Tag: energietransitie

Besparen op warm water: elektrische boiler, warmtepomp-boiler of gewoon CV?

Snor 7 reacties

Een poosje geleden stapte ik onder de douche. Daar is op zich niets bijzonders aan: dat doe ik vrijwel iedere dag. Maar het viel me op dat ik lang moest wachten op warm water. Niet langer dan anders, maar desalniettemin best wel lang. Iets meer dan 30 seconden bleek het te zijn. Na wat onderzoek blijkt dat deze 30 seconden wel iets kan fluctueren, maar dat dit altijd dezelfde waterhoeveelheid betekent. Daar zit uiteraard een grote logica in: als het water sneller stroomt (de kraan verder open), dan is het warme water er sneller. Maar er stond een even grote hoeveelheid water stil in de leiding. Onze CV-ketel hangt bij benadering 20 meter van de badkamer af. Een flinke afstand!

Water & energieverspilling

De hoeveelheid water blijkt 5 liter te zijn. Dat is al best een behoorlijke hoeveelheid. Maar bedenk ook dat dit 3x per dag gebeurt: rond half zeven gaan de kinderen douchen, rond 21 uur meestal Lieftallige Echtgenote en ik volg een uurtje of 2 later. Soms douchen we wel kort achter elkaar, maar dat is op 1 hand te tellen.

We verspillen 15 liter water per dag aan “wachten op warm water”. Dat is 5.475 liter per jaar (en 4% van ons totale waterverbruik).
Het betekent ook dat vanaf het moment dat we de kraan uitzetten, er nog 5 liter warm water in de leiding staat. En dat water is verwarmd, in ons geval nog met gas. Een snelle rekensom (niet echt een rekensom, ik kan het gewoon per liter uitlezen op de zgn. P1-poort van de slimme meter) leert dat het in de lente (het is tenslotte mei) 33 liter gas kost om deze 5 liter op te warmen. 33 liter per keer, en dat dus 3x per dag. 99 liter per dag. 36 kuub per jaar. 4.7% van ons gasverbruik.

In kosten valt bovenstaande reuze mee: het water kost ongeveer 70 cent per kuub (0.6963). En hier komt nog belasting op leidingwater bij (0.3480). Netto dus 1,04 EUR per kuub. Hier moet nog de btw (9%) bijgeteld worden. Een kuub water kost op deze manier 1,14 EUR per kuub. En 5.5 kuub kost dus 6,27 EUR.

Het gas is iets duurder: een kuubje gas kost 0,77 EUR. Met 36 m3 per jaar kom je op 27,72 EUR per jaar. In totaal spoelen we dus 34 eur per jaar letterlijk zo maar het riool in.

Oplossingen voor deze verspilling

Een andere methode om water te besparen is niet direct een oplossing: het is namelijk het water wat in de leiding staat en verwarmd moet worden wat de verspilling veroorzaakt. Waar de echte oplossing zit? Het korter maken van de leidingen. Ik denk er over om de waterleiding af te koppelen van de CV-installatie en het tapwater voor de badkamer te verwarmen met een boiler. Die kan ik vrijwel direct bovenop de badkamer leggen, waardoor ik slechts 2 meter leiding overhoud. Dan hebben we het nog steeds over 500 liter verlies, maar een elektrische boiler levert exact 0m3 gasverbruik op.

Maar er is nog een oplossing: een warmtepompboiler. Niet te verwarren met een warmtepomp om het huis warm te stoken, maar het principe is hetzelfde. Dit is aanzienlijk zuiniger dan een elektrische boiler.

Om te bekijken of dit ergens hout snijdt moet ik echter mijn totale (warm)waterverbruik in kaart brengen en het energieverbruik wat hieraan ten grondslag ligt.

Waterverbruik & energie

Ons jaarlijkse waterverbruik ligt op 140 m3. Een aardig deel hiervan is voor douchen & bad. Hoeveel? Dat moeten we uitrekenen, want is op de watermeter natuurlijk niet uit te lezen. Ik weet dat we ongeveer 1m3 gas per dag verbruiken voor warm water. Dit is 365 m3 per jaar. Ik weet ook dat ik met 0,1m3 15 liter water warm stook. 1m3 gas moet dus volstaan om 150 liter water warm te stoken. Seizoenseffecten laat ik buiten beschouwing: in de zomer zal het iets minder zijn (want het huis is warmer en het water koelt dus minder af onderweg), in de winter iets meer.
Maar als ik 150 liter warm water per dag verbruik, dan is dit 54,75m3 water per jaar wat voor ons douchewater verbruikt wordt. Bijna 40%. Iets meer dan 10% van dit verbruik komt door de plaats van de badkamer tov. de CV-ketel (immers 5,5m3 water en 36m3 gas). Dat leidt tot onderstaande plaatje:

De kosten van energieverbruik voor het verwarmen van tapwater, per bron: cv-installatie, elektrische boiler of warmtepompboiler. Dit obv. de normale energieprijzen (dus niet met zonnepanelen)

Zoals vaker op dit blog: ik reken graag in totaal energieverbruik. En sowieso is de wereld dus beter af door het water elektrisch te verwarmen en niet met gas.

Qua kosten is het een heel ander verhaal. De lopende kosten zijn met een elektrische boiler héél véél hoger dan op gas. En met een warmtepompboiler iets goedkoper. Maar dit is pas een deel van het verhaal: er horen ook investeringen bij. Voor de CV-ketel zijn die kosten 0 EUR, want die hangt er al.

Investeringen per apparaat: de cv-installatie hangt er al en kost dus nul euro. De elektrische boiler kost 350 euro en de warmtepompboiler 1000 euro.

De warmtepompboiler is aanzienlijk duurder (de ISDE-subsidie is al verwerkt in de prijs). In beide gevallen heb ik geen montagekosten meegenomen, want dat kan ik zelf. Daar heb ik dus geen anderen voor nodig (wel om het ding te tillen). Het prijsverschil van 650 EUR tov. de elektrische boiler is terugverdiend in 16 maanden. Het prijsverschil met de CV-ketel is terugverdiend in iets meer dan 11 jaar.
Dit is exclusief het feit dat gas goedkoper zal worden als ik overstap op elektrisch verwarmen: met een verbruik van minder dan 500m3 gas per jaar is het vastrecht ongeveer 55 EUR per jaar lager.

De situatie met mijn zonnepanelen

De vaste lezers weten het: er ligt een grote zonnepanelen-installatie op mijn dak. 32 stuks met 9600W vermogen in totaal. Dit dekt in principe mijn elektriciteitsverbruik vrijwel af. Ik zeg vrijwel, want ons elektriciteitsverbruik is heel erg hoog: we verbruiken bijna 12.000kwh per jaar. We verwarmen het huis grotendeels op elektriciteit en hebben een PHEV én een EV op de oprit. We zijn dus nog steeds een netto-afnemer van elektriciteit.
Daarom zijn voor mij de elektriciteitskosten net zo hoog als voor een ander, voor het extra verbruik.

Maar stel dat dit niet zo zou zijn…De terugleververgoeding is 0,11 EUR (Greenchoice). En dan ziet het plaatje er zo uit:

Dit plaatje is een tabel. Hieruit blijkt dat de warmtepompboiler met vlag en wimpel de energiewedstrijd wint, evenals de lopende kosten per jaar.

Zelfs met 0,11 EUR per kwh (de “opportunity cost”) is de elektrische boiler nog duurder dan op gas. De warmtepompboiler komt nu natuurlijk nog gunstiger uit. De terugverdientijd voor de warmtepompboiler loopt nu terug naar 5,3 jaar.

Conclusie: water verwarmen met CV, elektrische boiler of warmtepompboiler?

De conclusie is anders dan ik vantevoren bedacht had. Ik had verwacht dat het zeker gunstiger zou zijn om met de elektrische boiler de boel warm te stoken. Ik wist dat de warmtepompboiler een lager verbruik zou hebben, maar had niet verwacht dat het verschil zo groot zou zijn.

Het begon met het zoeken naar meer comfort en minder verspilling. Maar het verhogen van de energiekosten met bijna 400 EUR per jaar is waanzin. En hier komt nog een eenmalige investering bij van enkele honderden EUR en een heleboel werk.

Een warmtepompboiler schiet ook niet op: de terugverdientijd is meer dan 11 jaar en dat is gerekend met het feit dat ik het zélf kan installeren. De gemiddelde klusser (no offense) kan dit niet zelf of zal er niet aan beginnen. Een terugverdientijd van 11 jaar is te lang. Zelfs gerekend met de terugleververgoeding is dit nog 5 jaar. En ook dat is te lang. Nog even los van het praktische nadeel dat een warmtepompboiler niet op mijn zolder geplaatst kan worden.

In een bestaande situatie met CV-ketel is het veruit het goedkoopst om te verwarmen met gas. Ook qua duurzaamheid is dit beter: de hoeveelheid CO2 bij verwarmen op gas is 2x zo laag als dezelfde hoeveelheid water verwarmen met de elektrische boiler.

We zullen dus pas op een andere manier ons water gaan verwarmen als we helemaal overstappen op de warmtepomp!

Kun je in Nederland “off-grid” leven?

Snor 5 reacties

Er is een grote roep om “energietransitie”. Zonnepanelen, windturbines (da’s de correcte naam voor “windmolens”), elektrische auto’s, isolatie en zuiniger apparatuur. In Huize Snor zijn we hier vólop mee bezig en hebben we een zeer goed overzicht in ons energieverbruik en de opbrengst van onze zonnepanelen. We maken er ook een sport van om zoveel mogelijk energie te gebruiken op het moment dat het geproduceerd wordt. Wasmachines aan als de zon schijnt, auto opladen als de zon schijnt, dat soort dingen. Nu is onze installatie nogal groot (9.6kwp) en is het maximale vermogen groter dan wat ons huishoudelijk verbruik is. Zelfs als de wasmachine, droger, vaatwasser, airco en vloerverwarming aan staan leveren we nog elektriciteit terug. Het enige “apparaat” wat dit vermogen werkelijk kan opnemen is de auto.

Lees meer

Stresstest: verwarmen met de airco in een koudegolf

Snor 4 reacties

Al eerder (en regelmatig) schrijf ik over het verwarmen van ons huis met de airco. Korte opfrisser: ons huis is ~200m2 groot en de benedenverdieping wordt warm gehouden met vloerverwarming die op een conventionele (HR) ketel werkt. Dit wel op zeer lage temperatuur: 35C. In de bijkeuken hebben we een elektrisch kacheltje van 1500W om te voorkomen dat het daar te koud wordt. Niet omdat er niets is wat daar niet tegen kan, maar omdat te grote temperatuurverschillen in huis leiden tot tocht en daardoor voelt het ook elders kouder. Tevens hebben we airco op de benedenverdieping.

Op de bovenverdieping hebben we airco op onze slaapkamer (24m2) en de kinderslaapkamers zijn voorzien van 2 elektrische kachels van 2000W. De badkamer wordt op temperatuur gehouden met elektrische vloerverwarming (1000W) en een elektrische handdoek-radiator (1500W).

Al met al hebben we een enorme capaciteit aan elektrische verwarming voor het “geval dat”. Dit geval diende zich echter aan. Voor het eerst hebben we de elektrische kachels op de kinderkamers en in de bijkeuken aan gezet. Ook heb ik de vloerverwarming in de badkamer continu laten draaien ipv. op een tijdschakelaar. Dat niet zozeer vanwege de kou, maar omdat onze badkamer tijden met de komst van onze jongste dochter minder voorspelbaar zijn en warmte met zo’n kleintje belangrijker is.

Verwarmen doen wij ook gedeeltelijk op de airco: dit is feitelijk een warmtepomp die warmte uit de buitenlucht haalt en door compressie dit weer afgeeft aan de binnenruimte: het tegenovergestelde van een koelkast. Behalve in de zomer, dan is het precies zo als een koelkast. Dit proces is vele malen efficiënter dan verwarmen met “resistance heating” (conventionele elektrische kachels) of gas, omdat je alleen de elektriciteit er in stopt die nodig is om de pomp en compressor te laten draaien.

Dit scheelt honderden euro’s per jaar en werkt doorgaans fantastisch. Maar met lagere temperaturen neemt de efficiëntie behoorlijk af: er is minder warmte beschikbaar in de lucht, terwijl de warmtevraag van binnenuit groter wordt. Op zaterdag 6 februari kwam de kou er in. De wind draaide naar het oosten, de regen kwam vanuit het zuiden en ging over in sneeuw. De temperatuur kelderde: de gemiddelde temperatuur op zaterdag was nog 3.2C, maar op zondag was het gemiddelde -4.0C. Het bleef vriezen tot de 14e, pas op 15 februari kwam de gemiddelde etmaaltemperatuur weer boven nul.

De sneeuw was funest voor de airco en heb ik uitgezet op zondagochtend. De compressor was bedolven onder de sneeuw en er kon dus nergens nog warmte uitgetrokken worden: er was geen circulatie meer mogelijk. Op de plek waar de airco stond, langs het huis, was een grote sneeuwduin ontstaan van plaatselijk een meter diep. We zijn vanaf dat moment op onze slaapkamer gaan stoken met een elektrisch kacheltje vanaf het moment dat onze dochter geboren is. Daarvoor verwarmden we onze slaapkamer uiteraard niet. Door de sneeuw waren we ook beneden gedwongen om te verwarmen met gas: de airco kreeg het niet bijgestookt (door de sneeuw, maar anders had-ie het ook niet bijgehouden door de wind). Later in de week (vanaf de 13e) heb ik de sneeuw van de airco afgehaald en is deze weer aangezet om onze slaapkamer te verwarmen. Beneden hebben we het gehouden op gas.

Hieronder zie je ons energieverbruik in kwh & m3 per dag voor de maand t/m de 20e februari. In grijs loopt de lijn met de gemiddelde etmaaltemperatuur in graden Celsius. Je ziet dat op de 6e, de dag van de koude-inval ons elektraverbruik iets hoger is dan de donderdag en vrijdag ervoor. Maar vanaf de zondag zie je het “exploderen”. Tot de 14e iedere dag meer dan 40 kwh. Op deze schaal valt gasverbruik niet echt op: dit liep op tot 10 m3 op de 11e. De 11e is ook de dag dat mijn dochter geboren is. Er is de 10e en 11e aanzienlijk meer warm water verbruikt, de verwarming stond iets hoger en we hebben 3 dagen gewerkt met een elektrische kachel van 2KW op onze slaapkamer (omdat de airco onder de sneeuw lag). Vanaf toen begon ook de zon te schijnen, wat duidelijk te zien is in de opgewekte kwh’s!

Zelf werk ik het liefst met de totale energiebehoefte die we hebben in huis. Daarin heb ik ook het gas geconverteerd naar kwh’s. En dit weer teruggerekend naar verbruik per graaddag om het beter te kunnen vergelijken. De koude dagen zijn duidelijk terug te zien, maar met iets vertraging en later met invloed van de zon: 11, 12, 13 en 14 februari waren zéér zonnig en daardoor was de warmtebehoefte kleiner dan je zou verwachten op basis van de temperatuur. Overigens is onderstaand niet de eerlijkste vergelijking wellicht: dit is ons totale energieverbruik (exclusief auto’s) maar dus inclusief vaatwasser, droger en wasmachine. Met name die laatste 2 draaien veel door de komst van de baby: iedere dag werd het bed afgehaald, veel kleertjes, doekjes, dingetjes etc. in de was.

Je ziet ook duidelijk dat vóór de 6e de energievraag aanzienlijk kleiner was. Ik wijt dit aan het stoken met de airco en het niet aanpassen & gebruiken van elektrische kachels & elektrische vloerverwarming.

Let op de 2 verschillende assen: temperatuur op linker Y-as, kwh/graaddag op rechter Y-as.

Inmiddels is het buiten weer zacht. We stoken met de airco het huis weer warm. Dat gaat lekker: het is warm buiten (efficiënt), de zon schijnt (direct verbruik vanaf de PV-installatie) en er is weinig warmte-behoefte (= zuinig!).

De stresstest is dan ook wel goed geslaagd: zelfs onder de koudste temperaturen hou ik het huis warm met een lage aanvoertemperatuur (door de CV-ketel). Een aanvoertemperatuur die met een lucht-water warmtepomp makkelijk gerealiseerd had kunnen worden.

Je ziet ook duidelijk de besparing in m3/graaddag (=correctie voor weersinvloeden). De blauwe staafjes zijn voor het stookseizoen 2019-2020, de oranje staafjes voor 2020-2021, waarbij februari geldt t/m 20 februari.

Maar dit is een vertekend beeld: we hebben immers véél meer elektriciteit verbruikt. Dit is niet alleen vanwege de airco, maar met name vanwege de koudeperiode waarin we de elektrische verwarming nodig hadden die we nooit eerder gebruikten. De waarde die nu voor februari staat is een extrapolatie van de waardes (meterstanden gedeeld door 20, maal 28). Dit zal nog een stukje teruglopen vanwege het veel warmere weer waardoor het gemiddelde gedrukt wordt.

Om een eerlijke vergelijking te maken kijk ik naar het totale energievebruik, dus alles teruggerekend naar kwh. Hierin zit géén seizoenscorrectie, het zijn de absolute getallen:

Merk op dat er 2 grote verschillen zijn in de situatie: per 1 oktober 2020 stoken we warm met de airco wanneer het kan. En de felle koudegolf waarin ook mijn dochter geboren werd heeft een grote invloed. Desondanks is de totale hoeveelheid verbruikte energie áfgenomen!

Ergo: heeft u een airco die ook kan verwarmen? Schroom niet om deze in te zetten. Er wordt minder energie verbruikt (beter voor de wereld), en het bespaart geld. Win-win.

Voorschot energie aanpassen…Of toch niet?

Snor 4 reacties

Afgelopen week was het koud. Lang niet zo koud als vooraf verwacht, maar wel dermate koud dat het te zien was aan het verbruik. Door de sterke wind die vol op de voordeur stond koelde de hal flink af en de vloerverwarming kreeg dat nauwelijks bijgestookt. Op zich geen probleem: het is geen verblijfsruimte dus het mag een stuk koeler zijn. Maar met een verse kleine meid in huis, is het toch wel noodzakelijk om alles warm te houden.

Ook op de bovenverdieping betekende het flink stoken, met elektrisch kacheltjes. Gelukkig hebben we die daar opgehangen, speciaal voor dit soort dagen. Door de grote kou was het echter nauwelijks mogelijk om met de airco te stoken. Overigens kwam dit niet zozeer door de kou, maar vooral door het sneeuwdek waardoor het onmogelijk werd voor de buitenunit om warmte uit de lucht te onttrekken: er lag een halve meter sneeuw omheen. Dit heb ik weggeschept, en daarna bleef het toch lekker warm op de slaapkamer.

Maar het heeft wel zijn weerslag op ons verbruik! Van zaterdag tot & met donderdag verbruikten wij 52 kuub gas en bijna 300kwh elektriciteit. Daarmee was deze week de meest energie-intensieve week sinds we hier wonen.

Helaas kwam ik ook nog ergens anders achter. Ik reken voor elke maand uit hoeveel we verbruiken (in euro’s) en bepaal op basis daarvan ons voorschotbedrag. Dit gaat uit van gemiddelden. De kou van afgelopen week heeft dus zijn invloed. Maar de grootste invloed was een foutje in de formule van januari, waardoor die vermenigvuldigde met 0 EUR. Gevolg: ik heb het volledige elektriciteitsbedrag van januari “gemist” en niet meegeteld in mijn voorschot. Op ons verbruik (meer dan 1000kwh in januari) heb je het al snel over 2 tientjes per maand als je het uitsmeert.

Nu sta ik voor de keuze: ga ik het maandbedrag verhogen, of ga ik in augustus bijbetalen (ons jaar met de energiemaatschappij loopt van aug-aug.)

Het is in ieder geval uitgesloten dat ik voldoende gas ga besparen om het tekort te compenseren: van nu tot eind juli zullen we hooguit 300m3 gas verbruiken.

Aan de andere kant denk ik dat we zuiniger zullen zijn als we het voorschotbedrag niet verhogen. We voorkomen liever dat we (veel) bij moeten betalen, dan dat we het prettig vinden om iets terug te krijgen.

Het wordt dus bijbetalen!

Terugverdientijd LED: loont het om actief lampen te vervangen?

Snor 6 reacties

In Huize Geldsnor zijn we nogal begaan met de wereld om ons heen. Daarom hebben we een grote plant & diervriendelijke tuin waar niets wordt omgespit, geen gif wordt gebruikt en het blad mag blijven liggen waar het valt.
Ook hebben we 32 zonnepanelen, stoken we zoveel mogelijk met de airco ipv. op gas (ondanks dat dit door de vloerverwarming en lage temperatuur zeer zuinig is) en rijden we 90% van al onze kilometers elektrisch.

Ook zijn vrijwel al onze lampen LED. Vrijwel allemaal dus. Er waren nog 4 halogeenspotjes over van de vorige bewoners en de afzuigkap heeft halogeenspotjes. Gezien de plannen voor een nieuwe keuken vervangen we die op dit moment nog niet.

Maar de andere 4 spotjes dus. Die deden het prima. Halogeen geeft mooi warm licht, maar ook veel letterlijke warmte: het is nogal een energieverspilling. Ze zaten ook op plekken waar de verlichting heel lang aan is: in de keuken en de bijkeuken. In de bijkeuken zijn ze denk ik een uur per dag aan (2 stuks). Maar in de keuken wel 10 uur per dag, gemiddeld. Namelijk in de winter van ’s ochtends vroeg (omstreeks 07:30) tot ’s avonds laat (~23 uur). In de zomer natuurlijk korter, maar ik ga toch uit van een conservatieve 5 uur per dag.

Vorige week ging één van de spotjes kapot. Omdat dit spotje boven het aanrecht zit en dus zeer belangrijk is voor mijn kook- & snijwerk, moest deze vrij acuut vervangen worden. Ook mijn oog voor symmetrie liet niet toe dat dit spotje werkloos bleef zitten.
1 lamp vervangen door een LED-spot is een zogenoemde no-brainer; een halogeenspotje is dúúrder dan een LED-spotje. Dus zelfs bij de aanvangkosten zit je beter, laat staan in het verbruik. Rekenen heeft hier dus geen zin: acuut vervangen door een LEDje. Wat let je?

Maar wat als het spotje het nog doet?

De andere 3 lampjes waren echter niet kapot. Impulsief besloot ik ze allemaal te vervangen. Ik verving 4 spotjes van 20W voor 4 spotjes van 3W. Dat scheelt dus 68Wh per uur dat ze aan zijn (4*20-4*12=68W). Dat lijkt wellicht weinig. En is ook niet superspannend: op een jaar betekent dit een besparing van 124kwh. Op ons extreem hoge energievebruik (door veel elektrisch te verwarmen én elektrisch te rijden) is dit echter nog steeds 1.2% van ons energieverbruik! Als je bedenkt hoeveel moeite we als maatschappij hebben om 1% minder energie te verbruiken, is zelfs het vervangen van 4 spotjes dus al een goede stap.

Maar dat terzijde. De vraag is nu: is het gunstig om de nog niet-kapotte halogeenlampen te vervangen door LED-lampen?

Ik heb dit geplot in een grafiek. Ik heb hierin de aanschafprijs van 1 halogeenspot genomen (die moest immers vervangen worden) en de aanschafprijs van 5 LED-spotjes. Dat is geen typefout: ik heb er 1 kapot laten vallen en ook die moet terugverdiend worden… Verder ben ik uitgegaan van 5 branduren per dag voor alle spotjes. Dat zijn dus 1825 branduren per jaar. Waar de lijnen kruisen is het terugverdienpunt.

4 LED spotjes kopen vs 1 halogeenspot kopen, met de gebruikskosten voor 4 stuks. De andere 3 waren niet kapot, maar wel vervangen.

Het antwoord: na 1220 branduren (ofwel 8 maanden) is de volledige aanschafprijs terugverdiend. Dit is inclusief het laten vallen van 1 spotje.

Bij een hogere stroomprijs wordt de terugverdientijd uiteraard korter. In bovenstaande grafiek ben ik uitgegaan van 0.22 EUR per kwh.

En over de hele levensduur?

Behalve dat LED-lampen veel minder energieverbruiken, gaan ze ook nog eens langer mee. Een korte tocht via Google leert me dat een LED-lamp wel 50.000 uur mee gaat, maar dat 20.000 gebruikelijk is. Een halogeenlamp gaat ongeveer 2.000 uur mee. Ik heb dezelfde gebruikskosten dan ook doorgeplot over de levensduur van de LED-lamp van 20.000 uur. De kosten voor de halogeenspotjes heb ik gelijk gehouden gedurende de 10 jaar(!) die de LED-spotjes mee gaan, evenals de elektriciteitsprijs.

In die 10 jaar geef je hiermee ruim 500 EUR minder uit aan elektriciteit.

Als je nog halogeenspotjes hebt is de belangrijke vraag nu: waar wacht je nog op? Er is gegarandeerd geen betere investering die je kunt doen dan je inleg binnen 8 maanden terugverdienen.

Rook uit schoorsteen = geld wegblazen (ook in een huurhuis)

Snor 2 reacties

Dit is een beetje een “re-post”, maar het is er eentje van toen ik pas nét begon met dit blog en het lijkt me zeker nog even toepasselijk voor dit weekend. Namelijk: als er rook uit je schoorsteen komt (“rookgasafvoer” van de CV-ketel), dan stook je té hard. En kun je makkelijk veel geld besparen in letterlijk 5 minuten:

Een expert ben ik niet, uitgezocht heb ik het wel. CV-ketels gebruiken gas om water te verwarmen. Een gedeelte hiervan gaat als warmte verloren via de rookgasafvoer. Een ouderwetse CV-ketel heeft hierdoor een rendement van ongeveer 70-80%. Een moderne ketel gebruikt de warmte die nog in de rookgassen zitten: het retourwater van de verwarming wordt gebruikt om extra warmte te krijgen uit condensatie. Hoe dit precies werkt is niet belangrijk: het werkt. Althans, als de temperatuur van het retourwater laag genoeg is.

Als de temperatuur van het retourwater te hoog is, wordt er weinig of niets gecondenseerd: dit is eenvoudig te zien doordat je een (flinke) rookpluim uit je rookgasafvoer ziet. Dit is waterdamp die dus niet gecondenseerd is en werkloos de atmosfeer in gaat. Dit is ook heel eenvoudig op te lossen. Er zijn meerdere manieren. De moeilijkste methode is het hele systeem waterzijdig inregelen. Hiermee wordt (vaak door een expert) het hele systeem zo ingesteld dat het water gelijkmatiger door het verwarmingssysteem heen gaat. Koele kamers worden hierdoor beter warm en de retourtemperatuur is beter te controleren.

Een eenvoudigere methode en binnen 5 minuten te doen: verlaag de temperatuur van de CV-ketel voor het stookwater. Afhankelijk van het systeem kan deze worden teruggeschroefd naar 35 of 40C (vloerverwarming & goede isolatie) zoals in Huize Geldsnor.

Indien je gewone radiatoren hebt kun je er mee spelen: zet de thermostaat (van de CV-ketel, niet in de woonkamer uiteraard) eerst op 50C en kijk of je de woning (comfortabel) op temperatuur kunt houden. Lukt dit niet? Zet ‘m op 55C en herhaal. Het kan zijn dat tijdens een koude periode je tijdelijk naar 70C moet (bijvoorbeeld). Maar dit is altijd beter dan 90C die standaard is ingesteld op de ketel.

Het tapwater staat vaak ook ingesteld op 80 of 90C. Los van het feit dat dit levensgevaarlijk is in mengkranen (zeker in combinatie met kinderen) is het ook gewoon niet nodig. 60C (en niet lager ivm. legionella) is prima.

Besparing van bovenstaande? Tot 20%. Op een gasverbruik van 1500m3 per jaar scheelt dit dus 300m3, of ruim 200 EUR. Ofwel: 1200 EUR per uur (je hebt 10 minuten de tijd).

Ben je al onderweg naar de ketel?

Noot: dit kun je ook prima doen in een huurhuis. De ketel leidt er geen schade van en op het punt dat je het niet meer warm krijgt, stel je ‘m iets hoger in.

Finaal energieverbruik 2020: 27.049 kwh

Snor 4 reacties

Ja, dat is nogal wat he? Huize Geldsnor heeft in het jaar 2020 maar liefst 27000 kwh energie verbruikt. Mwoah! Da’s veel. Jep. Maar het is toch niet helemaal wat je denkt.

In de media wordt vaak het een en ander door elkaar gegooid: energieverbruik en elektriciteitsverbruik. Dat zijn 2 verschillende dingen. Elektriciteitsverbruik is wat het woord al zegt: het verbruik van elektriciteit. Dit kun je simpel aflezen op de meter. Appeltje-eitje, of Petit Pomme-petit oeuf, zouden de Fransen zeggen. Little apple, little egg.

Maar er spelen nog 2 belangrijke factoren bij het energieverbruik van een huishouden. Je verwarmt immers water om te douchen, en je verwarmt je huis. Daarbij rij je waarschijnlijk ook nog af en toe auto. Die dingen horen bij je finale energieverbruik.

Dit heb ik voor mijn huishouden teruggerekend naar kwh. Hierbij is de aanname dat 1 m3 gas een energie-inhoud heeft van 10kwh (in werkelijkheid 9,9) en een liter benzine 8,9kwh. En omdat ik alles bijhoud, is het wederom een Kleines Apfel-Kleines Ei om dit in een grafiekje te stoppen. En dat heb ik gedaan. Het totale verbruik van mijn huishouden is dus de optelsom van elektriciteit-gas-benzine. Een gedeelte van de elektriciteit is gebruikt om de auto’s mee op te laden (ongeveer 7000kwh), de rest gewoon voor “huishouden”.
Gezien ik ook een paar zonnepaneeltjes op het dak heb, is de eigen opwek goed voor 37,72% van het totale energieverbruik van mijn huishouden: 10.203kwh.

Situatieschets

Onderstaande grafiek is natuurlijk erg afhankelijk van de persoonlijke situatie. Om een beetje te kunnen vergelijken volgt hier een kleine omschrijving van mijn woning en gezinssituatie:
Gezin, 2 kleine kinderen & 2 grote honden. 1 volledig elektrische auto, 1 plug-in hybride. Vrijstaand huis met oppervlakte van ongeveer 180m2, volledig voorzien van airconditioning, gezien de locatie van onze woning (ZO-Nederland) erg prettig. Vrijwel overal LED-verlichting, op een verdwaalde halogeen-spot na. Elektrische (vloer)verwarming boven, conventionele vloerverwarming beneden, met een aanvoertemperatuur van 40C. We stoken in de winter regelmatig met de airco. Het huis is verder voorzien van een luxe badkamer met regendouche en een ligbad. We drogen de was zoveel mogelijk op een rek, maar ondergoed en dergelijke gaat in de warmtepompdroger.

Hoe ziet jouw totale energieverbruik er uit?

Warmtepomp: wat mag-ie kosten om een goede investering te zijn?

Snor 5 reacties

Dit jaar gaan we een warmtepomp plaatsen, althans dat is het voornemen. Maar ik heb net pas de eerste (en enige) offerte-aanvraag gedaan. Waarom de enige, hoor ik je denken? Welnu: er zit een erkend installateur in de familie. Goedkoper ga ik het niet krijgen (zonder familievete).

Maar dit terzijde. De vraag is nu: wat mag deze installatie mij gaan kosten, om tóch een goede investering te zijn? Hiervoor ga ik uit van het volgende:
1. Een ROI van >10% (ofwel een terugverdientijd onder de 10 jaar)
2. Exclusief subsidie. Subsidie is dus een meevaller.
3. Ik ga uit van 1000m3 gas per jaar. We verbruiken actueel (fors) minder, maar dat komt met name doordat we verwarmen met de airco. Dit lagere verbruik mag ik niet meerekenen.

Nu de basis is gelegd, gaan we aan de slag! 1 m3 gas levert een energie-inhoud van 10kwh. Dit om het makkelijk te houden (het kan net iets meer of minder zijn). 1000m3 gas vervangen door te stoken met uitsluitend elektriciteit zou uitkomen op 10.000kwh elektriciteit.
De kosten voor de 2:
Elektriciteit: 10.000kwh x 0,2252 = 2252 EUR
Gas: 1000m3 x 0,7728 = 772,8 EUR. (+181 EUR netbeheer per jaar) = 953,8 EUR

Klinkt als een slechte casus. Maar, gelukkig hoeven we niet te stoken op elektriciteit. Een warmtepomp werkt door warmte uit de lucht te trekken door een gas te comprimeren: net als een koelkast. Door deze fase-verandering wordt er warmte of kou toegevoegd (afhankelijk aan welke kant je staat). Dit is zeer efficiënt: met 1kwh aan elektriciteit voor de pomp kun je fors meer kwh uit de lucht halen. Dit noemen we COP, en het gemiddelde rendement per jaar (inclusief seizoensverschillen) noemen we SCOP.

Volgens sommige bronnen is een SCOP van 5,2 realistisch. Dit lijkt allemaal heel ingewikkeld. Is het niet: om 10.000kwh aan warmte te genereren, heb ik 10.000/5,2 kwh nodig: 1923kwh.

We rekenen opnieuw:
1923kwh * 0,2252 = 433,06 EUR
1000m3 gas = nog steeds 953,8 EUR.

Het verschil per jaar is dus 520 EUR

Een zeer snelle rekensom leert ons dat het verschil per jaar 520 EUR is. Ik hou hierbij nadrukkelijk géén rekening met stijgende energieprijzen voor gas. Dat zou alleen een meevaller zijn. Elektriciteit hanteer ik tegen het hoge tarief. Overdag is het namelijk warmer en daarmee is de COP aanzienlijk hoger dan ’s nachts. Bij een watertemperatuur van 35C is het verschil tussen 2C en 10C een COP van 4 versus een COP van 5. Dit is 25%, ofwel rúim het verschil van 10% in elektriciteitsprijs (hoog tarief / laag tarief.

Om dit product in 10 jaar terug te verdienen mag het dus 5200 EUR kosten. Ik hou ook geen rekening met boekhoudtrucjes zoals netto contante waarde en dat soort gecompliceerde onzin.

Nu kan ik je vast vertellen: dit systeem gaat vrijwel zeker het dubbele kosten. Maar ik heb een voordeel: mijn elektriciteit kost geen 22ct per kwh. Ik heb een forse overproductie van mijn zonnepanelen in vrijwel alle maanden van het jaar en zelfs op sommige dagen in de winter. Daarmee kost mijn elektriciteit slechts 11ct (de terugleververgoeding).

Grofweg mag het systeem exclusief subsidie iets meer dan 10.000 EUR kosten.

Verwarmen met airco: > 300 EUR per jaar besparen

Snor 2 reacties

Vanaf oktober ben ik zoveel mogelijk met de airco het huis warm gaan stoken. Dit werkt fantastisch – en het verdient een nieuwe update.

In de eerdere update gaf ik aan dat we in oktober 56kwh meer aan elektriciteit hebben verbruikt en 18m3 gas minder. November is een iets andere maand tot nu toe. We hebben 200kwh méér verbruikt dan in dezelfde periode vorig jaar. Een deel daarvan zal zijn omdat ik nu altijd thuis werk. Dit scheelt een paar kwh per dag, maar dat is ehct verwaarloosbaar. Ik gebruik dus de volledige 200kwh als “verwarming” in mijn aannames over wat ik bespaard heb. Eerder heb ik ook al uitgelegd hoe de graaddagen-methode werkt.

1 oktober t/m 23 november
Verbruik (verwarming)57,73m3
Per graaddag:0,11
Aantal gewogen graaddagen497
Per graaddag 2019 (1 okt-23/110,271
Besparing: 80,017m3
In EUR (0.7448EUR / m3)59,6
Extra elektra-verbruik200kwh
Kosten (0,226 EUR per kwh)45,2EUR
Besparing zonder PV: 14,4EUR
Kosten (0,11 EUR per kwh)22EUR
Besparing Geldsnor37,6EUR

Uit bovenstaande tabel blijken de gegevens. Omdat mijn huis reeds goed geïsoleerd is, is er relatief weinig verschil, op het eerste gezicht. Maar bedenk het volgende: de besparing bij zachte dagen is relatief klein, omdat er maar weinig gestookt wordt. Als er niet gestookt wordt, valt er niets te bezuinigen. Als het kouder is, maar niet te koud (want dan werkt de airco minder efficiënt), valt er meer te bezuinigen. Het stookgedrag van ons huis is als volgt:

Het gasverbruik per gewogen graaddag. Duidelijk te zien is het effect van het stoken met de airco vanaf oktober, in vergelijking met het voorgaande jaar uitsluitend met gas.

Je ziet hierboven duidelijk een lager niveau voor oktober en november, vergeleken met vorig jaar (de grafiek begint in september 2019 t/m november 2020). In de winter zou ons huis normaliter rond de 0,33m3 per graaddag zitten. Met de airco aan zitten we rond de 0,1. Dit is een besparing van 0,23m3 per graaddag. Het gemiddelde is iets lager, omdat er in het voorjaar dagen zijn die dankzij koude nachten gemiddeld wel fris zijn, maar waarbij de opwarming overdag groot genoeg is om de woning warm genoeg te houden en de verwarming dus niet aanhoeft.

JaarGraaddagen
2020 (t/m 23-11)2355
20193097
20183087
20173146
20163279
20153134
20142896
Gemiddeld (excl. 2020)3106,5

De potentiële besparing is dus 3106 * 0,23 (ongeveer). Dat is 714m3 gas per jaar – ofwel ongeveer 500 EUR.
Hiervoor moet natuurlijk flink wat elektra gebruikt worden. Dit is vanwege het warmtepomp principe enigszins afhankelijk van de buitentemperatuur: als het heel koud is, is een warmtepomp (en dus ook een airco) minder efficiënt. Als ik uitga van 270kwh in de maanden nov-dec-jan-feb-maart en 100kwh in oktober en april, dan is de rekensom:
1550kwh * stroomtarief (0,226 EUR per kwh) = 350 EUR.
Besparing: 500-350 EUR = 150 EUR. (exclusief het lagere capaciteitstarief van minder dan 500m3 gas per jaar)
Inlevering op comfort: Geen.

Onze monetaire besparing is groter: we produceren meer elektra (aanzienlijk) dan we zelf verbruiken. Ik kan dus rekenen met de opportunity cost die “terugleververgoeding” is. Die is bij Greenchoice 0.11 EUR per KWh. Die 1550 kwh kost ons dus slechts 170,50 EUR. Dat brengt de besparing op jaarbasis richting de 330 EUR. Hier komt nog 55 EUR bij omdat we dan minder dan 500m3 gas per jaar verbruiken en we dus een lager capaciteitstarief mogen afrekenen.

Besparing op CO2-uitstoot: 714m3 = 1350kg CO2. Uiteraard staat hier 1550kwh elektra tegenover, met gemiddeld 400 gram CO2 uitstoot. Dat is 620kg. Besparing: 1350-620 = 730kg. Deze besparing is met onze PV-panelen gelijk: het verdringingsprincipe is hier geldig. Stroom die ik niet lever, levert een centrale.

Situatie is persoonlijk!

Ieder huis zal zijn eigen karakteristieken hebben. Als je een huis hebt met een groter gasverbruik (gemeten in m3 per graaddag, niet in absolute getallen) is de besparing absoluut groter. Helaas kan ik dat niet uitrekenen of bepalen, maar als je al een airco hebt: gebruik deze om te verwarmen, doe dit voor langere tijd (en consequent) en hou de gegevens bij via mindergas.nl (want dat is makkelijk).

Als de cijfers veranderen, dan volgt vanzelf een update!

Vloerverwarming van voor 2013? Pompschakelaar!

Snor Een reactie plaatsen

Vloerverwarming is heerlijk: warme voetjes, veel minder tocht, (vanwege) een gelijkmatige temperatuurverdeling. Het scheelt ook convectie en daardoor minder stof in de lucht.

Een ander voordeel is dat je kunt stoken op een (zeer) lage temperatuur, waardoor je een hoger rendement haalt uit je CV-ketel, mits je natuurlijk ook de temperatuur goed instelt…

Maar wat veel mensen niet weten, is hoe het precies werkt. Akkoord, vrijwel iedereen kan bedenken dat er warm water uit de ketel de vloer in stroomt. Veel mensen zullen ook nog wel weten dat er een verdeelstation is, waarmee het water in de juiste temperatuur de vloer ingestuurd wordt. En daar houdt het op.

Behalve…dat het daar niet ophoudt! Dit “verdeelstation” is de vloerverwarmingspomp. Vanaf 2013 is het verplicht om een vloerverwarmingspomp met pompschakelaar te hebben. Ook zijn alle nieuwe pompen “modulerend”: ze kunnen pompen op verschillende standen.

En daar zit de crux. Wat je wilt bereiken, is dat er warm (eigenlijk lauw) water de vloer in gaat, en er koeler weer uitkomt. Als je te snel pompt, dan komt het water er warm weer uit. Dit is weer nadelig voor het rendement van de CV-ketel. Maar, een vloerverwarmingspomp verbruikt ook ontzettend veel energie.

Energieverbruik vloerverwarmingspomp: de praktijk

In onze vorige woning hadden we gedeeltelijke vloerverwarming. Aangelegd in 2012, en dus niet voorzien van een pompschakelaar. Deze vloerverwarmingspomp was niet modulerend en had een verbruik van 63W. En die draaide altijd. 63W betekent ruim 550kwh per jaar en een kostenpost van ongeveer 120 EUR, plus een CO2 uitstoot van 220kg. Zonder dat je er iets aan hebt gehad, voor het grootste deel van die tijd.

Voor 40 EUR hebben we een pompschakelaar gekocht. Een pompschakelaar is eigenlijk een vreselijk stom apparaat: je stopt de stekker van de vloerverwarmingspomp in de stekker van de pompschakelaar. Deze heeft een sensor, die je om de aanvoerbuis van het water zet. Als het water warm is, dan meet de sensor dit en schakelt de pomp in. Is de temperatuur bereikt, dan is de aanvoerleiding dus koud (althans, niet verwarmd) en wordt de pomp uitgeschakeld.

In de praktijk betekent dit dat de pomp niet aan staat als de verwarming uitstaat: grofweg (afhankelijk van je koukleumeritis en isolatie) van april tot oktober continu. Dat zijn 7 maanden, en dus ongeveer 315kwh.
De overige maanden draait de verwarming ook niet continu. Immers, je wilt dat het warme water in de vloer zit en pas er uit stroomt als de warmte is afgegeven aan de vloer. Is het heel koud, dan wordt er relatief veel warmte opgenomen in de vloer en zal er sneller warm water nodig zijn. Is het minder koud, dan kan de pomp trager werken of zelfs helemaal uitgeschakeld worden. In de praktijk zie ik dat in de periode november-maart onze pomp hooguit 20% van de tijd draait. Dit levert nog eens 188kwh besparing op.

In totaal is de besparing dus 503kwh op jaarbasis! Dat is 110 EUR.

Dus, wat ga je nu doen als je een vloerverwarmingspomp van vóór 2013 hebt? Bestel zo’n schakelaar van 40 EUR en heb het terugverdiend voor de kerst! Dit jaar!

(toevoeging: dit artikel is geschreven in het najaar van 2020. Maar ook nu, in juni 2021 is bovenstaande van toepassing. En nog steeds voor de kerst terugverdiend. Alleen in een ander jaar ;-))