In Huize Geldsnor zijn we nogal begaan met de wereld om ons heen. Daarom hebben we een grote plant & diervriendelijke tuin waar niets wordt omgespit, geen gif wordt gebruikt en het blad mag blijven liggen waar het valt.
Ook hebben we 32 zonnepanelen, stoken we zoveel mogelijk met de airco ipv. op gas (ondanks dat dit door de vloerverwarming en lage temperatuur zeer zuinig is) en rijden we 90% van al onze kilometers elektrisch.
Ook zijn vrijwel al onze lampen LED. Vrijwel allemaal dus. Er waren nog 4 halogeenspotjes over van de vorige bewoners en de afzuigkap heeft halogeenspotjes. Gezien de plannen voor een nieuwe keuken vervangen we die op dit moment nog niet.
Maar de andere 4 spotjes dus. Die deden het prima. Halogeen geeft mooi warm licht, maar ook veel letterlijke warmte: het is nogal een energieverspilling. Ze zaten ook op plekken waar de verlichting heel lang aan is: in de keuken en de bijkeuken. In de bijkeuken zijn ze denk ik een uur per dag aan (2 stuks). Maar in de keuken wel 10 uur per dag, gemiddeld. Namelijk in de winter van ’s ochtends vroeg (omstreeks 07:30) tot ’s avonds laat (~23 uur). In de zomer natuurlijk korter, maar ik ga toch uit van een conservatieve 5 uur per dag.
Vorige week ging één van de spotjes kapot. Omdat dit spotje boven het aanrecht zit en dus zeer belangrijk is voor mijn kook- & snijwerk, moest deze vrij acuut vervangen worden. Ook mijn oog voor symmetrie liet niet toe dat dit spotje werkloos bleef zitten.
1 lamp vervangen door een LED-spot is een zogenoemde no-brainer; een halogeenspotje is dúúrder dan een LED-spotje. Dus zelfs bij de aanvangkosten zit je beter, laat staan in het verbruik. Rekenen heeft hier dus geen zin: acuut vervangen door een LEDje. Wat let je?
Maar wat als het spotje het nog doet?
De andere 3 lampjes waren echter niet kapot. Impulsief besloot ik ze allemaal te vervangen. Ik verving 4 spotjes van 20W voor 4 spotjes van 3W. Dat scheelt dus 68Wh per uur dat ze aan zijn (4*20-4*12=68W). Dat lijkt wellicht weinig. En is ook niet superspannend: op een jaar betekent dit een besparing van 124kwh. Op ons extreem hoge energievebruik (door veel elektrisch te verwarmen én elektrisch te rijden) is dit echter nog steeds 1.2% van ons energieverbruik! Als je bedenkt hoeveel moeite we als maatschappij hebben om 1% minder energie te verbruiken, is zelfs het vervangen van 4 spotjes dus al een goede stap.
Maar dat terzijde. De vraag is nu: is het gunstig om de nog niet-kapotte halogeenlampen te vervangen door LED-lampen?
Ik heb dit geplot in een grafiek. Ik heb hierin de aanschafprijs van 1 halogeenspot genomen (die moest immers vervangen worden) en de aanschafprijs van 5 LED-spotjes. Dat is geen typefout: ik heb er 1 kapot laten vallen en ook die moet terugverdiend worden… Verder ben ik uitgegaan van 5 branduren per dag voor alle spotjes. Dat zijn dus 1825 branduren per jaar. Waar de lijnen kruisen is het terugverdienpunt.
Het antwoord: na 1220 branduren (ofwel 8 maanden) is de volledige aanschafprijs terugverdiend. Dit is inclusief het laten vallen van 1 spotje.
Bij een hogere stroomprijs wordt de terugverdientijd uiteraard korter. In bovenstaande grafiek ben ik uitgegaan van 0.22 EUR per kwh.
En over de hele levensduur?
Behalve dat LED-lampen veel minder energieverbruiken, gaan ze ook nog eens langer mee. Een korte tocht via Google leert me dat een LED-lamp wel 50.000 uur mee gaat, maar dat 20.000 gebruikelijk is. Een halogeenlamp gaat ongeveer 2.000 uur mee. Ik heb dezelfde gebruikskosten dan ook doorgeplot over de levensduur van de LED-lamp van 20.000 uur. De kosten voor de halogeenspotjes heb ik gelijk gehouden gedurende de 10 jaar(!) die de LED-spotjes mee gaan, evenals de elektriciteitsprijs.
In die 10 jaar geef je hiermee ruim 500 EUR minder uit aan elektriciteit.
Als je nog halogeenspotjes hebt is de belangrijke vraag nu: waar wacht je nog op? Er is gegarandeerd geen betere investering die je kunt doen dan je inleg binnen 8 maanden terugverdienen.
Wat wel goed is om mee te nemen, is het feit dat in 9 van de 10 gevallen bij het vervangen van halogeenlampjes die aan een transformator hangen, de transformator mee vervangen moet worden. Dit komt omdat een de meeste ‘halogeentranformators’ het lage vermogen van ledlampen niet kunnen hebben en dan kapot gaan. Dat kost beduidend meer dan de vervangingskosten van de lampjes zelf. Wat daar dan wel weer een voordeel aan is, is dat je die transformator energiezuinig kan uitzoeken. Een ‘oude’ (lees: voor de focus op groene energie) gekochte transformator gooit zo enkele tientallen procenten aan opbrengst weg door inneficient te zijn. Een moderne transformator kan veel beter zijn.
Dat is dan ook meteen de aankooptip: kijk bij het overschakelen van halogeen naar led niet alleen naar de lampjes, maar zoek ook een zo energie-efficient mogelijke transformator uit. Als je led lampjes (vaak GU10) op 220v lopen, dan is dit natuurlijk allemaal niet aan de orde 🙂
Daar heb ik dan weer niet aan gedacht. Deze lampjes lopen inderdaad op 12V (de goede oude tijd). Als ze kapot gaan, dan vervang ik de trafo’s ook meteen.
Al mijn andere spotjes (en toekomstige spotjes) zullen allemaal GU10 zijn (deze zijn GU5.3).
Goh, wij hebben hier in huis ook nog niet -Led lampen…maar de meeste zijn intussen wel LED. Mijn jarenlange ervaring leert echter dat de grote meerderheid van de LED lampjes echt geen 10000 lichturen meegaan.
Heb er meerdere gehad die binnen een jaar kapot waren.
Dus op dat soort berekeningen moet je volgens mij echt niet rekenen.
Ik vervang lampjes die kapot gaan door LED, maar echt niet eerder.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik nooit écht bijhoud hoe lang lampen meegaan. Maar tot nu toe nog nooit een LED-lamp gehad die kapot is gegaan. Dat gezegd hebbende: de eerste LED-lampen installeerden wij denk ik 6 jaar geleden en dat was in een ander huis. Die zouden dus ook nog niet kapot moeten zijn.
Maar als het rekenkundig uitkan om ze eerder te vervangen, waarom dan niet?
Ha! Actuele discussie in Huize Geldnerd, met meer dan 30 inbouwspots die bij de renovatie 5 jaar geleden halogeen kregen. Wij vervangen nu defecte spots door LED. Qua symmetrie ben je meer OCD dan ik, zeldzaam… Maar we vervangen niet de nog werkende spots. Want bijdrage aan de afvalberg. Is financieel neutraal (gemeentelijke lasten veranderen niet) maar vinden we relevant qua Footprint. Dat heb je niet meegenomen?
Jazeker heb ik dat wel meegenomen, alleen niet vermeld. De afvalberg wordt weliswaar groter (hoewel ik ze niet retourneer of weggooi, maar in mijn schier-oneindige voorraad belanden van “spullen die ik nog wel eens nodig kan hebben tijdens een verhuizing of verbouwing”. Maar los daarvan:
1825 branduren per jaar * 80W totaal = 146 kwh = omstreeks 60kg CO2 uitstoot. Het alternatief is 9kg CO2 uitstoot. Volgens milieucentraal heb je de hoeveelheid energie die nodig is om een LED lamp te produceren in 300 uur gecompenseerd.
Milieucentraal zegt verder dit: “Het is niet milieubelastend om een werkende gloeilamp al te vervangen door een zuinige ledlamp. De gloeilamp verspilt stroom en zorgt daardoor juist voor onnodige milieubelasting. De extra milieubelasting die ontstaat doordat je de gloeilamp weggooit en een nieuwe ledlamp moet worden gemaakt, is laag vergeleken met de milieuwinst door de grote energiebesparing met ledlampen.”
https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/zuinige-lampen/fabels-over-lampen-uitgelicht/
Ik ben dus van de bescheiden mening dat de afvalberg niet groter wordt door het vervangen van de nog werkende lampen – en direct een bijdrage levert aan het verbeteren van mijn CO2 uitstoot (wat uiteraard slechts een beperkte blik is op “uitstoot” en maatschappelijke rol).