In het afgelopen jaar ben ik zeer geïnteresseerd geraakt in het concept van “Fire”: Financial Independent, Retire Early. Dit nav. een commentaar op nu.nl onder een bericht over schulden en mijn nieuwsgierigheid was aangewakkerd: wat betekent FIRE?
Zo kwam ik terecht op een Nederlands blog (vergeten welke) en vanaf daar weer op het blog van Mr. Money Mustache. Ik heb álle berichten gelezen. En meer. Ik ben naar Early Retirement Extreme gegaan, de Frugalwoods, MadFientist, ChooseFIRE en vele honderden podcasts, tientallen boeken over investeren in het algemeen etc.
Maar de meeste bronnen (die ik gelezen heb) zijn Amerikaans. En hier zitten zéér grote verschillen met de Nederlandse situatie: Financieel Onafhankelijk, Werk Optioneel. Uiteraard is het belastingstelsel anders (je betaalt quasi geen inkomstenbelasting in de VS), maar ook sociale zekerheid, verzekeringen en maatschappij. Op deze pagina probeer ik de verschillen uiteen te zetten en enigzins een idee te geven van de invloed op je eigen financiële onafhankelijkheid.
Amerika is groter: Geo-arbitrage
De Verenigde Staten is een veel groter land en dat betekent dat, binnen dezelfde taalzone, je makkelijk gebruik kunt maken van een begrip wat “geo-arbitrage” heet. Dit is het gebruik maken van gebieden met relatief lage woonlasten en relatief hoge inkomens. In Nederland zijn deze verschillen kleiner. Ze zijn er wel: wonen in Amsterdam is duurder dan in Drenthe, maar ook de kansen op banen zijn groter. Vergelijk dit met Seattle of New York City: er zijn nauwelijks verschillen in inkomsten tussen die steden, maar het wonen in Seattle is toch aanzienlijk goedkoper dan in New York City.
Credit Card gebruik: Reward Credit cards
In de VS wordt heel veel afgerekend met credit cards. Niet alleen boodschappen, maar ook auto’s, de huur, ijsjes, vakanties, vliegtickets, hotels etc. In Nederland worden credit cards vooral gebruik voor het boeken van online vliegtickets (wat vroeger vrijwel alleen met credit card ging) of het huren van auto’s (wat nog steeds lastig is zonder credit card). Het betalen van je restaurantrekening of boodschappen is hier geen gemeengoed. Dit betekent dat er minder problemen zijn met creditcard schulden, maar ook dat je geen gebruik kunt maken van de veelgehoorde opties in Amerikaanse blogs over het sparen van punten of rewards met je credit card.
Schoolsysteem: studiekosten & studieleningen
In de Verenigde Staten werkt vrijwel alles met een “marktidee”. Dus ook de meeste universiteiten zijn commerciële bedrijven, evenals de verstrekkers van studieleningen. Dit betekent dat de studiekosten zéér hoog zijn in vergelijking met Nederland (Nederland: 2143 EUR per jaar, VS ruim 10000 dollar per jaar voor een openbare universiteit tot > 50.000 dollar per jaar voor een Ivy-league universiteit als Harvard of Yale).
Helaas werkt dit dubbel door. Een snelle rekensom leert dat een Harvard-opleiding zo’n 200.000 dollar kost, tegen 10.000 in Nederland. De kans dat je voor die 200.000 dollar een studielening nodig hebt is daarmee groot. De rente op deze studieleningen bedraagt in de VS ruim 3%. In Nederland is de rente op een studielening 0%. Ja, nul procent.
Die 3% telt echter al vanaf het eerste jaar. Je hoeft pas 6 maanden na afstuderen te beginnen met betalen (in veel gevallen), maar de eerste 1500 dollar rente heb je al te pakken. Per jaar. Simplistisch gerekend betekent dit een “compounded” effect van nog eens 15.000 dollar aan rente over die jaren. Alleen de rente bedraagt daarmee al ruim 540 dollar per maand. Maw: met de rente die een Amerikaanse Harvard-student betaalt, heb jij in minder dan 2 jaar de volledige studieschuld afgelost. Woonlasten ed. laten we verder buiten beschouwing.
Zorgverzekering
In de VS is een zorgverzekering geen verplichting. De zorgkosten zijn daarbij ook nog eens veel hoger. Wij betalen weliswaar meer belasting, maar hier staat een zeer betaalbare zorg tegenover. Uiteraard wordt er ook in Nederland geklaagd, maar onze zorgkosten bedragen hier ongeveer 1200 EUR per jaar per volwassene (excl. aanvullende pakketten of zorgtoeslag). In de VS is dit gemiddeld 6.000 dollar per gezin, uitgaande dat werkgever gemiddeld 71% bijdraagt (bron).
In Nederland komt een faillissement door zorgkosten eigenlijk niet voor: de zorgverzekeraar kost de meeste voorkomende problemen, zoals chemokuren, hartoperaties, hersenchirurgie na een ongeval etc. In de VS is faillissement als gevolg van medische kosten geen uitzondering, evenals een tweede hypotheek op de woning (home-equity loan).
Dit houdt in dat je in Nederland veel minder reserves hoeft te houden voor je ziektekosten. Als je het eigen risico kunt betalen (en uiteraard de maandelijkse premie) dan heb je verder geen reserves nodig.
Ontslagwetten
In de VS kun je ontslag nemen wanneer je wil, en ontslagen worden wanneer je baas wil. Dat is de ongenuanceerde versie. Uit films kennen we de “two-weeks notice” wel. Hier is dat ondenkbaar. Normaliter heb je 1 maand opzegtermijn en de werkgever 2, per einde van de maand. In sommige gevallen zelfs maximaal 3 & 6 maanden (zoals ondergetekende). Zolang de werkgever niet failliet gaat, betekent dit dat een ontslag nóóit onverwachts komt. Wel het moment dat je gezegd wordt dat je ontslagen gaat worden, maar niet het moment dat je werkelijk op straat staat. Dit betekent dat je een (kleine) periode hebt om aanpassingen te doen in je uitgavenpatroon en problemen aan kunt zien komen.
Na ontslag heb je doorgaans tot maximaal 2 jaar recht op WW-uitkering, die een stuk gunstiger is dan in de VS. Je hoeft dus minder reserves te houden voor het onverwachts ontslagen worden.
Ook bij een faillissement loop je relatief weinig risico: het UWV betaald achterstallig loon tot 3 maanden terug tot maximaal 150% van het maximum dagloon én achterstallige pensioenpremie tot maximaal 12 maanden. Het UWV betaalt doorgaans ook zeer snel een voorschot.
Last, but not least: je mag hier niet (zomaar) ontslagen worden bij ziekte. Dat is een mijnenveld waar de meeste werkgevers zich niet aan wagen.
Pensioenregelingen
In Nederland kennen we de AOW, in de VS hebben ze een vergelijkbaar systeem met State pensions. Dit kan in beide gevallen aangevuld worden. In Nederland kennen we uitkeringsovereenkomsten (middenloon & eindloon-regelingen) en “beschikbare premie”. In dat laatste geval spaar jij voor jouw pensioenpot. In het eerste geval wordt er geld ingelegd in een grote pot, waarmee de pensioenen van iedereen wordt betaald. In ieder geval, voor het doel van dit artikel werkt dat ongeveer zo.
In de VS heb je 401k, 403b, 457, IRA’s, SEPs en Roth IRA’s. De verschillen zijn niet zo groot met Nederland: er wordt geld ingestopt (soms voor de belastingen zoals bij de 401k, 403b, 457, dus gelijk aan het Nederlandse pensioenstelsel met beschikbare premie) en soms na belastingen (en dan geldt er dus geen belastingvoordeel op inkomstenbelasting).
Hoe het precies werkt maakt voor ons weinig uit. Belangrijkste zijn de overeenkomsten: zorg dat je zoveel mogelijk bijdraagt aan je pensioenpot, omdat dit van je brutoloon afgaat en niet van je nettoloon. Je hebt dus, zeker bij hogere inkomsten, een belastingvoordeel. Echter, in de meeste gevallen heb je geen keuze en moet je meedoen aan een pensioenregeling. En dat is goed.
Capital Gains Tax
In de VS betaal je belasting over de waardevermeerdering van je aandelen, in sommige gevallen. Nederland kent geen Capital Gains Tax: als jouw aandeel nu 100 EUR waard is en morgen 100.000 EUR, dan heb je 99.900 EUR winst, belastingvrij.
Wel kennen we een vermogenrendementsheffing: een belasting over een fictief rendement. Er geldt een vrijstelling van 30.846 (of 61.692 voor fiscaal partners). Daarboven betaal je 30% over een fictief rendement van 1.8% (trage rekenaars: dat is 0.54%) over de eerste 72.797 EUR. Dit fictieve rendement loopt op naar 4.22% tot ongeveer een miljoen (dus netto 1.27%) en daarboven 5.33% (netto 1.6%). Men gaat er vanuit dat je met een groter vermogen een hoger rendement kunt behalen.
Je hoeft in Nederland dus geen rekening te houden met Capital Gains Tax en actief handelen zoals je leest in de Amerikaanse blogs of hoort in de Amerikaanse podcasts. Uiteraard moet je nog steeds niet actief handelen, ivm. transactiekosten.
Overige verschillen
Uiteraard zijn er overige verschillen, maar geen grote in het oogspringende waar je rekening mee moet houden als je gaat plannen voor “FOWO”. Kleine verschillen zitten in property tax (OZB) die in de VS hoger is en uiteraard loonbelasting die in de VS aanzienlijk lager is. Hiermee is er een kleinere winst te halen voor Amerikanen voor hun hypotheekrenteaftrek (die ook daar bestaat), maar dit is weer afgezet tegen een doorgaans veel hoger rentetarief.
Hou dit allemaal een beetje in gedachten als je de Amerikaanse blogs leest of podcasts luistert!