Een poosje geleden stapte ik onder de douche. Daar is op zich niets bijzonders aan: dat doe ik vrijwel iedere dag. Maar het viel me op dat ik lang moest wachten op warm water. Niet langer dan anders, maar desalniettemin best wel lang. Iets meer dan 30 seconden bleek het te zijn. Na wat onderzoek blijkt dat deze 30 seconden wel iets kan fluctueren, maar dat dit altijd dezelfde waterhoeveelheid betekent. Daar zit uiteraard een grote logica in: als het water sneller stroomt (de kraan verder open), dan is het warme water er sneller. Maar er stond een even grote hoeveelheid water stil in de leiding. Onze CV-ketel hangt bij benadering 20 meter van de badkamer af. Een flinke afstand!
Water & energieverspilling
De hoeveelheid water blijkt 5 liter te zijn. Dat is al best een behoorlijke hoeveelheid. Maar bedenk ook dat dit 3x per dag gebeurt: rond half zeven gaan de kinderen douchen, rond 21 uur meestal Lieftallige Echtgenote en ik volg een uurtje of 2 later. Soms douchen we wel kort achter elkaar, maar dat is op 1 hand te tellen.
We verspillen 15 liter water per dag aan “wachten op warm water”. Dat is 5.475 liter per jaar (en 4% van ons totale waterverbruik).
Het betekent ook dat vanaf het moment dat we de kraan uitzetten, er nog 5 liter warm water in de leiding staat. En dat water is verwarmd, in ons geval nog met gas. Een snelle rekensom (niet echt een rekensom, ik kan het gewoon per liter uitlezen op de zgn. P1-poort van de slimme meter) leert dat het in de lente (het is tenslotte mei) 33 liter gas kost om deze 5 liter op te warmen. 33 liter per keer, en dat dus 3x per dag. 99 liter per dag. 36 kuub per jaar. 4.7% van ons gasverbruik.
In kosten valt bovenstaande reuze mee: het water kost ongeveer 70 cent per kuub (0.6963). En hier komt nog belasting op leidingwater bij (0.3480). Netto dus 1,04 EUR per kuub. Hier moet nog de btw (9%) bijgeteld worden. Een kuub water kost op deze manier 1,14 EUR per kuub. En 5.5 kuub kost dus 6,27 EUR.
Het gas is iets duurder: een kuubje gas kost 0,77 EUR. Met 36 m3 per jaar kom je op 27,72 EUR per jaar. In totaal spoelen we dus 34 eur per jaar letterlijk zo maar het riool in.
Oplossingen voor deze verspilling
Een andere methode om water te besparen is niet direct een oplossing: het is namelijk het water wat in de leiding staat en verwarmd moet worden wat de verspilling veroorzaakt. Waar de echte oplossing zit? Het korter maken van de leidingen. Ik denk er over om de waterleiding af te koppelen van de CV-installatie en het tapwater voor de badkamer te verwarmen met een boiler. Die kan ik vrijwel direct bovenop de badkamer leggen, waardoor ik slechts 2 meter leiding overhoud. Dan hebben we het nog steeds over 500 liter verlies, maar een elektrische boiler levert exact 0m3 gasverbruik op.
Maar er is nog een oplossing: een warmtepompboiler. Niet te verwarren met een warmtepomp om het huis warm te stoken, maar het principe is hetzelfde. Dit is aanzienlijk zuiniger dan een elektrische boiler.
Om te bekijken of dit ergens hout snijdt moet ik echter mijn totale (warm)waterverbruik in kaart brengen en het energieverbruik wat hieraan ten grondslag ligt.
Waterverbruik & energie
Ons jaarlijkse waterverbruik ligt op 140 m3. Een aardig deel hiervan is voor douchen & bad. Hoeveel? Dat moeten we uitrekenen, want is op de watermeter natuurlijk niet uit te lezen. Ik weet dat we ongeveer 1m3 gas per dag verbruiken voor warm water. Dit is 365 m3 per jaar. Ik weet ook dat ik met 0,1m3 15 liter water warm stook. 1m3 gas moet dus volstaan om 150 liter water warm te stoken. Seizoenseffecten laat ik buiten beschouwing: in de zomer zal het iets minder zijn (want het huis is warmer en het water koelt dus minder af onderweg), in de winter iets meer.
Maar als ik 150 liter warm water per dag verbruik, dan is dit 54,75m3 water per jaar wat voor ons douchewater verbruikt wordt. Bijna 40%. Iets meer dan 10% van dit verbruik komt door de plaats van de badkamer tov. de CV-ketel (immers 5,5m3 water en 36m3 gas). Dat leidt tot onderstaande plaatje:

Zoals vaker op dit blog: ik reken graag in totaal energieverbruik. En sowieso is de wereld dus beter af door het water elektrisch te verwarmen en niet met gas.
Qua kosten is het een heel ander verhaal. De lopende kosten zijn met een elektrische boiler héél véél hoger dan op gas. En met een warmtepompboiler iets goedkoper. Maar dit is pas een deel van het verhaal: er horen ook investeringen bij. Voor de CV-ketel zijn die kosten 0 EUR, want die hangt er al.

De warmtepompboiler is aanzienlijk duurder (de ISDE-subsidie is al verwerkt in de prijs). In beide gevallen heb ik geen montagekosten meegenomen, want dat kan ik zelf. Daar heb ik dus geen anderen voor nodig (wel om het ding te tillen). Het prijsverschil van 650 EUR tov. de elektrische boiler is terugverdiend in 16 maanden. Het prijsverschil met de CV-ketel is terugverdiend in iets meer dan 11 jaar.
Dit is exclusief het feit dat gas goedkoper zal worden als ik overstap op elektrisch verwarmen: met een verbruik van minder dan 500m3 gas per jaar is het vastrecht ongeveer 55 EUR per jaar lager.
De situatie met mijn zonnepanelen
De vaste lezers weten het: er ligt een grote zonnepanelen-installatie op mijn dak. 32 stuks met 9600W vermogen in totaal. Dit dekt in principe mijn elektriciteitsverbruik vrijwel af. Ik zeg vrijwel, want ons elektriciteitsverbruik is heel erg hoog: we verbruiken bijna 12.000kwh per jaar. We verwarmen het huis grotendeels op elektriciteit en hebben een PHEV én een EV op de oprit. We zijn dus nog steeds een netto-afnemer van elektriciteit.
Daarom zijn voor mij de elektriciteitskosten net zo hoog als voor een ander, voor het extra verbruik.
Maar stel dat dit niet zo zou zijn…De terugleververgoeding is 0,11 EUR (Greenchoice). En dan ziet het plaatje er zo uit:

Zelfs met 0,11 EUR per kwh (de “opportunity cost”) is de elektrische boiler nog duurder dan op gas. De warmtepompboiler komt nu natuurlijk nog gunstiger uit. De terugverdientijd voor de warmtepompboiler loopt nu terug naar 5,3 jaar.
Conclusie: water verwarmen met CV, elektrische boiler of warmtepompboiler?
De conclusie is anders dan ik vantevoren bedacht had. Ik had verwacht dat het zeker gunstiger zou zijn om met de elektrische boiler de boel warm te stoken. Ik wist dat de warmtepompboiler een lager verbruik zou hebben, maar had niet verwacht dat het verschil zo groot zou zijn.
Het begon met het zoeken naar meer comfort en minder verspilling. Maar het verhogen van de energiekosten met bijna 400 EUR per jaar is waanzin. En hier komt nog een eenmalige investering bij van enkele honderden EUR en een heleboel werk.
Een warmtepompboiler schiet ook niet op: de terugverdientijd is meer dan 11 jaar en dat is gerekend met het feit dat ik het zélf kan installeren. De gemiddelde klusser (no offense) kan dit niet zelf of zal er niet aan beginnen. Een terugverdientijd van 11 jaar is te lang. Zelfs gerekend met de terugleververgoeding is dit nog 5 jaar. En ook dat is te lang. Nog even los van het praktische nadeel dat een warmtepompboiler niet op mijn zolder geplaatst kan worden.
In een bestaande situatie met CV-ketel is het veruit het goedkoopst om te verwarmen met gas. Ook qua duurzaamheid is dit beter: de hoeveelheid CO2 bij verwarmen op gas is 2x zo laag als dezelfde hoeveelheid water verwarmen met de elektrische boiler.
We zullen dus pas op een andere manier ons water gaan verwarmen als we helemaal overstappen op de warmtepomp!