:

Het percentage eigen verbruik van je eigen geproduceerde zonne-energie is relevant als later het salderen wordt afgeschaft.

Maar let op: niet alleen mijn installatie is groot (9600wp), ook mijn verbruik (>10000kwh per jaar) is hoog. Het werkelijke percentage eigen verbruik bij een kleinere installatie en een lager verbruik is daarmee niet noemenswaardig, zoals je kunt zien in de plot van het verbruik van het vorige huis (waar we geen warmtepomp & elektrische auto’s hadden):

Wat betekent dit nu concreet? Welnu: als het salderen wordt afgeschaft, dan heb je het grootste voordeel over de kwh’s die je direct verbruikt. Die haal je niet van het net en leveren dus de volledige prijs als voordeel.

De overige kwh’s worden teruggeleverd en daar krijg je, in mijn rekenvoorbeeld, nog 0.1 EUR per kwh voor terug. Let op: dat is fórs hoger dan momenteel bij aanbieders het geval is muv. Greenchoice.

Ook dit is geplot in een grafiek, maar teruggerekend naar 5180wp:

In euro’s per jaar is de impact enorm. Waar je eerst nog voor 1211 EUR per jaar terugleverde met complete saldering, keldert dit nu naar 713 EUR per jaar. Een verschil van 400 EUR per jaar. Let op dat deze cijfers íets afwijken van de eerdere cijfers omdat ik mijn werkelijke opbrengsten heb teruggeschaald naar 5180wp en geen “stelposten” heb gebruikt.

Dit verschil is gemiddeld 33,33 EUR per maand. Van je besparing van 28,5 EUR per maand blijft niet veel meer over na saldering: je bent méér geld kwijt dan wanneer je geen zonnepanelen had gehuurd.

Alternatieven

Er zijn alternatieven. Heel veel. Eigenlijk is het zo, dat je dit gewoon simpelweg niet moet doen. Heel veel mensen denken dat een systeem ongelooflijk duur is, terwijl dit in de praktijk wel te behapstukken valt. Het geld lenen via een energiebespaarlening van de overheid (rente rond de 1% én aftrekbaar) maakt het veilig en goedkoop. Zelfs een consumptief krediet is nog goedkoper. Qua kosten kun je zélfs het systeem nog beter met je creditcard betalen! Serieus: na 4 jaar heb je minder rente betaald dan je de komende 15 jaar gaat betalen en het systeem is van jou. Sterker nog: de afkoopsom na 15 jaar staat gelijk aan de cumulatieve rente op je creditcard over de laatste 20 maanden.

Het is zelfs goedkoper om een zonnepanelen-installatie met een credit card af te rekenen met 18% rente dan ze te huren via Hallostroom.

Conclusie

De conclusie is kort en simpel: het lijkt een hele mooie oplossing voor mensen die geen geld hebben om het zelf te investeren. Een nobel streven zelfs. Maar in de praktijk wijzen de cijfers iets anders uit: het is erg duur en de voorwaarden zijn ongunstig. Na 15 jaar heb je 11.110 EUR betaald voor het systeem, ipv. ongeveer 4800 EUR die je vooraf zou hebben geïnvesteerd. Als je de 4800 EUR niet hebt en wel zonnepanelen wil, kijk dan eens bij provinciale leningen zoals de energiebespaarlening. Kijk naar consumptieve kredieten of zelfs je credit card: vrijwel alles is goedkoper dan ze “huren”.

Trap ook niet in het stukje “verzekering”. In vrijwel alle opstalverzekeringen zijn zonnepanelen gewoon meeverzekerd. Tevens vergen ze geen onderhoud en gaan ze zelden tot nooit kapot.

Voorschot energie aanpassen…Of toch niet?

Snor 4 reacties

Afgelopen week was het koud. Lang niet zo koud als vooraf verwacht, maar wel dermate koud dat het te zien was aan het verbruik. Door de sterke wind die vol op de voordeur stond koelde de hal flink af en de vloerverwarming kreeg dat nauwelijks bijgestookt. Op zich geen probleem: het is geen verblijfsruimte dus het mag een stuk koeler zijn. Maar met een verse kleine meid in huis, is het toch wel noodzakelijk om alles warm te houden.

Ook op de bovenverdieping betekende het flink stoken, met elektrisch kacheltjes. Gelukkig hebben we die daar opgehangen, speciaal voor dit soort dagen. Door de grote kou was het echter nauwelijks mogelijk om met de airco te stoken. Overigens kwam dit niet zozeer door de kou, maar vooral door het sneeuwdek waardoor het onmogelijk werd voor de buitenunit om warmte uit de lucht te onttrekken: er lag een halve meter sneeuw omheen. Dit heb ik weggeschept, en daarna bleef het toch lekker warm op de slaapkamer.

Maar het heeft wel zijn weerslag op ons verbruik! Van zaterdag tot & met donderdag verbruikten wij 52 kuub gas en bijna 300kwh elektriciteit. Daarmee was deze week de meest energie-intensieve week sinds we hier wonen.

Helaas kwam ik ook nog ergens anders achter. Ik reken voor elke maand uit hoeveel we verbruiken (in euro’s) en bepaal op basis daarvan ons voorschotbedrag. Dit gaat uit van gemiddelden. De kou van afgelopen week heeft dus zijn invloed. Maar de grootste invloed was een foutje in de formule van januari, waardoor die vermenigvuldigde met 0 EUR. Gevolg: ik heb het volledige elektriciteitsbedrag van januari “gemist” en niet meegeteld in mijn voorschot. Op ons verbruik (meer dan 1000kwh in januari) heb je het al snel over 2 tientjes per maand als je het uitsmeert.

Nu sta ik voor de keuze: ga ik het maandbedrag verhogen, of ga ik in augustus bijbetalen (ons jaar met de energiemaatschappij loopt van aug-aug.)

Het is in ieder geval uitgesloten dat ik voldoende gas ga besparen om het tekort te compenseren: van nu tot eind juli zullen we hooguit 300m3 gas verbruiken.

Aan de andere kant denk ik dat we zuiniger zullen zijn als we het voorschotbedrag niet verhogen. We voorkomen liever dat we (veel) bij moeten betalen, dan dat we het prettig vinden om iets terug te krijgen.

Het wordt dus bijbetalen!

Terugverdientijd LED: loont het om actief lampen te vervangen?

Snor 6 reacties

In Huize Geldsnor zijn we nogal begaan met de wereld om ons heen. Daarom hebben we een grote plant & diervriendelijke tuin waar niets wordt omgespit, geen gif wordt gebruikt en het blad mag blijven liggen waar het valt.
Ook hebben we 32 zonnepanelen, stoken we zoveel mogelijk met de airco ipv. op gas (ondanks dat dit door de vloerverwarming en lage temperatuur zeer zuinig is) en rijden we 90% van al onze kilometers elektrisch.

Ook zijn vrijwel al onze lampen LED. Vrijwel allemaal dus. Er waren nog 4 halogeenspotjes over van de vorige bewoners en de afzuigkap heeft halogeenspotjes. Gezien de plannen voor een nieuwe keuken vervangen we die op dit moment nog niet.

Maar de andere 4 spotjes dus. Die deden het prima. Halogeen geeft mooi warm licht, maar ook veel letterlijke warmte: het is nogal een energieverspilling. Ze zaten ook op plekken waar de verlichting heel lang aan is: in de keuken en de bijkeuken. In de bijkeuken zijn ze denk ik een uur per dag aan (2 stuks). Maar in de keuken wel 10 uur per dag, gemiddeld. Namelijk in de winter van ’s ochtends vroeg (omstreeks 07:30) tot ’s avonds laat (~23 uur). In de zomer natuurlijk korter, maar ik ga toch uit van een conservatieve 5 uur per dag.

Vorige week ging één van de spotjes kapot. Omdat dit spotje boven het aanrecht zit en dus zeer belangrijk is voor mijn kook- & snijwerk, moest deze vrij acuut vervangen worden. Ook mijn oog voor symmetrie liet niet toe dat dit spotje werkloos bleef zitten.
1 lamp vervangen door een LED-spot is een zogenoemde no-brainer; een halogeenspotje is dúúrder dan een LED-spotje. Dus zelfs bij de aanvangkosten zit je beter, laat staan in het verbruik. Rekenen heeft hier dus geen zin: acuut vervangen door een LEDje. Wat let je?

Maar wat als het spotje het nog doet?

De andere 3 lampjes waren echter niet kapot. Impulsief besloot ik ze allemaal te vervangen. Ik verving 4 spotjes van 20W voor 4 spotjes van 3W. Dat scheelt dus 68Wh per uur dat ze aan zijn (4*20-4*12=68W). Dat lijkt wellicht weinig. En is ook niet superspannend: op een jaar betekent dit een besparing van 124kwh. Op ons extreem hoge energievebruik (door veel elektrisch te verwarmen én elektrisch te rijden) is dit echter nog steeds 1.2% van ons energieverbruik! Als je bedenkt hoeveel moeite we als maatschappij hebben om 1% minder energie te verbruiken, is zelfs het vervangen van 4 spotjes dus al een goede stap.

Maar dat terzijde. De vraag is nu: is het gunstig om de nog niet-kapotte halogeenlampen te vervangen door LED-lampen?

Ik heb dit geplot in een grafiek. Ik heb hierin de aanschafprijs van 1 halogeenspot genomen (die moest immers vervangen worden) en de aanschafprijs van 5 LED-spotjes. Dat is geen typefout: ik heb er 1 kapot laten vallen en ook die moet terugverdiend worden… Verder ben ik uitgegaan van 5 branduren per dag voor alle spotjes. Dat zijn dus 1825 branduren per jaar. Waar de lijnen kruisen is het terugverdienpunt.

4 LED spotjes kopen vs 1 halogeenspot kopen, met de gebruikskosten voor 4 stuks. De andere 3 waren niet kapot, maar wel vervangen.

Het antwoord: na 1220 branduren (ofwel 8 maanden) is de volledige aanschafprijs terugverdiend. Dit is inclusief het laten vallen van 1 spotje.

Bij een hogere stroomprijs wordt de terugverdientijd uiteraard korter. In bovenstaande grafiek ben ik uitgegaan van 0.22 EUR per kwh.

En over de hele levensduur?

Behalve dat LED-lampen veel minder energieverbruiken, gaan ze ook nog eens langer mee. Een korte tocht via Google leert me dat een LED-lamp wel 50.000 uur mee gaat, maar dat 20.000 gebruikelijk is. Een halogeenlamp gaat ongeveer 2.000 uur mee. Ik heb dezelfde gebruikskosten dan ook doorgeplot over de levensduur van de LED-lamp van 20.000 uur. De kosten voor de halogeenspotjes heb ik gelijk gehouden gedurende de 10 jaar(!) die de LED-spotjes mee gaan, evenals de elektriciteitsprijs.

In die 10 jaar geef je hiermee ruim 500 EUR minder uit aan elektriciteit.

Als je nog halogeenspotjes hebt is de belangrijke vraag nu: waar wacht je nog op? Er is gegarandeerd geen betere investering die je kunt doen dan je inleg binnen 8 maanden terugverdienen.

Rook uit schoorsteen = geld wegblazen (ook in een huurhuis)

Snor 2 reacties

Dit is een beetje een “re-post”, maar het is er eentje van toen ik pas nét begon met dit blog en het lijkt me zeker nog even toepasselijk voor dit weekend. Namelijk: als er rook uit je schoorsteen komt (“rookgasafvoer” van de CV-ketel), dan stook je té hard. En kun je makkelijk veel geld besparen in letterlijk 5 minuten:

Een expert ben ik niet, uitgezocht heb ik het wel. CV-ketels gebruiken gas om water te verwarmen. Een gedeelte hiervan gaat als warmte verloren via de rookgasafvoer. Een ouderwetse CV-ketel heeft hierdoor een rendement van ongeveer 70-80%. Een moderne ketel gebruikt de warmte die nog in de rookgassen zitten: het retourwater van de verwarming wordt gebruikt om extra warmte te krijgen uit condensatie. Hoe dit precies werkt is niet belangrijk: het werkt. Althans, als de temperatuur van het retourwater laag genoeg is.

Als de temperatuur van het retourwater te hoog is, wordt er weinig of niets gecondenseerd: dit is eenvoudig te zien doordat je een (flinke) rookpluim uit je rookgasafvoer ziet. Dit is waterdamp die dus niet gecondenseerd is en werkloos de atmosfeer in gaat. Dit is ook heel eenvoudig op te lossen. Er zijn meerdere manieren. De moeilijkste methode is het hele systeem waterzijdig inregelen. Hiermee wordt (vaak door een expert) het hele systeem zo ingesteld dat het water gelijkmatiger door het verwarmingssysteem heen gaat. Koele kamers worden hierdoor beter warm en de retourtemperatuur is beter te controleren.

Een eenvoudigere methode en binnen 5 minuten te doen: verlaag de temperatuur van de CV-ketel voor het stookwater. Afhankelijk van het systeem kan deze worden teruggeschroefd naar 35 of 40C (vloerverwarming & goede isolatie) zoals in Huize Geldsnor.

Indien je gewone radiatoren hebt kun je er mee spelen: zet de thermostaat (van de CV-ketel, niet in de woonkamer uiteraard) eerst op 50C en kijk of je de woning (comfortabel) op temperatuur kunt houden. Lukt dit niet? Zet ‘m op 55C en herhaal. Het kan zijn dat tijdens een koude periode je tijdelijk naar 70C moet (bijvoorbeeld). Maar dit is altijd beter dan 90C die standaard is ingesteld op de ketel.

Het tapwater staat vaak ook ingesteld op 80 of 90C. Los van het feit dat dit levensgevaarlijk is in mengkranen (zeker in combinatie met kinderen) is het ook gewoon niet nodig. 60C (en niet lager ivm. legionella) is prima.

Besparing van bovenstaande? Tot 20%. Op een gasverbruik van 1500m3 per jaar scheelt dit dus 300m3, of ruim 200 EUR. Ofwel: 1200 EUR per uur (je hebt 10 minuten de tijd).

Ben je al onderweg naar de ketel?

Noot: dit kun je ook prima doen in een huurhuis. De ketel leidt er geen schade van en op het punt dat je het niet meer warm krijgt, stel je ‘m iets hoger in.

Finaal energieverbruik 2020: 27.049 kwh

Snor 4 reacties

Ja, dat is nogal wat he? Huize Geldsnor heeft in het jaar 2020 maar liefst 27000 kwh energie verbruikt. Mwoah! Da’s veel. Jep. Maar het is toch niet helemaal wat je denkt.

In de media wordt vaak het een en ander door elkaar gegooid: energieverbruik en elektriciteitsverbruik. Dat zijn 2 verschillende dingen. Elektriciteitsverbruik is wat het woord al zegt: het verbruik van elektriciteit. Dit kun je simpel aflezen op de meter. Appeltje-eitje, of Petit Pomme-petit oeuf, zouden de Fransen zeggen. Little apple, little egg.

Maar er spelen nog 2 belangrijke factoren bij het energieverbruik van een huishouden. Je verwarmt immers water om te douchen, en je verwarmt je huis. Daarbij rij je waarschijnlijk ook nog af en toe auto. Die dingen horen bij je finale energieverbruik.

Dit heb ik voor mijn huishouden teruggerekend naar kwh. Hierbij is de aanname dat 1 m3 gas een energie-inhoud heeft van 10kwh (in werkelijkheid 9,9) en een liter benzine 8,9kwh. En omdat ik alles bijhoud, is het wederom een Kleines Apfel-Kleines Ei om dit in een grafiekje te stoppen. En dat heb ik gedaan. Het totale verbruik van mijn huishouden is dus de optelsom van elektriciteit-gas-benzine. Een gedeelte van de elektriciteit is gebruikt om de auto’s mee op te laden (ongeveer 7000kwh), de rest gewoon voor “huishouden”.
Gezien ik ook een paar zonnepaneeltjes op het dak heb, is de eigen opwek goed voor 37,72% van het totale energieverbruik van mijn huishouden: 10.203kwh.

Situatieschets

Onderstaande grafiek is natuurlijk erg afhankelijk van de persoonlijke situatie. Om een beetje te kunnen vergelijken volgt hier een kleine omschrijving van mijn woning en gezinssituatie:
Gezin, 2 kleine kinderen & 2 grote honden. 1 volledig elektrische auto, 1 plug-in hybride. Vrijstaand huis met oppervlakte van ongeveer 180m2, volledig voorzien van airconditioning, gezien de locatie van onze woning (ZO-Nederland) erg prettig. Vrijwel overal LED-verlichting, op een verdwaalde halogeen-spot na. Elektrische (vloer)verwarming boven, conventionele vloerverwarming beneden, met een aanvoertemperatuur van 40C. We stoken in de winter regelmatig met de airco. Het huis is verder voorzien van een luxe badkamer met regendouche en een ligbad. We drogen de was zoveel mogelijk op een rek, maar ondergoed en dergelijke gaat in de warmtepompdroger.

Hoe ziet jouw totale energieverbruik er uit?

Warmtepomp: wat mag-ie kosten om een goede investering te zijn?

Snor 5 reacties

Dit jaar gaan we een warmtepomp plaatsen, althans dat is het voornemen. Maar ik heb net pas de eerste (en enige) offerte-aanvraag gedaan. Waarom de enige, hoor ik je denken? Welnu: er zit een erkend installateur in de familie. Goedkoper ga ik het niet krijgen (zonder familievete).

Maar dit terzijde. De vraag is nu: wat mag deze installatie mij gaan kosten, om tóch een goede investering te zijn? Hiervoor ga ik uit van het volgende:
1. Een ROI van >10% (ofwel een terugverdientijd onder de 10 jaar)
2. Exclusief subsidie. Subsidie is dus een meevaller.
3. Ik ga uit van 1000m3 gas per jaar. We verbruiken actueel (fors) minder, maar dat komt met name doordat we verwarmen met de airco. Dit lagere verbruik mag ik niet meerekenen.

Nu de basis is gelegd, gaan we aan de slag! 1 m3 gas levert een energie-inhoud van 10kwh. Dit om het makkelijk te houden (het kan net iets meer of minder zijn). 1000m3 gas vervangen door te stoken met uitsluitend elektriciteit zou uitkomen op 10.000kwh elektriciteit.
De kosten voor de 2:
Elektriciteit: 10.000kwh x 0,2252 = 2252 EUR
Gas: 1000m3 x 0,7728 = 772,8 EUR. (+181 EUR netbeheer per jaar) = 953,8 EUR

Klinkt als een slechte casus. Maar, gelukkig hoeven we niet te stoken op elektriciteit. Een warmtepomp werkt door warmte uit de lucht te trekken door een gas te comprimeren: net als een koelkast. Door deze fase-verandering wordt er warmte of kou toegevoegd (afhankelijk aan welke kant je staat). Dit is zeer efficiënt: met 1kwh aan elektriciteit voor de pomp kun je fors meer kwh uit de lucht halen. Dit noemen we COP, en het gemiddelde rendement per jaar (inclusief seizoensverschillen) noemen we SCOP.

Volgens sommige bronnen is een SCOP van 5,2 realistisch. Dit lijkt allemaal heel ingewikkeld. Is het niet: om 10.000kwh aan warmte te genereren, heb ik 10.000/5,2 kwh nodig: 1923kwh.

We rekenen opnieuw:
1923kwh * 0,2252 = 433,06 EUR
1000m3 gas = nog steeds 953,8 EUR.

Het verschil per jaar is dus 520 EUR

Een zeer snelle rekensom leert ons dat het verschil per jaar 520 EUR is. Ik hou hierbij nadrukkelijk géén rekening met stijgende energieprijzen voor gas. Dat zou alleen een meevaller zijn. Elektriciteit hanteer ik tegen het hoge tarief. Overdag is het namelijk warmer en daarmee is de COP aanzienlijk hoger dan ’s nachts. Bij een watertemperatuur van 35C is het verschil tussen 2C en 10C een COP van 4 versus een COP van 5. Dit is 25%, ofwel rúim het verschil van 10% in elektriciteitsprijs (hoog tarief / laag tarief.

Om dit product in 10 jaar terug te verdienen mag het dus 5200 EUR kosten. Ik hou ook geen rekening met boekhoudtrucjes zoals netto contante waarde en dat soort gecompliceerde onzin.

Nu kan ik je vast vertellen: dit systeem gaat vrijwel zeker het dubbele kosten. Maar ik heb een voordeel: mijn elektriciteit kost geen 22ct per kwh. Ik heb een forse overproductie van mijn zonnepanelen in vrijwel alle maanden van het jaar en zelfs op sommige dagen in de winter. Daarmee kost mijn elektriciteit slechts 11ct (de terugleververgoeding).

Grofweg mag het systeem exclusief subsidie iets meer dan 10.000 EUR kosten.