Op 20 december verscheen er een artikel op Nu.nl over het feit dat veel mensen een grotere buffer hebben door corona, met de vraag of dit wel genoeg is.
Dit soort artikelen lees ik als Geldsnor natuurlijk altijd, maar wellicht anders dan de gemiddelde Nederlander. De vragen en opmerkingen die naar voren komen zijn relevant, maar vaak mis ik de echte oplossingen.
Standaard komt het Nibud naar voren en een aantal geld-experts. Het Nibud stelt in dit artikel bijvoorbeeld:
“Een stel dat samen anderhalf keer modaal verdient en een kind van vier, een koophuis van doorsnee waarde (WOZ-waarde iets boven de 300.000 euro) en een auto heeft, moet zo’n 20.000 euro als buffer hebben staan, volgens de BufferBerekenaar.”
Daar hoort vervolgens nog deze quote bij:
“De logica achter dat bedrag is dat hoe meer je verdient, hoe duurder de spullen zijn die je hebt. In de berekenaar zijn de bedragen opgesplitst. Dat geeft je een beeld met welke kosten je te maken zou kunnen krijgen – als alles tegelijkertijd mis zou gaan”, zegt Karin Radstaak van het Nibud.”
En daar gaat het mis. De afkorting Nibud staat voor Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting. Waar is de logica dat “hoe meer je verdient, hoe duurder de spullen zijn die je hebt”? Deze “lifestyle-inflation” is inderdaad normaal. Je verdient meer en koopt een groter huis, duurdere auto, en dure spullen. Als je vervolgens in de problemen raakt door bijvoorbeeld werkloosheid of dure reparaties, dan heb je een probleem. Want doorgaans wordt er iets vergeten door “hoge inkomens”.
Je krijgt NIET 70% van je laatst verdiende inkomen
Veel mensen denken dat je, in geval van werkloosheid, 70% van je laatst verdiende inkomen krijgt. Wat vaak niet vermeld wordt en naar ik vermoed onbekend is bij velen, is dat dit helemaal niet het geval is. Je krijgt 70% van je laatst verdiende inkomen (en 75% de eerste 3 maanden), tot het maximum dagloon. Als je dit vertaalt naar een maximum maandloon, dan kom je op 4859 EUR bruto per maand. En daar dus 70% van. Dat is 3401 EUR aan maximale uitkering, inclusief vakantiegeld.
Dit is ruim boven modaal, maar als je uitgaat van de aanname van het Nibud (en de dagelijkse praktijk van velen), dan levert dit dus problemen op. Als je een inkomen hebt van 8000 EUR per maand is de maximale uitkering nog maar 42.5% van je laatst verdiende inkomen. Als je jouw uitgaven vervolgens hebt gebaseerd op 100% van de 8000 EUR per maand, dan heb je een levensgroot probleem: je verliest 57.5% van je inkomen per maand. In plaats van (netto) 4750 EUR per maand (bij 8000 EUR) krijg je nog “maar” 2400 EUR. Met een buffer van 20.000 EUR heb je dus 8 maanden te gaan…
Verder stelt het Nibud dat van de 20.000 EUR buffer je 1650 EUR achter de hand moet houden voor je huis en 1000 EUR voor onverwachte rekeningen zoals naheffingen van de belastingdienst. Vervolgens stelt het artikel dat de grootste kostenpost de auto is, want als je deze wegstreept hoeft de buffer maar 8850 EUR te zijn. Dit betekent dat de buffer voor de auto tamelijk groot is: 20.000-1650-1000-8850: 8500 EUR.
Het advies dat Nibud zou moeten geven
Vergeef me de volgende harde uitspraak: Een buffer achter de hand houden voor een kapotte auto van 8500 EUR is belachelijk. Voor dat geld kun je een zeer goede tweedehands auto verkrijgen mocht er iets catastrofaals met je auto gebeuren. Voor 4000 EUR zou je ook wel een vervanger kunnen kopen.
Het belangrijkste advies zou moeten zijn: zorg ervoor dat je vaste lasten nooit hoger zijn dan 70% van het maximum dagloon (of 70% van je salaris, als je hier onder zit). Dit betekent dat bij een inkomen van 8000 EUR per maand (bruto) je lasten niet hoger zijn dan 2400 EUR. Als je 2 inkomens hebt, kun je 2x 70% pakken en je zit héél veilig. De kans dat je tegelijkertijd je baan kwijtraakt is niet zo groot en in ieder geval kleiner dan dat 1 van de 2 zijn/haar baan verliest.
Dát zou een advies zijn waar een “budgetvoorlichter” voor zou moeten strijden. De strijd aangaan met de gedachte dat het leven duurder moet worden als je meer verdient. Mensen leren dat als je inkomen stijgt, je dit verschil ook kunt sparen of je lasten verlagen. Niet om een hogere hypotheek aan te gaan, een duurdere telefoon te kopen of verderweg of vaker op vakantie te gaan.
Nu hoor ik je denken (als je hier boven zit): dat is onmogelijk! Dat kan helemaal niet!
Natuurlijk kan dat wel!
Maar dit is zeker wel mogelijk. De Geldsnor is het levende bewijs. Ons inkomen is behoorlijk hoog: gezamenlijk zo’n 7500 EUR netto per maand exclusief kinderbijslag, vakantiegeld en dertiende maand. Wel inclusief voorlopige teruggaaf en kinderopvangtoeslag.
Onze vaste lasten bedragen 4200 EUR per maand. Dit is inclusief alle variabele lasten die ik “vast” heb gemaakt: boodschappengeld en ons eigen zakgeld zitten hier bijvoorbeeld óók in. Hierbij komt nog een “variabele” lastenpost van ongeveer 800 EUR per maand. Gezamenlijk dus exclusief bijzondere lasten zoals mijn klushobby ongeveer 5000 EUR per maand.
Dit betekent dat ons uitgavenpatroon ongeveer 67% van onze vaste inkomsten zijn.
Maar als ik uitga van 70% van het maximumdagloon en 70% van mijn vrouw haar salaris, dan komen we op netto 4400 EUR per maand. Nu komt de crux: een groot deel van de “vaste lasten” is helemaal niet zo vast. Zo zouden we de kinderopvang kunnen schrappen (-1044 EUR per maand) en tijdelijk ons “zakgeld” kunnen schrappen (-300 EUR per maand). In de flexibele lasten kunnen we in principe vrijwel alles schrappen, maar realistisch is 600 EUR. In totaal kunnen we dus vrijwel direct 1944 EUR per maand uit ons uitgavenpatroon schrappen.
Dit resulteert in uitgaven van nog 3000 EUR per maand (hypotheek, gas/elektra, verzekeringen, studielening, water, nuts, lokale belastingen, auto en eten).
Uiteraard vervalt dan ook de kinderopvangtoeslag. Als ik dit wegstreep houden we per maand nog 1100 EUR over, in het geval we állebei onze baan verliezen.
Volgens mij is dat een solide situatie: het geeft een hoop veiligheid en zekerheid, los van de buffers die we wel hebben.
Het betekent ook dat het mogelijk is om te leven ruim binnen je uiterste: we hebben een auto, we hebben 2 kinderen en wonen in een grote vrijstaande woning.
Dit is het advies wat het Nibud zou moeten geven:
“Zorg dat je uitgaven uiterlijk 70% zijn van je inkomen in de situatie waarbij je het inkomen verliest (WW). Alles boven de 70% moet facultatief zijn en in gesneden kunnen worden binnen 2 maanden.”
Disclaimer: ik ben me volkomen bewust van de woningmarkt en de woonkosten. Met een lager inkomen is het veel moeilijker om aan deze 70% te voldoen. Maar als iedereen bovenstaande advies gevolgd zou hebben, dan zou de woningmarkt nooit overspannen geraakt zijn.