Regelmatig zie ik reclames voor diverse soorten beleggingen. Ik lees er uiteraard ook veel over. En heb een vrij uitgesproken mening: je eigen huis, grondstoffen, crypto-currency en edelmetalen zijn geen beleggingen. Althans, niet met een rendement. Uiteraard ga ik uitleggen waarom dit zo is.
Volgens de Van Dale is beleggen “(geld) aan iets besteden waarvan je hoopt dat het in waarde zal stijgen: zijn geld in aandelen beleggen“
Leuk woord: hoopt. Dat is op zichzelf wel van toepassing bij bovenstaande categoriën. Er is de hoop dat het in waarde stijgt. Maar niet meer dan hoop. Het verhaal is wellicht iets genuanceerder, afhankelijk van welke categorie je pakt. Dus ik zal het verderop nuanceren. Maar eerst zal ik uit de doeken doen waarom dit geen beleggingen zijn, volgens mijn niet-zo-bescheiden mening.
In de crypto’s, edelmetalen en grondstoffen hebben we het feitelijk over een “zero-sum game”. Jouw winst is het verlies van een ander. En jouw verlies is voor de ander een winst. Er komt niet méér bij.
Voorbeeldje: iemand, laten we haar Letitia noemen, koopt 100kg staal op de termijnmarkt. Ze betaalde hiervoor 200 EUR. Meer mensen willen staal, en dus stijgt de prijs. Klaasje koopt deze 100kg staal en betaald 300 EUR aan Letitia. Letitia heeft 100 EUR winst. Klaasje staat op nul. Klaasje koopt deze grondstof niet om het zelf te gebruiken overigens: het wordt vastgehouden in de hoop dat het meer waard wordt. Totday deze “future” verloopt en Klaasje daadwerkelijk transport en opslag moet regelen overigens…Dan zit Klaasje opeens met 100kg staal te kijken.
In zijn totaliteit zit er nu 300 EUR in de markt. De grap van dit soort dingen is, al is dit ook geldig bij aandelen: Letitia verkoopt die 100kg staal omdat zij denkt dat dit het maximaal haalbare is! Als zij had gedacht dat het méér waard zou worden, dan had ze het niet verkocht. In zekere zin zijn het weddenschappen jegens een ander, en diegene die gelijk krijgt en op tijd koopt of verkoopt krijgt het geld.
(Let op: ik heb het hier over de handel in grondstoffen, crypto’s en edelmetalen. Niet over productie van staal (daar heb je staalbedrijven voor), koper, voedsel en goud. Daarvoor kun je investeren in de respectievelijke producenten.)
Een zero-sum-game dus: er wordt netto geen geld verdient. De markt kan gróter worden doordat er méér geld beschikbaar is. De prijs van alles stijgt dan, in de verwachting dat het allemaal meer waard wordt. En er stroomt nog meer geld binnen. Zo kan de 100kg staal wellicht miljoenen waard worden! Iedereen wil het hebben.
Goed: geen beleggingen dus
En daar zit de crux van “vraag en aanbod”. Als niemand de 100kg wil verkopen, stijgt de prijs. Stel dat deze is opgelopen tot 1 miljoen EUR per kilogram: dan is de markt 100 miljoen EUR waard. Totdat iedereen besluit het in één keer te verkopen. De prijs keldert. De eerste paar honderd gram is wellicht een miljoen per kilo waard. Maar het aanbod overstijgt al snel de vraag en de prijs moet dalen. Je snapt het idee: de hele markt is helemaal geen 100 miljoen waard.
Iets soortgelijks zie je bij aandelen. Een man als Elon Musk wordt gesteld de rijkste man op aarde te zijn, vanwege zijn grote hoeveelheid aandelen in Tesla. Wat vaak vergeten wordt, is dat dit niet zo is. Hij heeft ze wel, maar het verkopen er van maakt automatisch zijn andere aandelen veel minder waard. Nog los van de vraag wat een verkoop doet met het vertrouwen van anderen in het merk: het veranderen van vraag en aanbod heeft een negatief modererende invloed op de koers. Die zal dus dalen. Dit principe is op álles van toepassing, ook de woningmarkt in Nederland.
Sterker nog: het omgekeerde is nu het geval. Mensen kunnen geen nieuwe woning vinden, waardoor er minder te koop komen, waardoor minder mensen een woning weten te vinden en er minder te koop komen. En de woningen die te koop komen, worden snel verkocht en met hoge biedingen. Het omslaan van die balans gebeurt niet zo maar: bij een stijgende rente zul je zien dat niet de woningwaarde daalt. Niemand wil zijn woning verkopen in tijden van stijgende rente (afhankelijk van de stijgingssnelheid). Nee, je zult zien dat de woningmarkt verder op slot gaat. Het aanbod wordt nog kleiner en men blijft zitten waar men zit.
Verschil met aandelen en andere asset-classes
Voordat ik veel te ver afdwaal (excuses, dat heb ik al gedaan), terug naar het onderwerp. Crypto’s, edelmetalen, grondstoffen en je eigen woning zijn geen beleggingen. Ook hier is het een zero-sum game, waarbij de som groter LIJKT te worden door het bovengenoemde verschijnsel. Feit is dat deze producten wellicht een zogenoemde “store of value” zijn.
Goud is vaak een toevluchtsoord voor “beleggers” omdat dit inflatie-onafhankelijk zou zijn. Ook de bitcoin-fans zijn er van overtuigd dat Bitcoin een inflatie-hedge is. (Ironisch genoeg, toen recentelijk de inflatie omhoog spoot in de VS en de rente verhoogd werd, klapte juist de Bitcoin in elkaar met een sterke daling, terwijl de dollar aan kracht won).
De prijzen van deze goederen worden bepaald door wat anderen er voor geven. Ik hoor je nu denken: dat is bij aandelen óók zo. Maar luister: dat is niet zo. Een bitcoin, of een kilo goud, of een kilo koper blijft een bitcoin, een kilo goud of een kilo koper. Slechts wat iemand anders dáár voor wil betalen bepaald de prijs.
Bij een aandeel is het totaal anders: jij wil iets betalen voor een onderdeel van een bedrijf, omdat dit bedrijf geld genereert. En daarmee wordt jouw aandeel meer waard: koersstijgingen zijn het gevolg van (op korte termijn) speculatie over toekomstige cashflow en op lange termijn het gevolg van het succes van het bedrijf. Het uitbetalen van dividend is voorts een “de-risking” strategie. Je onttrekt geld aan het bedrijf: dit komt uit het eigen vermogen. En daar zit een groot verschil: dit werkt niet bij grondstoffen, crypto’s en edelmetalen. Die kun je alleen verkopen, maar genereren zélf geen geld. Het is slechts onderdeel van de zero-sum game. Terwijl je aandeel het gevolg is van bedrijfsstrategie en wat klanten willen kopen bij het bedrijf.
En de eigen woning dan? Welnu: je eigen woning is een goede inflatie-hedge en verschaft goedkoop onderdak. Maar het betaald geen dividend en je kunt de overwaarde enkel verzilveren door het te verkopen. Daar heb je dus weinig aan als “vermogensopbouw”, omdat je altijd ergens zal moeten wonen.
Ik vind dat je nogal apart naar beleggen kijkt. Als je nu het onderscheid maakt tussen investeren en speculeren kan ik misschien nog een eind met jou meegaan. Maar ‘beleggen’ omvat wat mij betreft juist allebei. Zoals jij in het begin al aangeeft, in alle gevallen doe je het met waardevermeerdering in het achterhoofd, met uitzondering van het eigen huis. Het eigen huis wordt primair gekocht voor eigen gebruik. Eventuele waardevermeerdering kan een mooie bijzaak zijn, maar feitelijk pas als je wilt verhuizen.
Ik vind dat bij grondstoffen, en in mindere mate edelmetalen, voorbij gaat aan het feit dat die zaken ook gebruikt worden. Jouw voorbeeld van staal kan ook zijn dat Volvo het staal koopt om auto’s van te maken. Die grondstoffen waarin gehandeld worden zijn niet uitsluitend om in te handelen. Op een gegeven moment verdwijnt die grondstof van de markt om gebruikt te worden bij productie van goederen. Dit gebeurt ook deels met edelmetalen. Er komen ook nieuwe grondstoffen bij. Een deel van die grondstoffen is, in tegenstelling tot crypto, oneindig. Zaken als granen, enz., worden continue verbouwd, geoogst en aangeboden. Fluctuaties in vraag een aanbod hebben een invloed op de prijs. Als er meer mensen komen, dan stijgt de prijs van huizen omdat de vraag toeneemt. Bij een slechte oogst van peren stijgt de prijs ook.
Alleen crypto hebben wat mij betreft geen onderliggende waarde en zijn (allemaal? Ik volg het niet) beperkt in aantal. Dat gaat voor mij richting gokken.
Ook bij aandelen vind ik jouw verhaal verkeerd. De assets van het bedrijf hebben een onderliggende waarde. Beleggers als Buffet kijken primair naar die onderliggende waarde, in combinatie met de door jou genoemde verwachte omzet voor de komende jaren. Maar een bedrijf dat veel omzet genereert en weinig onderliggende waarde heeft, kan overgewaardeerd zijn. Bij flinke daling van de omzet, kan de onderliggende waarde nog een bepaalde koers rechtvaardigen.
Zelfstandigen zoals jij en ik genereren leuke omzet, maar de onderliggende waarde van ons bedrijf is laag, tenzij je veel geld in de onderneming laat.
Als jij in bepaalde zaken niet wilt beleggen, is prima. Het credo is tenslotte om te beleggen in wat je begrijpt. Maar daarmee is het nog steeds wel beleggen. Voor mij is alleen de eigen woning geen beleggen.
Wellicht bij gebrek aan betere definitie. Wellicht had ik speculatie moeten gebruiken & waarom dat geen goede beleggingsstrategie is. Blijft overeind dat de markten die ik noem gemiddeld niemand iets opleveren. Ze kunnen (zoals in je voorbeeld van Volvo) een uitstekende hedge zijn tegen bepaalde problemen: een hoge staalprijs is immers negatief voor de winstgevendheid van een autofabrikant, maar positief voor de bezitter van het staal. Beter (lijkt mij) is dit te hedgen met aandelen in het staalbedrijf zelf.
En ja, er zijn inderdaad onderliggende assets, maar die zijn meer & meer intangible: merkwaarde is vaak belangrijker dan de fixed assets en kan zeer snel verloren gaan. Ook zijn veel tech-bedrijven met name “digitaal”. Een bedrijf als JET heeft nauwelijks vaste activa, maar met name belangrijke software (gig-economy). En dat is allemaal moeilijk in te schatten. De software op zich is namelijk vrij eenvoudig te repliceren. Dus waar is de USP van JET vs. andere bezorgdiensten? Enfin, daar ging dit bericht niet over.
Je hebt zeker gelijk dat ik een aparte kijk heb :-). Zeer bedankt voor de uitgebreide respons!
En hoe kijk je aan tegen de inkomsten die je kunt behalen door bijvoorbeeld een kamer te verhuren in je huis, deel te nemen aan vrienden op de fiets of iets dergelijks? Persoonlijk moet ik er niet aan denken hoor vreemde mensen in mijn huis. Maar ik speel wel eens met de gedacht (een deel van) de garage om te bouwen tot een slaapkamer met eenvoudige douche en wc voorziening. Zouden dergelijke inkomsten nadat de evt verbouwingskosten zijn terugverdiend wel als ‘dividend’ op een eigen woning kunnen worden gezien?
Volgens mijn definitie wel. Ik kijk naar: levert het herhaaldelijk geld op, los van de verkoop van het product zélf? Immers, dat kun je niet herhalen.
Een stuk land kun je gewassen op verbouwen. Jaar na jaar. Het gewas zelf vind ik geen investering. Het land (en het zaad) wel.
Een mijn kun je uitbaten. Dag in, dag uit. De grondstoffen die er uit komen vind ik geen investering. De mijn zelf wel.
Uiteraard spelen er allerlei andere processen mee die de prijs bepalen, maar die laat ik even buiten beschouwing.
Interessante denkpistes.
Een stuk van je woning verhuren maakt er dan wel een belegging van.
Mijn definitie van een belegging is iets anders. Hoe we het noemen is feitelijk maar een woord en welk woord kies je dan? Beleggen, speculeren, investeren… Maakt allemaal niet echt uit.
In je definitie van beleggen kies je voor iets dat terugkerend geld oplevert. Structurele positieve cashflow dus. In relatie tot deze definitie: Als je een koopwoning vanuit een andere hoek dan de waardestijging beziet, maar focust op de terugkerend lagere kosten = structurele positieve cashflow… Mag je het dan wel een belegging noemen? Wonen moet je toch, dan maar beter in je eigen ‘belegging’. Kan je er gelijk goed voor zorgen.
Ten aanzien van de waardestijging, ben ik het volledig met je eens. Dat is geen belegging, het is één van de beste hedges tegen devaluatie en depreciatie.